Çin Sibirə ərazi iddialarını açıq ortaya qoydu - Rusiyanın ağır günləri...

Çinin Təbii Sərvətlər Nazirliyi, Rusiya şəhərlərinin də Çin adlarını daşıdığını əks etdirən  xəritə dərc edib. Tanınmış bloger Vladimir Steçkin öz kanalında Rusiya üçün xoşagəlməz xəbərlər dərc etdiyini bildirib. O, Çin hökumətinin rəsmi saytında Çin Xalq Respublikasının Təbii Sərvətlər Nazirliyinin “Məzmun nümayişi normalarının” yayılması haqqında əmrini tapıb.

Beləliklə, Saxalin adası "Kuedao" kimi səslənir və şəhərlər: Blaqoveşensk - "Hailanpao", Vladivostok - "Haishenvai", Ussuriysk - "Shuangchengzi", Xabarovsk - "Boli", kimi yazılıb.

Qeyd edək ki, bütün bu ərazilər, 19-cu əsrdə Rusiya İmperiyasına keçib. O vaxtdan bəri Qing sülaləsinin rəhbərlik etdiyi Çin daxili və xarici ziddiyyətlərdən o qədər zəiflədi ki, onları idarə edə bilmədi. Amma məsələ bununla da bitmir: Nazirlik tərəfindən  satış üçün tövsiyə edilən xəritədə Çinin “tarixi” ərazilərinin sərhədləri yasəmən, müasir sərhədlər isə qırmızı rənglə qeyd olunub.

Çinin açıq şəkildə ortaya qoyduğu ərazi iddiaları Rusiya üçün nə vəd edir?

Demokratik Dəyişim Partiyasının sədri Əli Mustafa “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, Çinin Rusiya ilə bağlı ərazi iddialarının, konkret olaraq Sibirdəki ərazilərə iddialarının tarixi kökləri var: “Sadəcə olaraq, Rusiya güclü olduğu dönəmdə Çin bu məsələləri çox da qabartmayıb. Amma, bildiyim qədər, müəyyən dövrlərdə, xüsusilə 70-ci illərdə Çin bir neçə dəfə bu ərazi iddiaları ilə bağlı SSRİ-yə hansısa iddialar irəli sürüb. Yəni Rusiyanın zəifləməsi Çinin öz tarixi iddiaları üçün əlverişli şərait yaradır. Həmçinin, Çin fərqindədir ki, Ukrayna-Rusiya müharibəsində, böyük ehtimalla, Rusiya zəifləyəcək və məğlub olacaq, ondan sonra onun parçalanması qaçılmaz olacaq. Parçalanmış Rusiyadan da Çin də artıq öz iddialarını  ortaya qoyub, öz payını almaq istəyir. Sadəcə olaraq, Rusiya indi elə vəziyyətdədir ki, hansısa qarşıdurmaya getmək durumunda deyil və Çinə qarşı hansısa ciddi addımlar ata bilməz. Çindən asılıdır, Çinə ehtiyacı var. Çindən hərbi dəstək almağı çox istəyir. Amerikanın son vaxtlar Çinə Rusiyaya dəstək verməməsi üçün təkrar-təkrar xəbərdarlıq etməsi onu göstərir ki, Rusiya bu gün heç vaxt olmadığı qədər Çindən asılıdır. Əlbəttə, ola bilsin Çin düşünür ki, əgər bu ərazilərə iddia etməyəcəksə, bu ərazilər başqa dövlətlərin nüfuz dairəsinə keçə bilər, başqa dövlətlər bu ərazilərə sahib çıxa bilər. Ona görə də, öz ərazi iddiasını ortaya qoyur ki, Rusiyanı bölüşdürəndə ona da bir şey düşsün. Yəni bu anlaşılandır. Rusiya vaxtilə güclü olanda hamını bir formada incidib, hər kəsdən nəsə alıb. İndi də zəifləyəndə də etdiklərinin əvəzini alacaq”.

Məsələ ondadır ki, Rusiya indiyə  qədər güc nümayişi ilə Çinin arzularını cilovlamağa çalışsa da, zaman və əhalinin artım dinamikasında gedən proseslər öz sözünü deyəcək. Təsəvvür edin ki, son 40 ildə Çinin əhalisi, təxminən, 500 milyon nəfər artıb, Rusiya əhalisinin sayı isə azalır.  2050-ci ilədək Rusiyada əhalinin sayının 30 milyon azalacağı təxmin edilir. Təbii ki, 2050-ci ilədək Çin əhalisinin sayı azından 100 milyon nəfər də artacaq. Hazırda Rusiyada əsas iş yerlərində əcnəbilər çalışır ki, onların da 40 faizdən çoxu məhz çinlidir. Üstəlik, SSRİ dağılandan sonra 70 minədək çinli Rusiyanın bu ölkə ilə sərhədi boyuna köçüb, məskunlaşıb. İş o yerə çatıb ki, hazırda Amur bölgəsində yaşayan rusiyalılar çinlilərin yerləşməsinə qarşı narazılıq etməyə başlayıblar. Amma necə deyərlər, sən saydığını say, gör fələk nə sayır: Yəni Rusiya, tədricən, Çinin olmağa başlayır…

Məhəmmədəli QƏRİBLİ