Cümə axşamı günü, 24 iyul 2025
     

Hüquqi dövlət quruculuğu prosesində müasir mərhələ...

Image

Hüquqi dövlət ədalətli və demokratik cəmiyyətin təməl sütunudur. O, qanunların bütün vətəndaşlara bərabər tətbiq edilməsini təminatçısıdır, insan hüquqlarını müdafiə edir və dövlət qurumlarının hesabatlılığına zəmanət verir. Hüquqi dövlətin qurulması sosial sabitlik, iqtisadi inkişaf, fərdi azadlıqların qorunması üçün vacibdir. 

Hüquqi dövlətin əsas funksiyalarından biri bütün fərdlər üçün ədaləti və bərabərliyi təmin etməkdir. Hüquqi cəmiyyətdə heç kim qanundan üstün deyil, sosial statusundan, siyasi mənsubiyyətindən, iqtisadi vəziyyətindən asılı olmayaraq bütün vətəndaşlara ədalətlə yanaşılır. Qanunlar insanların hüquqlarını qorumaq, ayrı-seçkiliyin qarşısını almaq və ədalətin bütün şəraitlərdə bərqərar olmasını təmin etmək üçün yaradılır. Güclü hüquq sistemi istər fərdlərin, istər biznesin, istərsə də hökumətin iştirakı ilə mübahisələrin həlli mexanizmlərini təmin edir. Müstəqil məhkəmələr, qərəzsiz hakimlər və ədalətli hüquqi prosedurlar ədalətin bərqərar olması və hakimiyyətdə olanların özbaşınalıqlarının qarşısının alınması üçün vacibdir.

Siyasi sabitliyin və yüksək idarəçiliyin əsas təminatı…

Hüquqi dövlət hökumət institutlarının səlahiyyət və vəzifələrini müəyyən etməklə siyasi sabitliyin qorunmasında həlledici rol oynayır. Qanunlar aydın və ardıcıl tətbiq olunduqda korrupsiyanın, hakimiyyətdən sui-istifadənin və avtoritar idarəçiliyin qarşısını alır. Siyasi liderlər və dövlət məmurları idarəçilikdə şəffaflıq və ədalətliliyi təmin etməklə öz fəaliyyətlərinə görə məsuliyyət daşıyırlar.

Demokratik təsisatlar seçkilərin azad və ədalətli keçirildiyi, vətəndaşların qərarların qəbulu proseslərində iştirak etmək hüququna malik olduğu hüquqi dövlətdə inkişaf edir. Qanunvericilik çərçivəsində fəaliyyət göstərən hökumətlər xalqın etimadını qazanaraq daha sabit və firavan cəmiyyətə gətirib çıxarır.  İnsan hüquqlarının müdafiəsi hüquqi dövlətin təməl daşıdır. Söz, din və toplaşmaq azadlığı kimi fundamental azadlıqlar qanunla qorunur və fərdlərə təqib qorxusu olmadan özlərini ifadə etməyə imkan verir. Güclü hüquq sistemi fərdlərin hüquqlarının pozulduğu təqdirdə ədalət mühakiməsinə çıxışını və şikayətləri həll etmək üçün mexanizmlərin mövcud olmasını təmin edir. Bunun əksinə olaraq, qanunun aliliyinə malik olmayan cəmiyyətlərdə qeyri-qanuni həbslər, işgəncələr və müxalif fikirlərin sıxışdırılması da daxil olmaqla, insan hüquqlarının geniş şəkildə pozulması halları tez-tez baş verir. Hüquqi müdafiə olmadan azlıqlar, qadınlar və uşaqlar kimi həssas qruplar daha çox ayrı-seçkilik və istismar riski altındadır. Hüquqi dövlət sahibkarlıq subyektləri üçün aydın qaydalar müəyyən etməklə, mülkiyyət hüquqlarını qorumaqla, ədalətli rəqabəti təmin etməklə iqtisadi artım üçün əlverişli mühit yaradır. İnvestorlar və sahibkarlar korrupsiya və hüquqi qeyri-müəyyənliklə bağlı riskləri azaldan qanunların proqnozlaşdırıla bilən və tətbiq olunan ölkəyə daha çox sərmayə qoyurlar. Bundan əlavə, yaxşı işləyən hüquq sistemi biznes mübahisələrini səmərəli şəkildə həll etməyə, iqtisadi itkilərin qarşısını almağa və kommersiya əməliyyatlarında etimad mədəniyyətini inkişaf etdirməyə kömək edir. Bunun əksinə olaraq, zəif hüquqi institutlar investisiyaların qarşısını alır, iqtisadi imkanları məhdudlaşdırır və ümumi inkişafa mane olur. Qanunun aliliyi əsasında fəaliyyət göstərən cəmiyyət vətəndaşlarla dövlət qurumları arasında etimadı gücləndirir. İnsanlar qanunların ədalətli tətbiq olunduğuna və hüquqi institutların müstəqil fəaliyyət göstərdiyinə inandıqda, onlar daha çox vətəndaş fəaliyyəti ilə məşğul olur, hökumət qərarlarına hörmət edir və milli inkişafa töhfə verirlər. Əksinə, hüquq sistemləri pozulduqda və ya səmərəsiz olduqda, ictimai inam azalır, bu da sosial iğtişaşlara, etirazlara və asayişin pozulmasına gətirib çıxarır. Hüquqi proseslərdə şəffaflığın təmin edilməsi və məhkəmə müstəqilliyinin təşviqi sistemə etimadı qorumaq üçün çox vacibdir.

Cəmiyyətin tərəqqisi üçün hüquqi dövlətin mövcudluğu vacib şərtdir 

Önəminə baxmayaraq, hüquqi dövlət quruculuğu problemsiz deyil. Bu çətinlikləri aradan qaldırmaq və güclü hüquqi dövlət qurmaq üçün bir sıra əsas tədbirlər həyata keçirilməlidir. Məsələn, məhkəmələrin siyasi təzyiqdən azad fəaliyyət göstərməsi hüquq sisteminin bütövlüyünü gücləndirir. Korrupsiyaya qarşı mübarizə tədbirləri də mühüm önəmə malikdir.  Korrupsiyaya qarşı mübarizə üçün ciddi qanunların və nəzarət mexanizmlərinin tətbiqi əhalinin hüquqi institutlara inamını artırır. Vətəndaşların hüquq və qanuni öhdəlikləri haqqında maarifləndirilməsi onlara ədaləti axtarmaq imkanı verir. İşlərin geridə qalmasını azaltmaq və ədalət mühakiməsinə çıxışı yaxşılaşdırmaq üçün məhkəmə proseslərində islahatlar bütün vətəndaşların xeyrinədir. 

Hər bir cəmiyyətin tərəqqisi üçün hüquqi dövlətin qurulması vacibdir. Ədaləti, insan hüquqlarını qorumaq, yaxşı idarəçiliyi və iqtisadi artımı təşviq etməklə qanunun aliliyi sabit,  firavan bir dövlətin təməli kimi xidmət edir. Çətinliklər mövcud olsa da, hüquqi institutların gücləndirilməsi, korrupsiya ilə mübarizə və vətəndaşların maarifləndirilməsi istiqamətində davamlı səylər ədalət və ədalət prinsiplərinin üstünlüyünü təmin edir. Hüquqi dövlətə sadiqlik təkcə hökumətin məsuliyyəti deyil, cəmiyyətin bütün üzvlərinin fəal iştirakını tələb edən kollektiv səydir. Bunlar fonunda Azərbaycanda hüquqi və dünyəvi dövlət quruculuğu sahəsində, vətəndaş cəmiyyətinin formalaşdırılması, insan hüquq və azadlıqlarının təmin edilməsi istiqamətində aparılan siyasət  məqsədypnlü xarakter daşıyır. Cəmiyyət həyatının bütün sahələrində qanunun aliliyi və hüququn üstünlüyü təmin edilib. Ölkəmizdə reallaşdırılan çoxistiqamətli islahatlar siyasi sistemin təkmilləşməsinə mühüm töhfələr verir. Ölkəmizin demokratik dəyərlərə, fundamental insan hüquq və azadlıqlarına sadiqliyi Konstitusiya və digər hüquqi sənədlərlə təsbit olunub. Azərbaycan daim ölkə Konstitusiyası və digər müvafiq qanunvericilik aktları ilə təsbit olunan demokratik prinsiplərə sadiqlik nümayiş etdirir. Mövcud reallıqlar onu deməyə əsas verir ki, Azərbaycan siyasi, hüquqi, iqtisadi və institusional islahatlarla daha böyük nailiyyətlərin müəllifinə çevriləcək.

Samirə SƏFƏROVA
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

24.07.2025 / 18:51
Xaricilər işğaldan azad rayonlarımıza öz maşınları ilə getmək hüququ qazandılar...

24.07.2025 / 18:37
Azad sahibkarlığın qanunvericilik əsasları daim təkmilləşdirilir...

24.07.2025 / 18:23
Erməni lobbi konqresmenləri Azərbaycana qarşı hücuma keçdilər...

24.07.2025 / 18:19
Prezident İlham Əliyevin Qərbi Azərbaycanla bağlı müraciəti BMT-nin rəsmi sənədi kimi yayıldı

24.07.2025 / 18:09
Xarici ticarətimizdə müsbət saldo getdikcə azalır - nə etməliyik…

24.07.2025 / 18:04
Azərbaycan QHT-ləri ermənipərəst konqresmenlərlə bağlı ABŞ dövlət katibinə müraciət etdi...

24.07.2025 / 18:03
Prezident İlham Əliyev Putinə başsağlığı verdi

24.07.2025 / 17:56
Peskov səhv etdi - Bakıdakı rusları Rusiyadakı azərbaycanlılarla müqayisə etmək düzgün deyil...

24.07.2025 / 17:43
Paşinyan belə təcili Altaya niyə gedib?..

24.07.2025 / 17:37
Zəngəzur dəhlizi açılmadan İrəvanda "bir kəmər, bir yol bayramı" başlayıb...

24.07.2025 / 17:30
UNESCO-nun baş katibi Trampa cavab verdi - ancaq öz təşkilatının eybini açdı…

24.07.2025 / 17:25
“Rəqəmsal sahibkarlıq” müsabiqəsinin qalibləri mükafatlandırıldı

24.07.2025 / 17:16
Rusiya ABŞ-ı hiyləgərlikdə ittiham etdi - onlar yeni bir şey təklif edə bilməz...

24.07.2025 / 17:06
Deputat Cavanşir Feyziyev Şəkidə seçiciləri qəbul edib

24.07.2025 / 16:52
Abşeronda saxlanılan 2 nəfərdən 5 kq narkotik aşkarlandı

24.07.2025 / 16:37
Korrupsiya ilə bağlı 10 nəfər cinayət başında yaxalanıb...

24.07.2025 / 16:23
13 milyonluq əmlaka həbs qoyuldu...

24.07.2025 / 16:12
Qarabağda Zəfər bayrağı qaldıranlardan biri – Muxtar Babayev...

24.07.2025 / 16:06
İran geri addım atdı – MAQATE Tehrana heyət göndərir...

24.07.2025 / 15:50
Xalq artisti Arif Babayev xəstəxanaya yerləşdirilib, vəziyyəti kritik ağırdır

24.07.2025 / 15:38
Bakıda əməliyyat zamanı çəkiliş - həkimə töhmət, baş həkimə xəbərdarlıq edildi...

24.07.2025 / 15:01
bp BTC ilə ixrac olunan neftin keyfiyyətilə bağlı məsələyə aydınlıq gətirdi

24.07.2025 / 14:49
"Azərbaycan İsrailin müsəlman aləmi ilə yaxınlaşmasında həlledici rol oynaya bilər" - Keçmiş ABŞ səfiri

24.07.2025 / 14:37
Bakıda bağçada qeydiyyatsız uşaqlar aşkarlandı - müdiri işdən çıxarıldı

24.07.2025 / 14:21
Ermənistanın spikeri Marqarita Simonyanı təhqir etdi - çirkin məxluq...

24.07.2025 / 14:05
Tələbələri üçün Prezident təqaüdünün məbləği də artırıldı...

24.07.2025 / 13:57
Tələbə təqaüdlərinin məbləği artırıldı - SƏRƏNCAM

24.07.2025 / 13:53
Kənd təsərrüfatı məhsulları istehsal edən tikinti obyektlərinə rəylərin əhatə dairəsi müəyyənləşdi

24.07.2025 / 13:52
Lukaşenkonun Estoniyaya girişinə qadağa qoyuldu...

24.07.2025 / 13:47
"Zəngəzur dəhlizinin açılması bölgə üçün böyük əhəmiyyət daşıyır" - Birol Akgün

24.07.2025 / 13:32
Azərbaycan Suriyaya qaz nəqlinə başlayır...

24.07.2025 / 13:22
"44 gün-Tarixi zəfər" kitabının II və III cildi Qubada şəhid ailəsinə təqdim edilib...

24.07.2025 / 13:19
Qusarda narkotikin təsiri altında avtomobil idarə edən sürücü tutuldu

24.07.2025 / 13:10
Угрозы Григория Карасина и Ходжы Насреддина - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

24.07.2025 / 13:06
Nazir Somalidən olan tələbələrin Azərbaycanda təhsil almasından danışdı

24.07.2025 / 12:53
Azərbaycan və Somali XİN rəhbərlərinin geniş tərkibdə görüşü keçirilib

24.07.2025 / 12:50
Daha 29 ailə Ağdərənin Həsənriz kəndinə yola salındı

24.07.2025 / 12:46
Kremldən Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı açıqlama...

24.07.2025 / 12:16
Rusiyada 49 nəfərin olduğu An-24 təyyarəsi qəzaya uğrayıb

24.07.2025 / 12:03
Mətbuat Şurası Prezident İlham Əliyevə təşəkkür məktubu göndərib

24.07.2025 / 11:50
Dövlət Agentliyindən sabit tarifin tətbiqi ilə bağlı açıqlama...

24.07.2025 / 11:38
Sabah bütün sosial müavinətlər ödəniləcək

24.07.2025 / 11:32
Neftçalada iki nəfərə xəsarət yetirən şəxs yaxalanıb

24.07.2025 / 11:29
Azərbaycan və Özbəkistan prezidentləri arasında telefon danışığı olub

24.07.2025 / 11:25
Küveyt sorğu göndərdi, Almaniyada saxlanılan Azərbaycan vətəndaşı azad edildi

24.07.2025 / 11:00
Barak Obama hədəfdə - haqqında araşdırmalar başladı

24.07.2025 / 10:37
Saatlıda "Jiquli" 68 yaşlı qadını vurub öldürdü

24.07.2025 / 10:27
Yevlaxda 40 yaşlı kişini güllə ilə öldürüblər

24.07.2025 / 10:20
Yaşı 75-i ötən fransızlar istilərdən ölür...

24.07.2025 / 10:16
PSJ-də qalmaqal - baş məşqçi 5 futbolçuya qapını göstərdi!

24.07.2025 / 10:12
Trampdan yeni qərar - bu dəfə süni intellektlə bağlı

24.07.2025 / 10:06
"Araz-Naxçıvan" UEFA Konfrans Liqasında ilk matça çıxacaq

24.07.2025 / 10:00
Çin və ABŞ üz-üzə - bu dəfə saxta Labubuya görə...

24.07.2025 / 09:42
Xanhüseyn Kazımlı vəfat edib

24.07.2025 / 09:26
Binəqədidə evdən meyit tapılıb

24.07.2025 / 09:25
178 ölkədən turist azalıb, Çin turistləri isə çoxalıb...

24.07.2025 / 09:20
Ankara və Dəməşq hərbi əməkdaşlıq müqaviləsi imzalayacaq?

24.07.2025 / 09:12
"Qarabağ" Çempionlar Liqasına qələbə ilə başladı

24.07.2025 / 09:04
MAQATE nümayəndələrini qəbul etməyə hazırıq - İrandan açıqlama

24.07.2025 / 09:00
Si Cinpin Pekində Avropa İttifaqının rəhbərləri ilə görüşüb

24.07.2025 / 09:00
Axşamüstü dənizdə boğulmaların sirləri - Elmi-lədun

24.07.2025 / 08:48
ANAMA əməkdaşı qəzaya düşüb

24.07.2025 / 08:45
"44 gün-Tarixi zəfər" kitabının II və III cildi Qubada təqdim ediləcək

24.07.2025 / 08:31
Neft Fondumuzun gəliri 245 milyon manat azalıb... Niyə?

24.07.2025 / 00:40
Ukraynadan Rusiyaya dördlü zirvə təklifi - Zelenski-Putin görüşü üçün konkret vaxt qoyuldu...

23.07.2025 / 23:31
Dəmir yolunun üstündə təhlükəli qəsəbə - 156 ailənin cəmi 12-si məcburi köçkündür, evini kirayə verənlər də var...

23.07.2025 / 21:27
Paşinyan keşişlərə qarşı sonuncu səlib yürüşünə başlayır

23.07.2025 / 21:14
Axundovun milli mənşəyini dəyişdirmək vətəndaş həmrəyliyinə böyük zərbə cəhdidir...

23.07.2025 / 20:59
AB sanksiyaları Rusiyanı Hindistanda da vurdu...

23.07.2025 / 20:45
İran, Zəngəzur da daxil, regionda bütün tranzit marşrutlara əl qoydu...

23.07.2025 / 20:31
Əliyevlə Trampın mövqeyi Ermənistanda dərin narahatlıq doğurub...

23.07.2025 / 20:18
Rusiya qazından imtina edən Avropa ilə Azərbaycanın siyasəti bu cür olacaq...

23.07.2025 / 20:10
Gəncədə axtarışda olan şəxs saxlanarkən polislərə silahlı müqavimət göstərdi

23.07.2025 / 20:05
Zəngəzur Ermənistanın bir saylı daxili siyasi məsələsinə çevrildi...

23.07.2025 / 19:51
Azərbaycanda mətbuat müstəqilliyinin daha bir böyük missiyası...

23.07.2025 / 19:38
Ermənistan əhalisinin yarısı Azərbaycanla saziş istəyir...

23.07.2025 / 19:26
İşğaldan azad ərazilərin iqtisadiyyatı sürətli inkişaf yoluna çıxıb...

23.07.2025 / 19:19
İşığa çevrilən söz - “Əkinçi” - Hafiz Təmirov yazır...

23.07.2025 / 19:11
Yəhudi təşkilatları Aydın Quliyevin 65 illiyini təbrik etdilər...

23.07.2025 / 19:06
Suverenliyin bərpasından sonrakı mətbuat yubileyinin fərqli mənası var...

23.07.2025 / 18:51
Rəsmi Kreml Əliyevin Ukrayna siyasətinə açıq münasibət bildirdi - “biz bununla razılaşmadıq”

Azad sahibkarlığın qanunvericilik əsasları daim təkmilləşdirilir...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910