Çərşənbə axşamı günü, 22 iyul 2025
     

Azər­bay­can xa­ri­ci borc mə­sə­lə­sin­də dün­ya su­per güc­lə­rin­dən üs­tün möv­qe­də...

Image

Bu gün dün­ya iq­ti­sa­diy­ya­tı üçün ən təh­lü­kə­li mə­qam­lar­dan bi­ri də müx­tə­lif döv­lət­lə­rin, o cüm­lə­dən in­ki­şaf et­miş Qərb öl­kə­lə­ri­nin xa­ri­ci borc­la­rı­nın həc­mi­nin sü­rət­lə art­ma­sı­dır. Nə­ti­cə eti­ba­rı ilə qlo­bal borc­lan­ma­nın da miq­da­rı ge­də­rək ar­tır və bu, dün­ya iq­ti­sa­diy­ya­tı üçün əla­və təh­did­lər ya­ra­dır. Ha­zır­da iq­ti­sad­çı­lar diq­qə­ti Qərb öl­kə­lə­ri­nin ar­tan xa­ri­ci borj­la­rı­na yö­nəl­dir və be­lə və­ziy­yət, qeyd olun­du­ğu ki­mi, əla­və iq­ti­sa­di risq­lər ya­ra­dır.

Ha­zır­da dün­ya­da ən bö­yük xa­ri­ci bor­cu olan öl­kə­lər­dən bi­ri qis­min­də ABŞ çı­xış edir. Ümu­mi da­xi­li məh­su­lu 18,5 tril­yon dol­lar təş­kil edən ABŞ-ın, özəl sek­tor is­tis­na ol­maq­la, bor­cu 21 tril­yon dol­la­ra ya­xın­la­şır. ABŞ-ın Ma­liy­yə Na­zir­li­yi bil­di­rir ki, ötən ilin so­nun­da dün­ya­nın ən bö­yük iq­ti­sa­diy­ya­tın­da adam­ba­şı­na dü­şən xa­ri­ci borc 61 min dol­lar­dan yu­xa­rı olub. Öl­kə­nin bor­cu­nun ən bö­yük his­sə­si­ni,  təx­mi­nən 14 tril­yon dol­la­rı­nı öz və­tən­da­şı­na, əya­lət rəh­bər­lə­ri­nə, bank­la­ra, sı­ğor­ta şir­kət­lə­ri­nə, sər­ma­yə fond­la­rı­na, tə­qa­üd fond­la­rı­na və Mər­kəz Ban­ka olan borc­lar, 6 tril­yon dol­la­rı­nı isə ABŞ-da səhm­lər və is­tiq­raz­lar sax­la­yan xa­ri­ci öl­kə­lə­rə olan borc­lar təş­kil edir. Dün­ya­nın 3-cü bö­yük iq­ti­sa­diy­ya­tı­na sa­hib Ya­po­ni­ya ABŞ-da 1 tril­yon 132 mil­yard dol­lar­lıq səhm və is­tiq­raz­la­ra sa­hib ol­maq­la bi­rin­ci sı­ra­da yer alır. İkin­ci yer­də is­tiq­raz və səhm­lə­rin 20 fai­zi­ni əlin­də sax­la­yan Çin gə­lir. Çi­nin əlin­də olan səhm­lə­rin də­yə­ri 1 tril­yon 116 mil­yard dol­lar­dır. Am­ma elə Ya­po­ni­ya və Çi­nin özü­nün də bö­yük həcm­də xa­ri­ci borc­la­rı var. Mə­sə­lən, Çi­nin 1,6 tril­yon dol­lar xa­ri­ci bor­cu var. Borc həc­mi­nə gö­rə ikin­ci sı­ra­da 9,5 tril­yon dol­lar­la İn­gil­tə­rə gə­lir. Üçün­cü sı­ra­da 5,7 tril­yon dol­lar­la Fran­sa, dör­dün­cü sı­ra­da 5,5 tril­yon dol­lar­la Al­ma­ni­ya yer alır. MDB öl­kə­lə­rin­də də xa­ri­ci borc həc­mi xey­li yük­sək­dir. Mə­sə­lən, Ru­si­ya­da bu gös­tə­ri­ci 500 mil­yard dol­la­ra çat­maq­da­dır. İq­ti­sa­di if­la­sı sü­rət­lə­nən Erəə­nis­tan­da borc gös­tə­ri­ci­si 6 mil­yard dol­la­ra ça­tır.

Azər­bay­can isə xa­ri­ci borc mə­sə­lə­sin­də di­gər­lə­ri­nə nis­bət­də əl­ve­riş­li möv­qe­də­dir. Be­lə ki, Azər­bay­ca­nın xa­ri­ci döv­lət bor­cu il­lik mü­qa­yi­sə­də 448,7 miy­lon dol­lar və ya 6% aza­la­raq 2017-ci il ap­re­lin 1-nə 7 dol­la­ra bə­ra­bər olub. 2017-ci il döv­lət büd­cə­si­nə də­yi­şik­lik haq­qın­da qa­nun­dan da gö­rü­nür ki, bu sa­hə­də öl­kə­miz yax­şı möv­qe­də­dir: "Öl­kə­də hə­ya­ta ke­çi­ri­lən iq­ti­sa­di is­la­hat­la­rın dəs­tək­lən­mə­si və ay­rı-ay­rı prio­ri­tet la­yi­hə­lə­rin ma­liy­yə­ləş­di­ril­mə­si məq­sə­di­lə 2017-ci il 1 ap­rel ta­ri­xi­nə bey­nəl­xalq ma­liy­yə-bank qu­rum­la­rı və di­gər kre­dit təş­ki­lat­la­rı ilə 11,1 mil­yard ABŞ dol­la­rı məb­lə­ğin­də kre­dit sa­ziş­lə­ri im­za­la­nıb. Bu sa­ziş­lər əsa­sın­da is­ti­fa­də olun­muş kre­dit­lər üz­rə Azər­bay­ca­nın xa­ri­ci döv­lət bor­cu­nun ümu­mi məb­lə­ği, borc­lu təş­ki­lat­la­rın təq­dim et­di­yi mə­lu­mat­la­ra əsa­sən, 7 mil­yard ABŞ dol­la­rı olub".

İm­za­lan­mış sa­ziş­lər üz­rə is­ti­fa­də edi­lən kre­dit­lə­rə gö­rə xa­ri­ci döv­lət bor­cu ümu­mi da­xi­li məh­su­lun 18,1%-ni təş­kil edib, adam­ba­şı­na dü­şən xa­ri­ci döv­lət bor­cu isə 713,5 dol­lar olub. Öl­kə­yə cəlb edi­lən kre­dit­lə­rin 32,1%-ni sa­bit də­rə­cə ilə olan kre­dit­lər, 67,9%-ni isə də­yiş­kən də­rə­cə ilə olan kre­dit­lər təş­kil edib. Xa­ri­ci döv­lət bor­cu­nun 57,3%-i 10 ilə qə­dər olan müd­dət­də, 38,8%-i 10-20 il müd­dət­də, 3,9%-i isə 20 il­dən yu­xa­rı olan müd­dət­də kre­di­tor­la­ra qay­ta­rıl­ma­lı­dır.

Mə­lu­mat üçün bil­di­rək ki, öl­kə­lə­rin xa­ri­ci borc­lar­la bağ­lı və­ziy­yə­ti­nin qiy­mət­lən­di­ril­mə­si üçün 3 əsas in­di­ka­tor­dan is­ti­fa­də olu­nur: xa­ri­ci bor­cun miq­da­rı ix­ra­cın 200%-dən çox ol­ma­ma­lı, ümu­mi da­xi­li məh­su­la nis­bə­ti 40%-i aş­ma­ma­lı­dır, xa­ri­ci bor­ca xid­mət­lə əla­qə­dar bü­tün ödə­niş­lə­rin ümu­mi da­xi­li məh­su­la nis­bə­ti 5%-dən yük­sək ol­ma­ma­lı­dır. Bu gös­tə­ri­ci­lər üz­rə də Azər­bay­ca­nın və­ziy­yə­ti dün­ya­nın bir çox öl­kə­lə­rin­dən çox yax­şı­dır.

Di­gər tə­rəf­dən nə­zə­rə alın­ma­lı­dır ki, xa­ri­ci bor­cun həc­mi­nin art­ma­sı­nın əsas sə­bə­bi Bey­nəl­xalq Ban­kın xa­ri­ci öh­də­lik­lə­ri ilə bağ­lı­dır. Döv­lə­tin bu­ra­da rol al­ma­sı xa­ri­ci bor­cun miq­da­rı­nı qis­mən ar­tı­rıb. La­kin ma­liy­yə və­ziy­yə­ti hə­min borc­la­rı asan­lıq­la bağ­la­ma­ğa im­kan ve­rir. Ma­liy­yə na­zi­ri Sa­mir Şə­ri­fov isə bil­di­rir ki, Bey­nəl­xalq Ban­kın xa­ri­ci öh­də­lik­lə­ri­nin kö­nül­lü res­truk­tu­ri­za­si­ya­sı ilə bağ­lı proq­ra­mın qə­bu­lun­dan son­ra xa­ri­ci kred­tor­la­rın xey­ri­nə 2,4 mil­yard dol­lar də­yə­rin­də or­ta və uzun­müd­dət­li döv­lət is­tiq­raz­la­rı bu­ra­xı­la­caq. Bu, xa­ri­ci bor­cu ar­tır­sa da, Azər­bay­ca­nın bey­nəl­xalq kre­dit rey­tin­qi­nə mən­fi tə­sir gös­tər­mə­yə­cək.

Ta­hir TA­ĞI­YEV



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

22.07.2025 / 23:25
Azərbaycan və Türkiyə arasında Anlaşma Memorandumu imzalandı - FOTO

22.07.2025 / 22:53
Ermənilər Ağdamda qəbirlərdən protezləri belə oğurlayıblar - arxeoloq Fərhad Quliyev maraqlı faktlar açıqladı

22.07.2025 / 22:28
Media nümayəndələri Fəxri xiyaban, Zərdabinin məzarı və Zəfər parkını ziyarət ediblər

22.07.2025 / 22:10
Ceyhun Bayramov Gürcüstan Prezidentini Ermənistanla normallaşma prosesi barədə məlumatlandırdı

22.07.2025 / 21:49
"Yubiley medalı jurnalistikada xidməti olanlar üçün nəzərdə tutulub" - Hikmət Hacıyev

22.07.2025 / 21:40
ABŞ-Rusiya savaşı, hələ ki, sözdə şiddətlənir...

22.07.2025 / 21:25
Rusiyanın ittiham etdiyi 2 azərbaycanlı alimdən reaksiyalar niyə gecikdi?..

22.07.2025 / 21:12
Azərbaycanın Avropa ilə siyasi gündəmi yenidən başlayır...

22.07.2025 / 20:58
Macarıstan və Serbiya Aİ-ni parçalayır - rus "neft kartı" işləyir...

22.07.2025 / 20:45
ABŞ-İran-Ermənistan üçbucağında Zəngəzur qovğası başlanır

22.07.2025 / 20:32
Azərbaycan-Ermənistan sülhü şəraitində Cənubi Qafqaz üçün beş mühüm ssenari…

22.07.2025 / 20:18
Azərbaycan rəsmilərinin adından Rusiya ilə münasibətlərə qarşı təxribat... Məqsəd nədir?

22.07.2025 / 20:05
Paşinyan Trampın qorxusundan 2 sülh maddəsinə münasibətini dəyişdi...

22.07.2025 / 19:51
Zəngəzur dəhlizi beynəlxalq ticarətin həcmini 100 milyard dollar artıracaq

22.07.2025 / 19:43
Vardanyanın məhkəməsində zərərçəkmiş şəxslər və zərərçəkmişlərin hüquqi varisləri ifadə verdi - FOTO

22.07.2025 / 19:37
Azad rayonlarımızın bərpasında gənclərin fəal iştirakı böyük nümunədir - təbliğat boşa getməyib...

22.07.2025 / 19:32
Azərbaycan milli mətbuatının 150 illik yubileyi münasibətilə tədbir keçirilib - FOTO

22.07.2025 / 19:25
Prezident İlham Əliyev: "Bu gün Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində öz layiqli yerini tutmuş güclü dövlətdir"

22.07.2025 / 19:24
Mətbuatın builki yubileyi əvvəlkilərdən çox fərqli oldu...

22.07.2025 / 19:20
Bir sıra media nümayəndələrinə yubiley medalı verildi

22.07.2025 / 19:19
"Bizim milli mətbuat bir əsr yarım ərzində şərəfli və mütərəqqi inkişaf yolu keçib" - Prezident

22.07.2025 / 19:15
Prezident: "Mətbuatın müstəqilliyi cəmiyyətimizin inkişafının başlıca şərtlərindən biridir"

22.07.2025 / 19:13
“AŞIQLAR QƏRBİ AZƏRBAYCANI TƏRƏNNÜM EDİR” ADLI KİTAB HAZIRLANIR

22.07.2025 / 19:12
"Azərbaycan milli mətbuatı xalqımızın ən ülvi arzularının reallaşmasına öz töhfəsini verib" - Prezident İlham Əliyev

22.07.2025 / 19:11
İrəvan Minsk qrupunun buraxılmasını Bakı ilə müzakirə edir? - Maraqlı bəyanat...

22.07.2025 / 19:07
Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın media nümayəndələrinə müraciət ünvanladı

22.07.2025 / 18:57
Prezident Əliyev sazişlə bağlı İrəvana növbəti mühüm təklifi etdi...

22.07.2025 / 18:44
Avropa yalnız Azərbaycandan qaz alışını çoxaldıb - digər 3 mənbədən isə...

22.07.2025 / 18:30
İran nüvə müzakirələri üçün ABŞ-ı yox, 3 Avropa ölkəsini seçdi...

22.07.2025 / 18:23
Akademik Əhliman Əmiraslanov Aydın Quliyevi təbrik etdi

22.07.2025 / 18:16
Dünya mediası Əliyevin Mediaforumda çıxışına niyə həssas yanaşdı..

22.07.2025 / 18:08
DGK sədri Şahin Bağırov Aydın Quliyevi təbrik etdi

22.07.2025 / 18:01
Qərb Azərbaycanı iki qonşu ilə müharibəyə sövq edir... Şok

22.07.2025 / 17:48
Prezident İlham Əliyevin "Rusiya məhkəməyə veriləcək" bəyanatına Kremldən reaksiya ..

22.07.2025 / 17:35
Trampı Azərbaycanla bağlı xüsusi demarşa təşviq edən hadisə...

22.07.2025 / 17:30
Qismət Yunusoğlu Aydın Quliyevi təbrik etdi

22.07.2025 / 17:22
İsraildən Şara ilə bağlı şok iddia - 7 ayda 3 sui-qəsd cəhdi… Həyatını türklər xilas etdi…

22.07.2025 / 17:19
BDU-nun müəllimi “Bakı-Xəbər”in əməkdaşını təbrik etdi

22.07.2025 / 17:15
Hakan Fidandan xəbərdarlıq - Suriyanı bölməyə çalışsalar, müdaxilə edəcəyik...

22.07.2025 / 17:09
Tramp ABŞ-ı UNESCO-dan çıxarır...

22.07.2025 / 17:05
“Nar” milli mətbuatın 150 illiyini media nümayəndələri ilə qeyd edib - FOTO

22.07.2025 / 16:57
Daxili işlər nazirinin adından saxta məlumatlar yayıldı - MEDİA çağırış etdi...

22.07.2025 / 16:50
İrandan Azərbaycana külli miqdarda narkotik keçirilməsinin qarşısı alındı

22.07.2025 / 16:33
Yunus Oğuzun 65 illik yubileyi münasibəti ilə kitab nəşr olunub

22.07.2025 / 16:32
Ömrünün 16 ilini orduda keçirdi, Vətən yolunda şəhadətə ucaldı

22.07.2025 / 16:30
Mətbuat Şurası Yunus Oğuzu 65 illik yubileyi münasibətilə təbrik etdi

22.07.2025 / 16:27
BDU-nun müəllimi Qismət Yunusoğlu “Bakı-Xəbər”i təbrik etdi

22.07.2025 / 16:20
Ali təhsil sahəsində tətbiq edilən beynəlxalq ikili diplom proqramlarının sayı artırıldı - SƏRƏNCAM

22.07.2025 / 16:18
Türkiyənin Egey sahilində yerləşən Didimi ziyarət etmək üçün 5 səbəb...

22.07.2025 / 16:15
Azərbaycanda qablaşdırılan dərmanlar 5 il yerli mal hesab olunacaq

22.07.2025 / 16:10
Azərbaycanda əmlakın qeydiyyatına dair yeni prosedur müəyyənləşdi

22.07.2025 / 16:07
Çoxşaxəli istedad sahibi, dərin intellektual... Aydın Mirzəzadədən Yunus Oğuza yubiley təbriki...

22.07.2025 / 16:01
Millət vəkili jurnalistləri təbrik etdi

22.07.2025 / 15:50
Millət vəkili Cavanşir Feyziyev jurnalistləri təbrik edib

22.07.2025 / 15:48
Millət vəkili Vüqar İskəndərov Yunus Oğuzu 65 yaş münasibətilə təbrik etdi

22.07.2025 / 15:28
Ərdoğan Avropa İttifaqına çağırış etdi - Türkiyəyə ehtiyacınız var…

22.07.2025 / 15:12
Ceyhun Bayramovun Gürcüstanın XİN başçısı ilə müzakirə etdiyi məsələlər açıqlandı...

22.07.2025 / 14:53
Azərbaycanın dövlət borcu açıqlandı

22.07.2025 / 14:36
İranın Rusiyadakı keçmiş səfiri - "Kreml seçim qarşısında qalsa, İsraili seçəcək"

22.07.2025 / 14:20
İran uranın zənginləşdirilməsinin müvəqqəti dayandırıldığını açıqladı...

22.07.2025 / 13:29
"Ermənistan konstitusiyasından ərazi iddiaları çıxarılmalı, Minsk Qrupu ləğv edilməlidir" - Nazir

22.07.2025 / 13:18
Prezident İlham Əliyev onun çıxışını paylaşdığına görə Trampa təşəkkür etdi

22.07.2025 / 13:10
Москва придумала новых врагов - казахов и президента Токаева - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

22.07.2025 / 13:08
Sabirabadda avtomobil yolunun əsaslı təmirinə 2,1 milyon manat vəsait ayrıldı - SƏRƏNCAM

22.07.2025 / 12:22
Maqnit qasırğası barədə əhaliyə XƏBƏRDARLIQ

22.07.2025 / 12:12
Hacıqabulda taxıl daşıyan TIR aşıb

22.07.2025 / 12:03
Türkiyə bu dəmir yolu layihəsinə 2,4 milyard avro cəlb edib

22.07.2025 / 11:43
BMT-dən həyəcan təbili: Quraqlıqlar qlobal fəlakətə çevrilir!

22.07.2025 / 11:38
Zəngəzur dəhlizi açıldıqdan sonra bu şirkətlərin xərcləri azalacaq

22.07.2025 / 11:22
Ceyhun Bayramovla Maka Boçorişvili arasında təkbətək görüş keçirilir

22.07.2025 / 11:12
Xırdalanda faciə - fəhlə üçüncü mərtəbədən yıxılıb öldü

22.07.2025 / 11:04
Azərbaycanlı hakim UEFA-dan təyinat alıb

22.07.2025 / 11:03
Rusiya Qafqazdan sökülməyə başladı - CANLI

22.07.2025 / 11:00
Baqrat Qalstanyan Paşinyanın nazirlərindən kompensasiya tələb edir

22.07.2025 / 10:41
Rezidenturaya qəbul imtahanının II mərhələsində iştirak üçün qeydiyyat başlayıb

22.07.2025 / 10:25
Jurnalistika şərəfli və yüksək məsuliyyət tələb edən peşədir - Hikmət Hacıyevdən PAYLAŞIM

22.07.2025 / 10:14
Uranın zənginləşdirilməsi proqramından imtina etməyəcək - Əraqçi ABŞ-a meydan oxudu

22.07.2025 / 10:10
Ceyhun Bayramov Gürcüstana səfərə gedib

22.07.2025 / 10:06
Daha 53 ailə Cəbrayıla köçürüldü

22.07.2025 / 10:04
Media nümayəndələrinin iştirakı ilə "Mədəniyyətimiz, mətbuatımız: 150 il birlikdə" adlı tədbir keçirilib

22.07.2025 / 10:03
Prezident İlham Əliyevdən Milli Mətbuat Günü münasibətilə paylaşım

Azad rayonlarımızın bərpasında gənclərin fəal iştirakı böyük nümunədir - təbliğat boşa getməyib...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910