Cümə axşamı günü, 17 iyul 2025
     

İdmana dövlət dəstəyi gənclərin inkişafında həlledici şərtdir...

Image

Uşaqların və yeniyetmələrin fiziki inkişafı, xüsusən də uşaq orqanizminin böyüməsi və formalaşması, o cümlədən onun yetişmə sürəti, mərhələləri, irsi xüsusiyyətləri, fərdi dəyişkənliyi, yetkinliyi, daxili və xarici mühit amilləri ilə əlaqəsi artıq elm tərəfindən tam isbata yetrilib.

Fiziki fəaliyyət sahəsində xüsusi diqqəti hazırda sürətlə gəncləşən müasir idman tutur. İdmanda ciddi nizam-intizam, bəzən hərbi intizamla müqayisə oluna bilər. Bu mənada idmana ölkəmizdə xüsusi diqqət yetrilməsi təsadüfi deyil.

İdman etik-estetik tərbiyənin mühüm vasitələrindən biridir 

Hər bir yaş dövrü müəyyən anatomik və fizioloji xüsusiyyətlərlə xarakterizə olunur. Bunun əsasında gündəlik rejimin, təhsil prosesinin təşkili, qidalanma, , xəstəliklərin qarşısının alınması, bədən tərbiyəsi və idmanın üsul və formaları dayanır. Hazırda uşaqların fiziki inkişafı endogen və ekzogen amillərin təsirini əks etdirən sağlamlıq vəziyyətinin əsas meyarlarından biridir. Uşağın orqanizmi davamlı böyümə və inkişaf prosesindədir və onun normal gedişatının pozulması sağlamlığın pis olmasının göstəricisi kimi qiymətləndirilməlidir. Ona görə də gənc nəslin fiziki inkişafı haqqında vaxtında məlumat əldə etmək lazımdır. Bununla birlikdə, fiziki inkişafla bağlı tədqiqatların aparılmasına yalnız vahid yanaşma, mütəşəkkil uşaq qruplarında müalicəvi, profilaktik və sağlamlaşdırıcı işlərin aparılması üçün zəruri olan obyektiv elmi məlumatları əldə etmək mümkün olur. 

Uşaqların fiziki inkişafına bir çox amillər təsir edir, bunlar arasında genetik, sosial, ekoloji, iqtisadi, iqlim və coğrafi amilləri vurğulamaq lazımdır. Müxtəlif yaş dövrlərində genetik proqram və ətraf mühit faktorlarının fiziki inkişafa təsiri eyni deyil. Ahəngdar, yaşa uyğun fiziki inkişafı olan uşaq və yeniyetmələr sağlamlıq baxımından ən uğurlu olurlar, çünki bu vəziyyətdə uşağın uyğunlaşma qabiliyyəti və müxtəlif streslərə müqaviməti optimaldır. Yetişmənin yavaşlaması və ya sürətləndirilməsi, əksinə, müxtəlif xəstəliklərin baş verməsi üçün risk faktoru hesab olunur. Eləcə də bədən tərbiyəsinin sağlamlıq üçün ümumi açıq faydalarına əlavə olaraq, insanın xarakterini inkişaf etdirir və psixoloji rahatlamağa kömək edir. İdman çoxşaxəli sosial hadisə kimi insanın əməyə hazırlanması, cəmiyyətin mənəvi tələbatının ödənilməsi, beynəlxalq əlaqələrin möhkəmləndirilməsi və genişləndirilməsi sahəsi, etik-estetik tərbiyənin mühüm vasitələrindən biridir. İnsan sağlamlığını və əmək qabiliyyətini gücləndirmək və qorumaq üçün ən geniş yayılmış üsullardan biridir. Hazırda idmanın müxtəlif növləri yaranır və formalaşır, yeni, qeyri-adi idman növləri təkmilləşdirilir və gənclərin böyük marağına səbəb olan budur. İndi dünyada idman mühüm əhəmiyyət kəsb edir ki, onu insan fəaliyyətinin əsas növlərindən biri hesab etmək üçün əsaslar var. Cəmiyyətin ümumi qəbul edilmiş standartları və dəyərləri konsepsiyasında da yüksək rol oynayır. İdman, xüsusən də həvəskar idman növləri çox vaxt təkcə sağlamlığın qorunması və qorunması vasitəsi kimi deyil, həm də xüsusilə gənclər arasında alkoqolizm və narkomaniya və digər antisosial davranışların qarşısının alınması üçün profilaktik tədbir kimi qəbul edilir. İdmanla məşğul olan gənclər arasında çoxlu sayda sosioloji sorğular göstərir ki, idman həyat, cəmiyyət və bütövlükdə dünya haqqında ilkin anlayışın formalaşmasında iştirak edir. Axı, müasir cəmiyyətin ən vacib dəyərləri, uğur şanslarının bərabərliyi, uğur qazanmaq, birinci olmaq istəyi, təkcə rəqibə deyil, həm də özünə qalib gəlmək halı kimi idmanda özünü göstərir. Beləliklə, belə nəticəyə gələ bilərik ki, kütləvi şəkildə gənclər idman müasir Azərbaycan cəmiyyətinin uğurlu inkişafı və milli strateji maraqlara nail olmaq üçün zəruri şərtdir. Bundan əlavə, idmanla məşğul olmaq gənc nəsil arasında ən dəb halına gəlib.

Azərbaycanda idmana olan münasibət nümunə xarakteri daşıyır 

İdmanın faydaları çoxdur və insanın həyatına böyük təsir göstərə bilər. Komanda idmanlarında iştirak sağlamlıq və rifahı təşviq edir, özünə inam yaradır və psixi sağlamlığı qorumağa kömək edə bilər. İdman real həyatı əks etdirir: burada rəqabət, komanda işi, qələbələr, məğlubiyyətlər, münaqişələr və qərarlar var. 

İdman komandasında olmaq başqalarına qayğı göstərməyin, etimad və inamı inkişaf etdirməyin, nüfuza və digər komanda yoldaşlarına hörmət göstərməyin dəyərini öyrədir. Komandanın bir hissəsi olmaq özünə inam yarada bilər və özünə inamlı uşaqlar məktəb və sosial vəziyyətlərin öhdəsindən daha asan gələ bilirlər. Ancaq təbii atletik qabiliyyətindən asılı olmayaraq sadəcə qrupun bir hissəsi olmaq başqaları ilə əlaqə qurmaq imkanı verir. Məlumdur ki, idman orqanizmə bir çox cəhətdən fayda verir. Məşq həmçinin əhval-ruhiyyəni yaxşılaşdıran neyrokimyəvi maddələrin səviyyəsini artırmaqla beyinə fayda verir. Dopamin və digər neyrokimyəvi maddələrin səviyyəsinin artması rifah hissini artırır və yeniyetmələrdə ən çox rast gəlinən psixi pozğunluqlardan ikisi olan narahatlıq və depressiya riskini azaldır. Tədqiqatlar göstərir ki, müntəzəm məşq də sinir sisteminə müsbət təsir göstərir və bu, ümumi stress səviyyəsini azaldır. Bunlar fonunda Azərbaycanda idmana olan münasibət digər ölkələrə nümunə kimi göstərilməkdədir. Ölkəmizin nüfuzlu idman yarışlarına və tədbirlərinə ev sahibliyi etməsi, təmsilçilərimizin mötəbər yarışlarda medallar qazanması respublikamızı dünyada inkişaf etmiş idman ölkəsi kimi tanıdıb. Ölkəmiz son onilliklərdə I Avropa Oyunları, IV İslam Həmrəyliyi Oyunları, Formula 1 kimi bir çox mötəbər beynəlxalq idman tədbirlərinə, dünya çempionatlarına ev sahibliyi edib. Bütün bunlar Azərbaycanda idmana kütləvi marağı artırmaqla yanaşı, digər sahələrdə də irəliləyişlərə kömək göstərir. Bu gün də Azərbaycan gənclərinin idmana marağının artırılması istiqamətində mühüm layihələr həyata keçirilir. Bütün bunlar  onu göstərir ki, Azərbaycanda idman bundan sonra da uğurla inkişaf edəcək.  

Tahir TAĞIYEV
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

17.07.2025 / 19:40
Qarabağ Dirçəliş Fondunun 2024-cü il üzrə maliyyə hesabatları PwC-nin auditindən uğurla keçdi

17.07.2025 / 19:25
Rusiya Azərbaycan diasporunda daha bir həbs...

17.07.2025 / 19:15
Akif Nağı Aydın Quliyevi təbrik etdi

17.07.2025 / 19:11
DİM-də "imtahan islahatları" bitmir - indi də "esse islahatları" gəlir...

17.07.2025 / 18:57
Çin də Zəngəzur dəhlizinə müştəri çıxdı...

17.07.2025 / 18:44
Paşinyan ABŞ-dan strateji müttəfiqliklə bağlı yeni mesajlar alıb...

17.07.2025 / 18:36
lk dəfə ingilis dilinə tərcümə olunan "Oftalmologiyanın aktual problemləri” kitabı göz xəstəliklərinə dair fundamental əsərdir

17.07.2025 / 18:31
AB-nin 3 ölkəsi Rusiyanın "tərəfinə keçdi"...

17.07.2025 / 18:24
"ADA Universitetində təhsil alan tələbələrin 30 faizi ödənişsiz oxuyur" - Hafiz Paşayev

17.07.2025 / 18:17
İsveçrə deputatı İlham Əliyevə şər atdı - sülhə mane olan kimdir?

17.07.2025 / 18:04
İşğaldan azad rayonlarımızda yaşayanların sayı 50 minə çatdı...

17.07.2025 / 17:55
Azərbaycan mətbuatı 150 illik yol qət edərək tarixi Zəfərimizin, suverenliyimizin tam bərpasının müjdəçisi olmağından qürur duyur

17.07.2025 / 17:46
Çin Azərbaycanla əlaqələrdə Rusiyanı üstələməyə başladı...

17.07.2025 / 17:33
Milli Məclisin Komitə sədri Aydın Quliyevi təbrik etdi

17.07.2025 / 17:21
Dövlət əleyhinə açıq çağırışlara görə DTX-nın saxladığı Mirədalət Talışxanov məhkəmə qarşısında...

17.07.2025 / 17:08
Samir Nuriyevin BƏƏ-nin Hesablama Qurumunun nümayəndə heyəti ilə görüşü olub - FOTO

17.07.2025 / 16:53
NATO Ukraynaya “Patriot” sistemləri göndərməyə başladı...

17.07.2025 / 16:37
Bakıda marketlərə qənim kəsilən iki nəfər yaxalandı

17.07.2025 / 16:34
BMU-İNHA ikili diplom proqramının II məzun buraxılışı keçirilib

17.07.2025 / 16:01
BDU-da şəhid övladları olan abituriyentlər üçün infotur keçirilib

17.07.2025 / 15:54
Suraxanıda 2 nəfər saxlandı, 4 kq-a yaxın narkotik ələ keçirildi

17.07.2025 / 15:26
Prezident İlham Əliyev Berdiməhəmmədova “Dostluq” adlı Qarabağ atı hədiyyə etdi - FOTO

17.07.2025 / 15:05
Nəsimidə silsilə oğurluqlar edən şəxs saxlandı

17.07.2025 / 14:43
Sviridenko Ukraynanın baş naziri təyin edildi

17.07.2025 / 14:42
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Mehmandarovların malikanə kompleksində olublar - FOTO

17.07.2025 / 14:30
Ağcabədidə çətənə bitkilərinin kultivasiyasını təşkil edən şəxslər saxlandı

17.07.2025 / 14:19
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Yuxarı Gövhər Ağa məscidini ziyarət ediblər - FOTO

17.07.2025 / 14:17
"İşgəncələrə məruz qalırdım, döyülürdüm" - Erməni əsirliyində olmuş azərbaycanlı

17.07.2025 / 13:58
Prezident İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Şuşada Bülbülün ev-muzeyində olublar - FOTO

17.07.2025 / 13:45
İsti hava bu avtomobillərdə yanğın ehtimalını dəfələrlə artırır - BDYPİ-dən xəbərdarlıq

17.07.2025 / 13:33
Prezident İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Natəvanın, Bülbülün və Üzeyir Hacıbəylinin gülləbaran edilmiş heykəllərinə baxıblar - FOTO

17.07.2025 / 13:24
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Şuşadakı Yaradıcılıq Mərkəzində “Heydər Əliyev və Qarabağ” sərgisi ilə tanış olublar - FOTO

17.07.2025 / 13:17
Laçında baş vermiş meşə yanğınına görə 3 nəfər məsuliyyətə cəlb edildi

17.07.2025 / 13:11
Azərbaycan XİN-dən İraqa başsağlığı mesajı...

17.07.2025 / 13:08
Пашинян дал Кремлю очередную пощёчину - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

17.07.2025 / 12:53
Prezident Əliyev və Berdiməhəmmədov Yeni Şuşa məscidində tikinti işlərinin gedişi ilə tanış olublar - FOTO

17.07.2025 / 12:34
“Suriya tortu” bölüşülmür...

17.07.2025 / 12:26
Prezident İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Şuşada inşa edilmiş birinci yaşayış kompleksində olublar - FOTO

17.07.2025 / 12:15
Azərbaycanla Vyetnam arasında mühüm razılaşma

17.07.2025 / 12:07
Prezident İlham Əliyev və Berdiməhəmmədov Daşaltı kəndinin fonunda şəkil çəkdiriblər - FOTO

17.07.2025 / 11:35
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Füzuli şəhərinin dağıdılmış yerlərinə baxıblar

17.07.2025 / 11:30
Bu da oldu - Tramp istədi, "Coca-Cola" tərkibini dəyişdi..

17.07.2025 / 11:29
Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Füzuli rayonuna gəlib

17.07.2025 / 11:10
Azərbaycan və Qazaxıstanın XTQ mənsubları arasında görüş olub

17.07.2025 / 11:07
BDU-nun nəzdində “Gənc istedadlar” liseyinin 7 şagirdi qızıl və gümüş nişana layiq görülüb

17.07.2025 / 11:03
Trampdan Rusiyaya sərt cavab, müharibə qızışır - CANLI

17.07.2025 / 10:43
Bağdadda matəm elan edilib - yanğında ölən 50 nəfərə görə...

17.07.2025 / 10:30
"İsrail müharibəyə başlaya bilər, lakin onu bitirmək gücündə deyil" - Əhməd əş-Şaraa

17.07.2025 / 10:22
Şamaxıda keçirilən konfrans yekunlaşıb

17.07.2025 / 10:16
"İsrail Suriyanın ərazi bütövlüyünə təcavüz edir" - Türkiyə parlamenti

17.07.2025 / 10:10
Bu ərəb ölkəsi ABŞ iqtisadiyyatına 17 milyard dollar sərmayə qoyacaq

17.07.2025 / 10:04
Sabunçunun bu ərazilərində işıq olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

17.07.2025 / 10:00
"Sabah" bu gün Avroliqada cavab matçına çıxacaq

17.07.2025 / 09:54
Dolların məzənnəsi dəyişmədi, avro bahalaşdı - Mərkəzi Bankdan AÇIQLAMA

17.07.2025 / 09:28
"Yol-nəqliyyat hadisələrinin təsnifatı: səbəb və nəticələrin təhlili” adlı ictimai müzakirə keçirilib

17.07.2025 / 09:27
Ağıllı kəndlərlə bərabər sağlam şəhərlər də yaratmalıyıq - ÜST-dən Bakıya mesaj...

17.07.2025 / 09:26
Bakıda “Mercedes” yolu keçən qadını vurub öldürdü

17.07.2025 / 09:18
"Mən bunu edəcəm” - Makronun qorxulu rəqibi seçkilərə qatılacaq

17.07.2025 / 09:14
Tənha yaşayan almanların sayı 17 milyona çatıb...

17.07.2025 / 09:10
“Qarabağ” Çempionlar Liqasında bu rəqiblə qarşılaşacaq

17.07.2025 / 09:04
Daha 43 ailə Kəngərliyə köçürüldü

17.07.2025 / 08:34
Məleykə Abbaszadə qızlara nə demək istədi - hər gün sağılmaq nədir?

17.07.2025 / 08:22
Bakının bu yollarında güclü tıxac var

17.07.2025 / 01:14
Suriyada nə baş verir... İsrail prezident iqamətgahını, Baş Qərargah və Müdafiə Nazirliyinin binalarını vurdu... ölü sayısı 300-ü keçdi... - VİDEO

16.07.2025 / 23:18
Paşinyan Ermənistanın KTMT-dən çıxacağını açıqladı - geri qayıtmaq niyyətində deyilik...

16.07.2025 / 22:41
Ermənistan Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatına tam üzvlük üçün müraciət edib

16.07.2025 / 22:24
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov birgə nahar ediblər

16.07.2025 / 21:43
Yekaterinburqdakı Azərbaycan diaspor rəhbərinin oğlu həbs edildi

16.07.2025 / 21:21
Zəngəzur dəhlizi ABŞ-a verilsə, bölgəmizdə nə baş verər?

16.07.2025 / 21:04
Paşinyan Bakıda mühakimə olunan şəxslə bağlı məktubdan imtina etdi...

16.07.2025 / 20:49
Tramp neçənci dəfədir Rusiya barədə 180 dərəcə mövqe dəyişir - taktika, ya xamlıq...

16.07.2025 / 20:45
Şamaxıda dini ibadətgahlara media-tur təşkil olunub

16.07.2025 / 20:35
12 günlük müharibə Rusiya-İran münasibətlərini xeyli zədələdi...

16.07.2025 / 20:22
Ermənistan təlaşda: Qərbi Zəngəzur mübahisəli ərazilər kimi dünyada tanınmağa başlayır...

16.07.2025 / 20:20
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov “Sea Breeze”də olublar - FOTO

16.07.2025 / 20:03
Tramp bir sözü ilə dolları elə möhkəmləndirdi ki, təsiri manata da dəyə bilər...

16.07.2025 / 19:48
Azərbaycan-Suriya münasibətlərinin normallaşması İran mediasında böyük vəlvələ yaratdı...

16.07.2025 / 19:34
26 illik geosiyasi tələ qırılır, kəmər işə düşür - Azərbaycanın planı işlədi...

16.07.2025 / 19:20
Zirədə zibil dizə çıxır...

16.07.2025 / 19:07
Cənubi Qafqazın geosiyasəti yenidən şəkillənir - Azərbaycan işin başındadır...

16.07.2025 / 18:52
Dəhliz ABŞ-a verilsə Rusiya bu addımları atacaq...

İşğaldan azad rayonlarımızda yaşayanların sayı 50 minə çatdı...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910