Ermənistanda görünməmiş proses başladı...
Ermənistanda bu ilin may-iyun aylarında hökumətə qarşı kütləvi etirazlara başçılıq edən arxiyepiskop Baqrat Qalstanyan baş nazir Nikol Paşinyanı çökdürə bilmədiyinə görə tərəfdarlarından üzr istəyib. O, rejimi dəyişdirmək üçün etiraz kampaniyasını davam etdirəcəyinə də söz verib.
Apreldə Azərbaycanın xeyrinə 4 həmsərhəd kənddən geri çəkilməklə bağlı Paşinyanın qərarından sonra Qalstanyan Tavuş bölgəsində baş qaldıran və müxalifətin də dəstəklədiyi etiraz aksiyalarının liderinə çevrilmişdi. Ərazilərin qaytarılmasını əngəlləyə bilməyən arxiyepiskop Paşinyanı istefaya məcbur etmək üçün etirazçıları paytaxt İrəvana yönəltmişdi. Ancaq Erməni Apostol Kilsəsinin Tavuş yeparxiyasına rəhbərlik edən Qalstanyan oktyabrda mitinqləri bərpa edərkən, az sayda etirazçı gəldiyindən, daha mitinq kerirməyəcəyini bildirmişdi. İlsonuna yaxın keçirilən mətbuat konfransında üzr istəyən arxiyepiskop bu sözləri dilə gətirib: "Etdiyim və etmədiyim işə görə üzr istəməkdən utanmıram…". Ardınca o deyib: "Ayrı-ayrı uğursuzluqlara və yekun nəticəyə nail ola bilmədiyim üçün məsuliyyət tam mənim üzərimdədir. Uğur və qələbə sevimli xalqıma məxsusdur". Daha sonra Qalstanyan əlavə edib ki, müttəfiqləri ilə birlikdə 2025-ci ildə Paşinyanı hakimiyyətdən kənarlaşdırmağa çalışacaq. Yanlışlarına da toxunan arxiyepiskop "təşkilati" çatışmazlıqları sadalayıb və onu dəstəkləyən qruplara həddən çox güvəndiyinə təəssüfləndiyini bildirib. Maydakı etirazlardan bəri bəzi müxalif qruplar Qalstanyanıı tənqid edir, onu hakim rejimi dəyişməkdən ötrü qətiyyətsizlikdə, aydın hərəkət planına sahib olmamaqda suçlayır. Bu tənqidləri rədd edən arxiyepiskop hazırda öz çevrəsiylə müzakirələr apardığını və uzun mübarizəyə hazırlaşdıqlarını bildirib. Burada xatırladaq ki, Paşinyan mayda etiraz aksiyalarına xarici kəşfiyyat xidmətlərinə çalışanların qatıldığını söyləmiş, hakim partiyanın bəzi üzvləri Qalstanyanı Rusiya casusu adlandırmışdı. Kanada vətəndaşlığı olan 53 yaşlı arxiyepiskopun özü bu ittihamları kinayə ilə qarşılamışdı.
İndi Baqrat Qalstanyan hakimiyyətə qarşı mübarizənin daha qətiyyətli mərhələsinə başlaığını bəyan edir. Bu fonda o qeyd edir: "Müqəddəs Mübarizə" etiraz hərəkatının əsas səhvləri təşkilati məsələlərin həllinə vaxtın olmaması, ayrı-ayrı siyasi və qeyri-siyasi xadimlərə hədsiz etimadın göstərilməsi idi. Bizim bir sıra xadimlərə güvənirdik. Düşünürdük ki, onlar bu və ya digər şəkildə müəyyən nəticəyə gətirib çıxaracaq iş aparacaqlar. Lakin bu işlər heç vaxt həyata keçirilməyib. Eyni zamanda, mən özümü də məsuliyyətdən kənarda qoymaq istəmirəm. Mən özüm hər şeyə cavabdeh olan birinci və əsas adamam". Baqratla yanaşı, digər siyasi qüvvələr də boş oturmayıblar. O səbəbdən gələn il Ermənistanda ictimai-siyasi hadisələrin daha gərgin məcrada davam edəcəyi gözlənilir. Bu çərçivədə Ermənistanda toplumun müxtəlif təşəbbüslərinin həyata keçirilməsi üçün yaradılmış "Hayakve" milli vətəndaş birliyinin koordinatoru Avetik Çalabyanın səsləndirdiyi fikirlər diqqəti cəlb edir. O, "Nyus.am"a müsahibəsində bildirib ki, gələn il mübarizə daha da kəskinləşəcək. A.Çalabyan qeyd edib ki, rəhbərlik etdiyi təşkilatın ilin ikinci yarısındakı fəaliyyəti mübarizənin növbəti böyük mərhələsinə hazırlıq işləri çərçivəsində həyata keçirilib və onun proqnozlarına görə, nəticə özünü çox gözlətməyəcək: "Söhbət küçə mübarizəsindən, Paşinyanın konstitusiya referendumu keçirmək üçün mümkün istəyinə qarşı çıxmaqdan və potensial növbədənkənar seçkilərdən gedir. Biz bütün variantları nəzərdən keçiririk və Ermənistanda türkyönlü hakimiyyətin istefasına nail olmaq üçün bütün imkanlardan istifadə edəcəyik. İlin ikinci yarısında biz təşkilatımızı milli birliyə çevirdik və bu, sadəcə ad dəyişikliyi deyil. Əgər biz əvvəllər eyni təşəbbüs ətrafında birləşirdiksə, indi Ermənistanı bu hakimiyyətdən xilas etmək, yeni milli hökumət formalaşdırmaq və ölkəni böhrandan çıxarmaq məqsədilə təşəbbüslər portfeli üzərində işləyirik. Bu, daha geniş gündəmdir və daha aktiv iş tələb edir". Bu arada hakim siyasi elitada onu da etiraf edirlər ki, Ermənistan yaxın tezlikdə Azərbaycan və Türkiyə ilə münasibətlərini normallaşdırmasa, hakimiyyətə qarşı daxildən və xaricdən təzyiqlər artacaq. Əslində bu, təəccüblü deyil. Məsələ ondadır ki, kənar qüvvələrdən asılı vəziyyətdə olan Ermənistan hakimiyyətinin müstəqil qərar qəbul etmək imkanı yoxdur. Rəsmi İrəvan artıq uzun müddətdir, Qərblə Rusiyanın maraqlarını uzlaşdırmaq məcburiyyətindədir. Bu azmış kimi, daxili müxalifət də hakimiyyəti davamlı olaraq təzyiq altında saxlayır. Belə olan halda Ermənistan üçün yeni "təhlükəsizlik çətiri"nin tapılması zərurətinin aktuallığı xeyli artıb. Bu isə regionda əməkdaşlıq mühitinin təmin olunmasından, o cümlədən, Azərbaycan və Türkiyə ilə münasibətlərin normallaşmasından keçir. Yeri gəlmişkən, qeyd edək ki, Ermənistan hakimiyyəti Qərbin təzyiq və təsirləri ilə Rusiyadan, həmçinin təmsil olunduğu Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatından uzaqlaşmağa davam edir. Belə vəziyyət Ermənistanı daha da çətin duruma salır.
Tahir TAĞIYEV
