“Ermənistanın yeni milli təhlükəsizlik strategiyasında diaspor və terror amilinə daha çox önəm veriləcək”
Ermənistanın Təhlükəsizlik Şurası milli təhlükəsizlik strategiyasında dəyişikliklər edilməsi prosesinə başlayıb. Erməni mətbuatının yazdığına görə, bu sənəd 2007-ci ilin yanvarında qəbul edilib. Həm bölgədə, həm də dünyada baş verən kəskin dəyişikliklərə baxmayaraq, milli təhlükəsizlik strategiyası indiyədək heç bir dəyişikliyə məruz qalmayıb.
Yeni layihənin geniş müzakirəyə çıxarılacağı, daha sonra Paşinyanın qərarı ilə xüsusi komissiya yaradılacağı vurğulanır. Ermənistan təhlükəsizlik strategiyası ilə bağlı fikirlər 2016-cı ilin aprel döyüşlərindən sonra fəallaşmağa başlayıb. Serj Sarkisyan da təhlükəsizlik strategiyasına yenidən baxılması zərurətindən danışsa da, bu iş uzanıb. Sonuncu dəfə bu barədə Sarkisyan 2018-ci ilin yanvar ayında danışıb. Bu istiqamətdə konkret hansısa fəaliyyət olmayıb.
Hələlik sənəddə hansı bəndlərin dəyişdirilməsi ətrafında müzakirələrin aparılacağı məlum deyil. Erməni parlamentində geniş müzakirələr təşkil ediləcəyinə baxmayaraq, deputatlar bununla bağlı rəy bildirməkdən çəkinirlər.
“Mənim addımım” fraksiyasını təmsil edən, Ermənistan parlamentinin müdafiə, milli təhlükəsizlik və daxili işlər daimi komissiyasının üzvü Aram Xaçatryan bildirib ki, hələlik müzakirələrdə iştirak edilməsi barədə dəvət almayıb. O, məsələni daha ətraflı öyrəndikdən sonra bəyanat verəcəyini, 2007-ci ildən indiyədək heç bir dəyişiklik edilmədiyini nəzərə alaraq, çox sayda dəyişiklik ediləcəyini qeyd edib.
Erməni parlamentinin digər deputatı Arman Babacanyanın açıqlamasından belə məlum olub ki, Rusiya ilə münasibətlərdə Ermənistan xahiş edən tərəf kimi göstərilməməlidir: “Rusiya ilə yeni, layiqli münasibətlərin yaradılmasına işarələr olmalıdır. Erməni tərəfi xahiş edən rolunda olmamalıdır. Digər tərəfdən, Ermənistan-ABŞ münasibətlərində dəyişikliklərin aparılması xüsusilə önəmlidir”.
Əldə edilən məlumata görə, dəqiq vaxt deyilməsə də, 2019-cu ilin sonunadək sənədin hazır olacağı qeyd edilir.
Adətən Ermənistan öz milli təhlükəsizlik strategiyasında Rusiya ilə münasibətlərə xüsusi önəm verib. Rusiyanın moderator olduğu Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatında təmsil olunduğu üçün, bu faktor əsas rola malik olub.
Maraqlıdır, 2019-cu ilin sonuna qədər hazır olacaq milli təhlükəsizlik strategiyasında bu kimi məqamlara yanaşma necə olacaq? ABŞ-la münasibətlərdə hansı yeniliklər ola bilər? Bir sözlə, strategiyada ediləcək dəyişikliklərin mahiyyətini ekspertlər necə dəyərləndirirlər?
- Azad İsazadə: “Konkret Rusiyaya və yaxud da ABŞ-a xüsusi önəm verilməyəcək”
Məsələyə münasibət bildirən hərbi ekspert Azad İsazadənin sözlərinə görə, hər hansı strategiya qəbul olunanda gərək onun resursu olsun: “O cümlədən, milli təhlükəsizlik strategiyası işlənəndə hansısa resursa söykənməlidir. Bunun üçün müəyyən baza olmalıdır. Bu gün Ermənistan hansı strategiya qəbul etsə də, bu dövlətin əlində real güc yoxdur. Ermənistan nə iqtisadi, nə də hansısa xüsusi ordu gücünə arxalana bilər. O zaman Ermənistanın yeni milli təhlükəsizlik strategiyası ya köhnə güc mərkəzlərinə, ya da bu gün açıqlanmayan yeni güc mərkəzlərinə söykənməlidir. Reallıqda ermənilərin 2 əsas gücü var və erməni cəmiyyəti bunlara xüsusi önəm verir. Bunlardan biri diaspor amilidir, digəri isə terror. Ermənilər xaricdəki lobbilərə daha çox arxalanırlar. Söhbət təbii ki, erməni diasporundan gedir. Erməni lobbisi istər Ermənistan cəmiyyəti üçün, istərsə də dövlət üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Digər tərəfdən, ermənilərin uzun illərdir terror ənənəsi var. Hansı ki, bir sıra ölkələrdə zaman-zaman müxtəlif terror aktları həyata keçiriblər. Mənə elə gəlir ki, Ermənistanın yeni milli təhlükəsizlik strategiyasında diaspor və terror amilinə daha çox önəm veriləcək. Yəni əsasən bu iki gücə arxalanacaqlar. Konkret Rusiyaya və yaxud da ABŞ-a xüsusi önəm verilməyəcək. Baxmayaraq ki, Ermənistan KTMT-də təmsil olunur. Fikrimcə, çalışacaqlar müxtəlif təzyiq vasitələri ilə ABŞ və Rusiyadan öz maraqları üçün istifadə etsinlər. Rusiya amilinin azaldılması o qədər də çox olmayacaq. Ona görə ki, Rusiyada vacib mövqelərdə işləyən ermənilər çoxdur. Onlar Rusiyanın maraqlarını Ermənistanda qoruyacaqlar. Həmçinin, Ermənistanın maraqlarını Rusiyada qoruyacaqlar. Bu baxımdan, ermənilər müəyyən balansı saxlamağa çalışacaqlar”.
Vidadi ORDAHALLI
