“Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışı sayəsində Azərbaycanı parçalamaq istəyən qüvvələr neytrallaşdırıldı”
1993-cü ilin yazından Azərbaycanda hakimiyyət böhranı dərinləşməyə başladı. Hakimiyyətdə olan AXC-Müsavat cütlüyü, faktiki olaraq, ölkəni idarə edə bilmirdi. Aparılan yanlış siyasət ölkədə qanlı qarşıdurmalara səbəb olmuşdu.
Heydər Əliyev 1993-cü ilin 9 iyununda Bakıya qayıdanda Azərbaycan dövləti böyük təhlükə qarşısında idi. Ölkədə hakimiyyətsizlik və xaos hökm sürürdü. Heydər Əliyev, ilk növbədə, Azərbaycanın itirilmiş dövlətçiliyini bərpa etdi, ölkəni xaos vəziyyətindən çıxardı. Bununla yanaşı, vətəndaş müharibəsinin qarşısını aldı, ölkədə milli barışığa nail oldu, bütün sahələrdə dinamik inkişaf tendensiyalarının əsasını qoydu. Onu da qeyd edək ki, həmin dövrdə dövlətçiliyimiz üçün ən təhlükəli proses separatizm və onun nəticəsində ərazi bütövlüyümüzün növbəti dəfə pozulması təhlükəsi ilə bağlı idi. Erməni işğalçılarının aramsız hücumları, cənubda qondarma “Talış Muğan Respublikası”nın elan edilməsi, şimalda “Sadval” təşkilatının ərazi iddiaları... Bütün bunlar Azərbaycan dövlətçiliyini çox ciddi təhlükə ilə üz-üzə qoyurdu. Erməni işğalçıları Azərbaycanda hakimiyyət böhranından maksimum istifadə edərək əraziləri işğal edirdilər. Yalnız Heydər Əliyevin böyük fəaliyyəti sayəsində Azərbaycan üzləşdiyi bu təhlükələrdən xilas oldu.
Maraqlıdır, 1993-cü ildə Heydər Əliyev hakimiyyətə gəlməsəydi, AXC-Müsavat cütlüyü separatçı “TMR”in, o cümlədən, torpaqların işğal olunmasının davam etməsinin qarşısını ala bilərdimi?
- Məhərrəm Zülfüqarlı: “AXC-Müsavat cütlüyü bütün bunların öhdəsindən gələ bilməzdi və ölkə dağılardı”
Məsələyə münasibət bildirən tarix elmləri doktoru, professor Məhərrəm Zülfüqarlının sözlərinə görə, o vaxt Heydər Əliyev gəlməsəydi, bunların heç birinin öhdəsindən o vaxtkı hakimiyyət gələ bilməzdi: “O vaxt Azərbaycanı ağır vəziyyətdən yalnız Heydər Əliyev xilas edə bilərdi. Bir sıra dövlətlər Azərbaycanda təxribatlar həyata keçirmək istəyirdilər. Nəzərə almaq lazımdır ki, o zaman təkcə Rusiya məsələsi ortada deyildi. Digər məsələlər də var idi. Ona görə də güclü liderə ehtiyac var idi. O da Heydər Əliyev idi. Onun ölkəyə gəlişi ilə Azərbaycan separatizm təhlükəsindən xilas oldu. Başqa qüvvə olsaydı, o zaman vəziyyət daha bərbad duruma düşərdi. Eyni zamanda, AXC-Müsavat cütlüyü bütün bunların öhdəsindən gələ bilməzdi və ölkə dağılardı. Yeganə xilas yolu o dövrdə Naxçıvanda olan Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışı idi. Onun hakimiyyətə qayıdışı sayəsində Azərbaycanı parçalamaq istəyən qüvvələr neytrallaşdırıldı. Azərbaycandakı hakimiyyət böhranından istifadə edən erməni silahlı qüvvələri bir sıra ərazilərimizi işğal etdilər. Heydər Əliyev olmasaydı, ermənilər daha böyük ərazimizi zəbt edərdilər. O zaman Heydər Əliyev bunun qarşısını aldı və 1994-cü ilin 12 mayında atəşkəs əldə edildi. Ondan sonra neft kontraktları imzalandı. Bunların heç birini o vaxtkı hakimiyyət edə bilməzdi”.
Vidadi ORDAHALLI
