Kamran Məmmədli: “Ölkəmizdə istehsal edilən taxılın böyük əksəriyyəti ərzaq üçün yararsızdır”
Ölkəmizdə ərzaqlıq buğdaya təlabat çoxdur. Lakin yerli istehsal bu tələbatı tam olaraq ödəmir. Hazırda Azərbaycan ərzaqlıq buğdanın çox hissəsini xaricdən, əsasən də Rusiya və Qazaxıstandan idxal edir.
Dövlət Statistika Komitəsi hesabatında bu ilin yanvar-avqust aylarında Azərbaycandakı təsərrüfatlarda 1 736,1 min ton buğda istehsal olunduğunu açıqlayıb. Bu isə ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 7,9% azdır. Eyni zamanda buğda əkilən sahələrin ərazisi də ötən ilin eyni dövrünün göstəricisindən 5% azdır.
Ekspertər bildirir ki, ölkəmizdə 1 milyon hektar taxıl sahəsindən, 600 min hektarında buğda əkilib. Buğda əkilən ərazilərdən yığılan məhsul həcm baxımından ölkənin tələbatına uyğundur. Lakin keyfiyyət baxımından aşağı səviyyədədir. Bu da ərzaqlıq buğdaya olan tələbatın idxal hesabına ödənməsi ilə nəticələnir. İdxalın böyük hissəsi isə Rusiyadan asılıdır. Bu ölkədə ixraca məhdudiyyətlər tətbiq olunduqdan sonra Azərbaycan Qazaxıstana yönəldi. Lakin daha sonra Qazaxıstanda məhdudiyyətlər tətbiq etdi və növbəti ixracatçı kimi Hindistan seçildi.
Qeyd etdiyimiz kimi, Azərbaycan hələ də taxılla bağlı idxaldan asılıdır. Maraqlıdır, taxıl idxalından asılılığın azaldılması üçün hansı işlər görülməlidir?
- “Ölkənin yerli istehsal ərzaq buğdası ilə təmin edilməsi strateji hədəflərdəndir”
Iqtisadçı Kamran Məmmədli bildirdi ki, ölkəmizdə istehsal edilən taxılın böyük əksəriyyəti ərzaq üçün yararsızdır: “Azərbaycan daxili tələbatının 70-80 faizini xaricdən idxal edir. Bu ilə qədər ölkəmizdə istehsal edilən ərzaq buğdasının çoxu ərzaq üçün yararlı deyil. Onun böyük əksəriyyəti heyvan yemi kimi istifadə edilir. Azərbaycanda 3-5-ci sinif buğdalar istehsal olunur ki, bu da ərzaq buğdası hesab edilmir".
Ekspertin sözlərinə görə, bu il ölkə üzrə 600 min, işğaldan azad olunmuş ərazilərdə isə əlavə 50 min hektar ərazidə buğda əkilib: “Bir müddət öncə isə Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi 100 min hektar sahənin quraqlıq səbəbindən məhv olduğunu açıqladı. Bu məhvolma baş verməsəydi, hesab edirəm ki, istehsal həcmlərində də azalma olmazdı. Lakin bütün hallarda daha doğru yanaşmanın tətbiqinə ehtiyac var. Belə ki, biz taxıl idxalından asılığı azalda bilərik, bundan tamamilə azad olmaq isə mümkün deyil”.
K.Məmmədli bildirdi ki, ölkənin yerli istehsal ərzaq buğdası ilə təmin edilməsi strateji hədəflərdəndir: “Bu sahəyə dövlətin xüsusi dəstək tədbirləri, o cümlədən subsidiyaların verilməsinə baxmayaraq, keyfiyyətli buğda yetişdirmək və daxili tələbatı təmin etmək mümkün olmur. Bunun əsas səbəblərindən biri taxıl əkini üçün torpaqların münbitliyinin az, eyni zamanda, Azərbaycanda istehsal edilən buğdanın bir hissəsinin ərzaq üçün yararsız olmasıdır. Onu da deyim ki, yaxın 3 ildə daxili istehsal hesabına ölkəmizin buğda ilə özünütəminetmə səviyyəsinin 60-65 faizə qədər artacağı gözlənilir. Sevindirici haldır ki, Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş əraziləri zəngin təbii sərvətlərə, iqtisadi resurslara, o cümlədən kənd təsərrüfatı təyinatlı münbit torpaqlara malikdir. 1990-cı ilə qədər Azərbaycanda istehsal edilən kənd təsərrüfatı məhsullarının 40 faizə yaxını Qarabağ iqtisadi rayonunun payına düşürdü. Həmin dövrdə 250 min hektardan çox məhsuldar torpaqların böyük bir hissəsi taxılçılıq üçün istifadə edilirdi. Hazırda hökumət tərəfindən həmin torpaqlarda kənd təsərrüfatı sahələrinin inkişafını stimullaşdıran siyasətin yürüdülməsi və təmin edilən dəstək tədbirləri nəticəsində yaxın illərdə kənd təsərrüfatında 9 faiz real artım olacaq”.
Günel CƏLİLOVA
.jpg)