İpotekada ilkin ödənişin 50 faizə qaldırılması birmənalı qarşılanmadı

Tarix: 06.06.2015 / 02:32
Bölmə: İqtisadiyyat

Oqtay Haqverdiyev: «İpoteka kreditləri üçün tələb olunan ilkinödənişi tamamilə ləğv etmək lazımdır»

Rəşad Həsənov: «Bu qərarla evsiz ailələrin problemi daha da ağırlaşacaq»

Xəbər verildiyi kimi, banklar Azərbaycan İpoteka Fondunun vəsaitləri hesabına verilən adi və güzəştli ipoteka kreditləri üzrə ilkin ödəniş nisbətini 15-20 faizdən 50 faizədək qaldırıb. Məsələn, «Bank Respublika» adi və güzəştli ipoteka üzrə 50, «Bank Standard» QSC və «Muğanbank» adi ipoteka üzrə 40, «Xalq» Bankı ASC və «AG Bank» isə 30 faiz ilkin ödəniş tələb edir.

Azərbaycan İpoteka Fondunun məlumatına görə, Fondun vəsaitləri ilə ipoteka kreditlərinin verilməsi qanunvericiliklə tənzimlənir. Qanunvericilik müvəkkil banklara müəyyən səlahiyyətlər verir və yalnız ilkin ödəniş nisbətinin aşağı sərhədini müəyyənləşdirir. İlkin ödəniş 15-20 faizdən də yüksək nisbətlərdə tələb oluna bilər.

Bankların yaydığı məlumata görə, ipoteka kreditləri üzrə 30-50 faiz ilkin ödəniş 2015-ci ilin əvvəlindən, hətta devalvasiyadan öncə tələb olunur və bununla bank öz risqlərini azaltmış olur.

Bir sıra banklar tərəfindən ipoteka krediti üzrə ilkin ödənişlərin 2,5 - 3 dəfə artırılması ekspertlər tərəfindən də birmənalı qarşılanmır.

İqtisadçı-ekspert Oqtay Haqverdiyevin sözlərinə görə, ipoteka kreditləri üçün tələb olunan ilkin ödənişi tamamilə ləğv etmək lazımdır: «Bizdə verilən kreditə ipoteka krediti demək olmaz, çünki faiz həddən artıq çoxdur. Xarici təcrübədə ipoteka krediti 2 faizlə verilir. Xarici ölkələrdə buna hətta ipoteka krediti yox, sadəcə kredit deyirlər. İlkin ödəniş məbləğinə gəlincə isə, mən uzun müddətdir deyirəm ki, bunu tamamilə ləğv etmək lazımdır. İpoteka krediti götürənlər əsasən imkansız adamlardır».

İqtisadçının sözlərinə görə, qonşu Türkiyədə ipoteka krediti üçün ilkin ödəniş tələb olunmur: «Xarici ölkələrdə dövlət özü bank sistemlərinin də köməyi ilə sosial problemi həll etmək istəyir. Ən yaxın qonşumuz Türkiyədə də bizdəki kimi deyil, 2-3 faizlə 25-30 illik kreditlər verilir. Özü də bu işlə Mərkəzi Bank yox, kommersiya bankları məşğul olur. Beləliklə, kommersiya bankı da, öz növbəsində, 1-2 faiz nəsə qazanır».

O.Haqverdiyev onu da əlavə etdi ki, qanunda ilkin ödəniş faizi 10 faizdən 15 faizə qədərdir, dəqiq məbləği banklar özü müəyyən etməlidir: «Bu məbləğin artırılması isə mümkün görünmür. İmkanı olmayan adam ilkin ödənişi necə verə bilərğ Adamlar ipoteka krediti götürəndə hələ əldə etmədiyi evi girov qoyur, çünki onun heç nəyi yoxdur».

Digər iqtisadçı-ekspert Rəşad Həsənovun sözlərinə görə, banklar faizlərin qaldırılması ilə özlərini gözlənilən risqlərdən qorumağa çalışır: «İpoteka sahəsində faiz problemi çox önəmlidir. Nəzərə almaq lazımdır ki problem tək faizlərdə də deyil. Bu, indiki şəraitdə bank sistemində devalvasiyadan sonra yaranmış göstəricilərlə bağlıdır. Qərardan sonra insanların ipoteka kreditlərinə çıxışı daha da çətinləşəcək. İpoteka krediti zamanı həddindən artıq sənədləşmə məsələləri tələb olunurdu. Nəzərə almaq lazımdır ki, ölkəmizdə iş yerləri ilə bağlı rəsmi müqavilələrin bağlanmasında problemlər var. Bir çox hallarda maaşlar da düzgün rəsmiləşdirilmir, insanlar aldıqları rəsmi maaşla ipoteka krediti əldə edə bilmirdi. Bu qərardan sonra kreditlərdə daha da durğunluq gözləniləndir. Onsuz da məhdud olan bazar daha da daralacaq. Düşünürəm ki, məsələ hökumət tərəfindən kompleks tədbirlər həyata keçirilməklə öz həllini tapmalıdır. Məsələn, Türkiyədə bununla bağlı «Sosial evlər» layihəsi adı altında dövlət proqramı həyata keçirilir. Həm kredit şərtləri aşağıdır, həm vergi güzəştləri tətbiq olunur və s. Azərbaycanda da buna bənzər layihələrin tətbiq edilməsinə ehtiyac var. Hökumətin birbaşa iştirakını təmin edə biləcək, yaxud güzəştlər təyin edəcək yanaşması olmalıdır».

Həmsöhbətimizin sözlərinə görə, bu qərarla evsiz ailələrin problemi daha da ağırlaşacaq: «Azərbaycanda on minlərlə gənc ailənin mənzil problemi var. Bu yanaşma belə davam edəcəksə, insanların problemi də həll olunmayacaq. Hazırda müşahidə edilən faiz artımı bankların risqlərinin sığortalanmasına xidmət edəcək. Bu şərtlərdə insanların ipoteka kreditinə müraciət edəcəyini düşünmək sadəlövhlük olar. Məncə, faiz qərarından sonra problem daha da böyüyəcək və ipoteka kreditlərinə müraciət edənlərin sayı ciddi azalacaq. Bu da, öz növbəsində, bankların gəlirliyinin azalmasına gətirib çıxaracaq. Azərbaycanda işlək olan «qohum-əqrəba» təchizat sistemi var. İnsanlar əksərən banklara, faizlərə girmədən öz yaxınlarından borc vəsait götürə bilir. Bu səbəbdən düşünmək olar ki, ipoteka kreditinin 50 faizini ödəmək qabiliyyətində olanlar elə qalan 50 faizini də haradansa taparaq, kreditə girmədən özünə ev ala bilər. Bu da ən təhlükəsiz metod sayıla bilər».

DİGƏR XƏBƏRLƏR

Tarix: 12.12.2025 / 21:49

Avropa "Yaşıl keçid" istəyir, Azərbaycan buna da hazırdır...

Tarix: 11.12.2025 / 19:04

Mərkəzi Bank 7.25-dən başlayıb 6.75-ə düşdü - nə dəyişəcək?...

Tarix: 11.12.2025 / 18:11

2029-cu ildə Azərbaycan iqtisadiyyatı əsasən rəqəmsallaşacaq...

Tarix: 10.12.2025 / 18:15

Bu ölkə ilə Azərbaycanın geniş qarşılıqlı sərmayələr dövrü başladı...

Tarix: 10.12.2025 / 17:50

Rəqəmsal iqtisadiyyatın inkişafına dair 2026–2029-cu illər üçün Strategiya təsdiq edildi - SƏRƏNCAM

Tarix: 10.12.2025 / 17:43

Azərbaycan Biznesinin İnkişafı Fondu Açıq Səhmdar Cəmiyyətinə çevrildi - FƏRMAN

Tarix: 10.12.2025 / 12:15

Mərkəzi Bank uçot dərəcəsini azaltdı

Tarix: 10.12.2025 / 12:03

Mərkəzi Bank inflyasiya proqnozlarını açıqladı...

Tarix: 09.12.2025 / 19:50

Ölkədə kiçik və makro biznesin sayı sürətlə azalır - sürət 19 faiz artıb...

Tarix: 09.12.2025 / 19:36

Azərbaycanda Süni İntellekt Akademiyası... Sosial-iqtisadi tərəqqinin yeni mənbəyi...

Tarix: 09.12.2025 / 14:31

Şahdəniz kompressiya platformasının dayaq blokunun tikintisi üzrə müqavilə imzalandı

Tarix: 09.12.2025 / 13:52

"Azad olunmuş ərazilərin bərpasına büdcədən 25 milyard manatdan çox vəsait ayrılıb" - Baş nazir

VİDEO

Tarix: 27.11.2025 / 11:10

Biri ermənini öpür, biri sovet bayrağı qaldırır... Günümüzə baxın! - VİDEO

Tarix: 12.11.2025 / 11:05

Lavrov işdən kənarlaşdırılır, yoxsa oyun qurulur? - VİDEO

Tarix: 21.06.2025 / 08:15

Dünyada xaos böyüyür, Azərbaycana təhlükə də artır... - VİDEO

Tarix: 12.12.2025 / 21:49

Avropa "Yaşıl keçid" istəyir, Azərbaycan buna da hazırdır...

Tarix: 12.12.2025 / 20:25

Bəs deyirdilər Qarabağdan 120 min erməni gedib? - 23 min nə deməkdir?

Tarix: 12.12.2025 / 18:08

Emin Əmrullayevin hədəfi doğru, seçdiyi üsul mübahisəli...

Mədəni-maarif proqramları Azərbaycan cəmiyyətinin rifahı üçün strateji əhəmiyyət daşıyır