“1993-cü ilin iyununda Heydər Əliyev Bakıya gəlməsəydi, Azərbaycan dövləti dünya xəritəsindən silinərdi”
Müstəqillik tariximizə qızıl hərflərlə yazılmış 15 İyun – Milli Qurtuluş Günü ölkəmizdə böyük təntənə ilə qeyd edilir. Həmin gün Azərbaycan xalqı üçün unudulmaz tarixlərdən və şanlı bayramlardan biridir. İndiki nüfuzlu, güclü, müstəqil Azərbaycan dövləti məhz Milli Qurtuluş Günü sayəsində sayılıb-seçilən müasir dünya dövlətləri sırasına qoşulub.
Həmin gündən başlayaraq, ümummilli lider Heydər Əliyev Azərbaycan xalqını və bütövlükdə, Vətənimizi düçar olduğu ağır bəlalardan, məhv olmaqdan qurtardı. Müstəqil dövlətimizin sürətli inkişafı, beynəlxalq aləmə inteqrasiyası üçün bütün imkanlardan istifadə etdi.
Dövlət müstəqilliyini əldə etmək nə qədər çətindirsə, onu qoruyub saxlamaq daha çətin və önəmlidir. 1990-cı illərin əvvəllərində Azərbaycanda baş verən ictimai-siyasi proseslər, qarşıdurmalar fonunda xarici dövlətlərin kəşfiyyat orqanlarının daxilimizdəki simasız dairələrlə birləşərək törətdikləri əməllər nəticəsində ölkəmizdə yaranmış ümumi gərgin vəziyyət bunu bir daha təsdiq edirdi. Azərbaycan xalqı tarixi şansdan istifadə edərək ikinci dəfə qazandığı müstəqilliyi həmin illərdə əldən vermək üzrə idi. Belə bir vəziyyətdə, 1993-cü il iyunun 9-da ulu öndər Heydər Əliyev xalqın çağırışına səs verərək Bakıya gəldi.
1992-ci ildə silah gücünə iqtidara gələn AXC hakimiyyəti ölkəni elə bir bərbad vəziyyətə salmışdı ki, müstəqilliyimiz ciddi təhlükə qarşısında idi. Ölkədə anarxiya, xaos, hərcmərclik hökm sürürdü. Respublikada qanunsuz silahlı quldur dəstələri meydan sulayırdılar. İqtidarın səriştəsizliyi nəticəsində Azərbaycan iqtisadi böhranın məngənəsində boğulur, parçalanırdı. 1993-cü il iyunun 4-də Gəncədə başlayan qanlı hadisələr ölkənin müstəqilliyi üçün çox ciddi təhlükə yaratmışdı. AXC-Müsavat iqtidarı bu addımın qarşısını almaq üçün heç bir iş görmək gücündə deyildi. Çünki siyasətdə təcrübəsizliyə, səriştəsizliyə, qorxaqlığa və qətiyyətsizliyə yer yoxdur. O vaxt ölkəni ancaq Heydər Əliyev xilas edə bilərdi. Xalqımızı nicata aparan yol bilavasitə iyunun 9-da başlandı. Həmin gün ulu öndər Heydər Əliyev Bakıya gəldi. Ali Sovetin 1993-cü il iyunun 15-də keçirilən sessiyasında deputatlar böyük səs çoxluğu ilə dahi Heydər Əliyevi parlamentin sədri seçdilər. Heydər Əliyevin Ali Sovetin sədri seçilməsi Azərbaycan dövlətçiliyinin qorunması baxımından bir dönüş oldu. Azərbaycanın milli dövlətçilik ənənələrinin bərpa edilməsi və möhkəmləndirilməsi istiqamətində çox mühüm bir addım atıldı.
Bütün bu deyilənlərin fonunda, Heydər Əliyev 1993-cü ilin iyununda Bakıya gəlməsəydi, AXC-Müsavat hakimiyyəti ölkəni hara aparardı?
- Seyid Camal Əzimbəyli: “Onun gərgin əməyi sayəsində atəşkəs əldə edildi, ordu komplektləşdirildi, pərakəndəliyə son qoyuldu”
Məsələyə münasibət bildirən şərqşünas Seyid Camal Əzimbəylinin sözlərinə görə, 1993-cü ilin iyununda Heydər Əliyev Bakıya gəlməsəydi, Azərbaycan dövləti dünya xəritəsindən silinərdi: “O dərəcədə ölkədə mürəkkəb vəziyyət yaranmışdı. Yoxdan var olmuş Azərbaycan dövləti çox ciddi təhlükə ilə üz-üzə idi. Azərbaycanı bölmək istəyən bildiyimiz və bilmədiyimiz qüvvələr var idi. Həmin qüvvələrlə münasibətlərin qurulması, geosiyasi tarazlığın bərpa olunması Heydər Əliyevin apardığı siyasət nəticəsində mümkün oldu. Həmin dövrdə o zamankı hakimiyyət israrla Heydər Əliyevi Bakıya dəvət etdi. Heydər Əliyev xalqın və dövlətin mənafeyindən çıxış edərək çox doğru qərar verdi. Azərbaycan dövlətini məhv olmaqdan xilas etdi. Azərbaycan dövlətinin sonrakı dövrdə möhkəmlənməsi onun sayəsində mümkün oldu. Bu faktdır və bunu danmaq olmaz. Heydər Əliyevin gərgin əməyi sayəsində atəşkəs əldə edildi, ordu komplektləşdirildi, pərakəndəliyə son qoyuldu. Atəşkəs sazişi imzalanandan 4 ay sonra xarici neft şirkətləri ilə “Əsrin kontraktı” imzalandı. Sözügedən saziş ölkəyə xarici sərmayənin gəlməsinə zəmin yaratdı. Ölkədə iqtisadi tənəzzülə son qoyuldu. Azərbaycanın xarici dövlətlərlə əlaqələri genişləndi və bu sahədə münasibətlər daha da inkişaf etdi. Bir sözlə, Heydər Əliyevin qayıdışı Azərbaycanı xilas etdi”.
Vidadi ORDAHALLI
