Çərşənbə axşamı günü, 22 iyul 2025
     

Azərbaycanın universitet rektorları öz məzunlarının taleyinə niyə bu qədər biganə qaldılar?

Image

Kamran Əsədov: “Heç bir universitet rəhbərliyinin çıxış edib “nə üçün bizim 4 və ya 5 il ərzində yetişdirdiyimiz məzunlar bu qədər asanlıqla sistemdən silinir” sualını qaldırmaması…”

Son illər Elm və Təhsil Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilən sertifikasiya imtahanları nəticəsində minlərlə orta məktəb müəllimi işini itirərək və işsizlər ordusuna qatılıb. Aralarında hətta 20- 25 il iş stajı olan müəllimlər belə var. Bu insanlar uzun illər əmək fəaaliyyətindən sonra əmək pensiyası hüququnu da itirdilər.

Məlumdur ki, həmin şəxslərin mütləq əksəriyyəti Azərbaycanın pedaqoji yönümlü universitetlərinin məzunları olub. Lakin maraqlısı odur ki, bu pedaqoji yönlü universitetlərin birinin rəhbərliyindən hər hansı bir reaksiya gəlmədi, onların heç biri səsini çıxarmadı ki, mənim rəhbərlik etdiyim universitetin məzunlarının 5 illik zəhmət bəhrəsi olan diplomunu bir an içində niyə bu qədər mənasız və hörmətsiz kağız parçasına döndərirsiz. Daha maraqlısı odur ki, bu sertifikasiya imtahanlarını tərtib edənlərin mütləq çoxu Azərbaycan universitetlərinin yox, xaricdə hansısa universitetin və ya kollecin məzunlarıdır. Yəni nəticə etibarilə burada xarici universitetlərin və ya xarici kolleclərin qarşısında Azərbaycan universitetlərinin aşağılanma prosesi də gedir.

Sertifikasiya imtahanlarında minlərlə kənara atılmış universitet müəlliminə təhsil və diplom vermiş universitet rektorlarının niyə səsi çıxmadı? Onlar öz məzunlarının taleyinə niyə bu qədər laqeyd qaldılar?

Təhsil eksperti Kamran Əsədov baki-xeber.com-a şərhində bildirdi ki, son illərdə müəllimlərin sertifikasiyası adı altında həyata keçirilən prosesin mahiyyətinə diqqətlə baxdıqda, onun təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə deyil, daha çox sosial-selektiv mexanizmə çevrildiyi aydın görünür. Elm və Təhsil Nazirliyinin təqdim etdiyi rəqəmlərə əsasən, 2021-ci ildən 2024-cü ilin sonunadək sertifikasiya imtahanlarında iştirak edən müəllimlərin 25-30 faizi minimal keçid balını toplaya bilmədiyi üçün əmək müqaviləsi ləğv edilib. 2023-cü ildə bu rəqəm 7 min nəfəri ötüb: “Bu şəxslərin əksəriyyəti 15 ildən artıq iş stajına malik idi. Onların içində 20, hətta 25 il siniflərdə çalışan, ucqar kənd məktəblərində şagirdlərin savadlı böyüməsi üçün bütün gücünü sərf edən şəxslər var idi. Sertifikasiya nəticəsində yalnız işindən deyil, eyni zamanda əmək pensiyası hüququndan da məhrum edilmiş bu insanlar sosial və hüquqi baxımdan ciddi zərbə alıblar.

Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsinin 70-ci maddəsinin “ç” bəndinə əsasən, işçinin əmək funksiyasını yerinə yetirməyə ixtisasca və ya peşə səviyyəsinə görə yararsız olması əsas sayılırsa, bu zaman əmək müqaviləsinə xitam verilə bilər. Sertifikasiyadan keçməmə halı bu bəndə istinadla əsaslandırılır. Lakin həmin müəllimlər dövlət tərəfindən rəsmi lisenziyası olan pedaqoji ali məktəblərin məzunlarıdır və onların diplomları əsasında uzun illər tədris aparıblar. Əgər bu diplom əsasında müəllimlik hüququ verilmişdisə, bu gün onu sertifikatla ləğv etmək, əslində o diplomu verən universitetin fəaliyyətini, proqramlarını, professor-müəllim heyətini qeyri-legitim saymaq anlamına gəlir. Bu isə Təhsil haqqında Qanunun 5.1-ci maddəsində qeyd olunan “təhsilin dövlət təminatlılığı və fasiləsizliyi” prinsipinə ziddir.

Daha önəmli məsələ isə universitetlərin mövqeyidir. Sertifikasiyada uğursuz olmuş minlərlə müəllim Azərbaycanın pedaqoji yönümlü ali məktəblərinin – Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti, Gəncə Dövlət Universiteti, Lənkəran Dövlət Universiteti, Sumqayıt Dövlət Universiteti və digər ali təhsil müəssisələrinin məzunlarıdır. Bu diplomların dövlət tərəfindən tanınması, ali təhsilin normativ sənədlərlə tənzimlənməsi və akkreditasiya ilə legitimləşdirilməsi fonunda həmin məzunların “ixtisassız” elan edilməsi həm də bu universitetlərin nüfuzuna ciddi zərbədir. Heç bir universitet rəhbərliyinin çıxış edib “nə üçün bizim 4 və ya 5 il ərzində yetişdirdiyimiz məzunlar bu qədər asanlıqla sistemdən silinir” sualını qaldırmaması elmi və etik məsuliyyətdən yayınmaq kimi görünür”.

Həmsöhbətimiz onu da əlavə etdi ki, sertifikasiya sistemində bəzi müsbət məqamlar da nəzərə çarpır: “Məsələn, müəllimlərin bilik və bacarıqlarının yenilənməsi, yeni kurikulum və texnologiyalarla işləmək qabiliyyətinin yoxlanılması, dövlət məktəblərində peşəkarlıq səviyyəsinin monitorinqi baxımından bu sistemin tətbiqi müəyyən mənada stimullaşdırıcı rol oynaya bilər. Lakin dünya təcrübəsi göstərir ki, belə sistemlər mərhələli, sosial müdafiə ilə təmin olunmuş və diaqnostik əsaslı olmalıdır. Məsələn, Finlandiyada müəllimlər hər 5 ildən bir peşəkar inkişaf yoxlamasına cəlb edilir, lakin bu prosesdə nəticəsi zəif olan müəllim dərhal işdən çıxarılmır. Ona inkişaf planı təqdim olunur, əlavə təlimlərə göndərilir və əmək haqqısı müvəqqəti olaraq dondurulur, lakin hüquqi təminatı saxlanılır. Eyni yanaşma Sinqapur və Estoniya kimi ölkələrdə də bu tətbiq edilir – bilik yoxlama vasitəsi sosial müdafiədən məhrumetmə alətinə çevrilmir.

Azərbaycan reallığında isə bu proses tam əksinə işləyir. Müəllimlərə öncədən heç bir hazırlıq, adaptasiya mərhələsi, peşəkar inkişaf proqramları təklif olunmadan birbaşa test imtahanına salınır və nəticə mənfi olduqda, əmək fəaliyyəti ilə vidalaşmaq məcburiyyətində qalırlar. Bu isə təkcə onların ailə büdcəsinə deyil, psixoloji və peşəkar motivasiyasına da ağır zərbə vurur.

Əgər məqsəd təhsildə keyfiyyəti artırmaqdırsa, bu, mövcud insan resursunu sıfırlamaqla deyil, onları inkişaf etdirməklə mümkündür. Əks təqdirdə, baş verənlər gələcəkdə ali təhsilə marağın azalması, müəllimlik peşəsinin prestijini daha da itirməsi, nəticədə isə ölkədə təhsilin kadr bazasının boşalması ilə nəticələnə bilər.

Dəyişməli olan sistemin özüdür – müəllimlər deyil. Onlara səmimi şəkildə dəstək verilməli, ali məktəblərlə orta məktəblər arasında effektiv əlaqə qurulmalı, sertifikasiya diaqnostik funksiyanı yerinə yetirməli, sosial cəza vasitəsinə çevrilməməlidir. Əgər bu yanaşma dəyişməzsə, Azərbaycanın təhsil sistemi daha da fraqmentləşəcək, ali təhsil müəssisələri isə sadəcə sənəd verən quruma çevriləcək. Bu vəziyyət isə nə müəllimə, nə tələbəyə, nə də dövlətə xidmət edir”.

Günel CƏLİLOVA



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

22.07.2025 / 21:40
ABŞ-Rusiya savaşı, hələ ki, sözdə şiddətlənir...

22.07.2025 / 21:25
Rusiyanın ittiham etdiyi 2 azərbaycanlı alimdən reaksiyalar niyə gecikdi?..

22.07.2025 / 21:12
Azərbaycanın Avropa ilə siyasi gündəmi yenidən başlayır...

22.07.2025 / 20:58
Macarıstan və Serbiya Aİ-ni parçalayır - rus "neft kartı" işləyir...

22.07.2025 / 20:45
ABŞ-İran-Ermənistan üçbucağında Zəngəzur qovğası başlanır

22.07.2025 / 20:32
Azərbaycan-Ermənistan sülhü şəraitində Cənubi Qafqaz üçün beş mühüm ssenari…

22.07.2025 / 20:18
Azərbaycan rəsmilərinin adından Rusiya ilə münasibətlərə qarşı təxribat... Məqsəd nədir?

22.07.2025 / 20:05
Paşinyan Trampın qorxusundan 2 sülh maddəsinə münasibətini dəyişdi...

22.07.2025 / 19:51
Zəngəzur dəhlizi beynəlxalq ticarətin həcmini 100 milyard dollar artıracaq

22.07.2025 / 19:37
Azad rayonlarımızın bərpasında gənclərin fəal iştirakı böyük nümunədir - təbliğat boşa getməyib...

22.07.2025 / 19:32
Azərbaycan milli mətbuatının 150 illik yubileyi münasibətilə tədbir keçirilib - FOTO

22.07.2025 / 19:25
Prezident İlham Əliyev: "Bu gün Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində öz layiqli yerini tutmuş güclü dövlətdir"

22.07.2025 / 19:24
Mətbuatın builki yubileyi əvvəlkilərdən çox fərqli oldu...

22.07.2025 / 19:20
Bir sıra media nümayəndələrinə yubiley medalı verildi

22.07.2025 / 19:19
"Bizim milli mətbuat bir əsr yarım ərzində şərəfli və mütərəqqi inkişaf yolu keçib" - Prezident

22.07.2025 / 19:15
Prezident: "Mətbuatın müstəqilliyi cəmiyyətimizin inkişafının başlıca şərtlərindən biridir"

22.07.2025 / 19:13
“AŞIQLAR QƏRBİ AZƏRBAYCANI TƏRƏNNÜM EDİR” ADLI KİTAB HAZIRLANIR

22.07.2025 / 19:12
"Azərbaycan milli mətbuatı xalqımızın ən ülvi arzularının reallaşmasına öz töhfəsini verib" - Prezident İlham Əliyev

22.07.2025 / 19:11
İrəvan Minsk qrupunun buraxılmasını Bakı ilə müzakirə edir? - Maraqlı bəyanat...

22.07.2025 / 19:07
Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın media nümayəndələrinə müraciət ünvanladı

22.07.2025 / 18:57
Prezident Əliyev sazişlə bağlı İrəvana növbəti mühüm təklifi etdi...

22.07.2025 / 18:44
Avropa yalnız Azərbaycandan qaz alışını çoxaldıb - digər 3 mənbədən isə...

22.07.2025 / 18:30
İran nüvə müzakirələri üçün ABŞ-ı yox, 3 Avropa ölkəsini seçdi...

22.07.2025 / 18:23
Akademik Əhliman Əmiraslanov Aydın Quliyevi təbrik etdi

22.07.2025 / 18:16
Dünya mediası Əliyevin Mediaforumda çıxışına niyə həssas yanaşdı..

22.07.2025 / 18:08
DGK sədri Şahin Bağırov Aydın Quliyevi təbrik etdi

22.07.2025 / 18:01
Qərb Azərbaycanı iki qonşu ilə müharibəyə sövq edir... Şok

22.07.2025 / 17:48
Prezident İlham Əliyevin "Rusiya məhkəməyə veriləcək" bəyanatına Kremldən reaksiya ..

22.07.2025 / 17:35
Trampı Azərbaycanla bağlı xüsusi demarşa təşviq edən hadisə...

22.07.2025 / 17:30
Qismət Yunusoğlu Aydın Quliyevi təbrik etdi

22.07.2025 / 17:22
İsraildən Şara ilə bağlı şok iddia - 7 ayda 3 sui-qəsd cəhdi… Həyatını türklər xilas etdi…

22.07.2025 / 17:19
BDU-nun müəllimi “Bakı-Xəbər”in əməkdaşını təbrik etdi

22.07.2025 / 17:15
Hakan Fidandan xəbərdarlıq - Suriyanı bölməyə çalışsalar, müdaxilə edəcəyik...

22.07.2025 / 17:09
Tramp ABŞ-ı UNESCO-dan çıxarır...

22.07.2025 / 17:05
“Nar” milli mətbuatın 150 illiyini media nümayəndələri ilə qeyd edib - FOTO

22.07.2025 / 16:57
Daxili işlər nazirinin adından saxta məlumatlar yayıldı - MEDİA çağırış etdi...

22.07.2025 / 16:50
İrandan Azərbaycana külli miqdarda narkotik keçirilməsinin qarşısı alındı

22.07.2025 / 16:33
Yunus Oğuzun 65 illik yubileyi münasibəti ilə kitab nəşr olunub

22.07.2025 / 16:32
Ömrünün 16 ilini orduda keçirdi, Vətən yolunda şəhadətə ucaldı

22.07.2025 / 16:30
Mətbuat Şurası Yunus Oğuzu 65 illik yubileyi münasibətilə təbrik etdi

22.07.2025 / 16:27
BDU-nun müəllimi Qismət Yunusoğlu “Bakı-Xəbər”i təbrik etdi

22.07.2025 / 16:20
Ali təhsil sahəsində tətbiq edilən beynəlxalq ikili diplom proqramlarının sayı artırıldı - SƏRƏNCAM

22.07.2025 / 16:18
Türkiyənin Egey sahilində yerləşən Didimi ziyarət etmək üçün 5 səbəb...

22.07.2025 / 16:15
Azərbaycanda qablaşdırılan dərmanlar 5 il yerli mal hesab olunacaq

22.07.2025 / 16:10
Azərbaycanda əmlakın qeydiyyatına dair yeni prosedur müəyyənləşdi

22.07.2025 / 16:07
Çoxşaxəli istedad sahibi, dərin intellektual... Aydın Mirzəzadədən Yunus Oğuza yubiley təbriki...

22.07.2025 / 16:01
Millət vəkili jurnalistləri təbrik etdi

22.07.2025 / 15:50
Millət vəkili Cavanşir Feyziyev jurnalistləri təbrik edib

22.07.2025 / 15:48
Millət vəkili Vüqar İskəndərov Yunus Oğuzu 65 yaş münasibətilə təbrik etdi

22.07.2025 / 15:28
Ərdoğan Avropa İttifaqına çağırış etdi - Türkiyəyə ehtiyacınız var…

22.07.2025 / 15:12
Ceyhun Bayramovun Gürcüstanın XİN başçısı ilə müzakirə etdiyi məsələlər açıqlandı...

22.07.2025 / 14:53
Azərbaycanın dövlət borcu açıqlandı

22.07.2025 / 14:36
İranın Rusiyadakı keçmiş səfiri - "Kreml seçim qarşısında qalsa, İsraili seçəcək"

22.07.2025 / 14:20
İran uranın zənginləşdirilməsinin müvəqqəti dayandırıldığını açıqladı...

22.07.2025 / 13:29
"Ermənistan konstitusiyasından ərazi iddiaları çıxarılmalı, Minsk Qrupu ləğv edilməlidir" - Nazir

22.07.2025 / 13:18
Prezident İlham Əliyev onun çıxışını paylaşdığına görə Trampa təşəkkür etdi

22.07.2025 / 13:10
Москва придумала новых врагов - казахов и президента Токаева - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

22.07.2025 / 13:08
Sabirabadda avtomobil yolunun əsaslı təmirinə 2,1 milyon manat vəsait ayrıldı - SƏRƏNCAM

22.07.2025 / 12:22
Maqnit qasırğası barədə əhaliyə XƏBƏRDARLIQ

22.07.2025 / 12:12
Hacıqabulda taxıl daşıyan TIR aşıb

22.07.2025 / 12:03
Türkiyə bu dəmir yolu layihəsinə 2,4 milyard avro cəlb edib

22.07.2025 / 11:43
BMT-dən həyəcan təbili: Quraqlıqlar qlobal fəlakətə çevrilir!

22.07.2025 / 11:38
Zəngəzur dəhlizi açıldıqdan sonra bu şirkətlərin xərcləri azalacaq

22.07.2025 / 11:22
Ceyhun Bayramovla Maka Boçorişvili arasında təkbətək görüş keçirilir

22.07.2025 / 11:12
Xırdalanda faciə - fəhlə üçüncü mərtəbədən yıxılıb öldü

22.07.2025 / 11:04
Azərbaycanlı hakim UEFA-dan təyinat alıb

22.07.2025 / 11:03
Rusiya Qafqazdan sökülməyə başladı - CANLI

22.07.2025 / 11:00
Baqrat Qalstanyan Paşinyanın nazirlərindən kompensasiya tələb edir

22.07.2025 / 10:41
Rezidenturaya qəbul imtahanının II mərhələsində iştirak üçün qeydiyyat başlayıb

22.07.2025 / 10:25
Jurnalistika şərəfli və yüksək məsuliyyət tələb edən peşədir - Hikmət Hacıyevdən PAYLAŞIM

22.07.2025 / 10:14
Uranın zənginləşdirilməsi proqramından imtina etməyəcək - Əraqçi ABŞ-a meydan oxudu

22.07.2025 / 10:10
Ceyhun Bayramov Gürcüstana səfərə gedib

22.07.2025 / 10:06
Daha 53 ailə Cəbrayıla köçürüldü

22.07.2025 / 10:04
Media nümayəndələrinin iştirakı ilə "Mədəniyyətimiz, mətbuatımız: 150 il birlikdə" adlı tədbir keçirilib

22.07.2025 / 10:03
Prezident İlham Əliyevdən Milli Mətbuat Günü münasibətilə paylaşım

22.07.2025 / 09:31
Donald Tramp Prezident İlham Əliyevin Xankəndidəki çıxışından bir hissəni paylaşıb

22.07.2025 / 09:21
Prezidentin pişiyinə cangüdən ayrıdılar...

22.07.2025 / 09:14
"Mançester Siti" bu futbolçuya 40 milyon avro qiymət qoydu!

22.07.2025 / 09:06
Batan gəmi 109 il sonra tapıldı...

22.07.2025 / 09:00
Azərbaycan milli mətbuatının yaranmasından 150 il ötür...

22.07.2025 / 09:00
14 yaşlı yeniyetmə Novxanı çimərliyində həyatını itirib

Azad rayonlarımızın bərpasında gənclərin fəal iştirakı böyük nümunədir - təbliğat boşa getməyib...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910