Ağır cinayətlərin suçlusu Vardanyanı əsasən USAID-in media orqanları müdafiə edir...

Müşfiq Ələsgərli: "USAID-nin rəhbəri Samanta Pauerlə erməni əsilli milyarder və Qarabağ separatçılarının rəhbərlərindən biri olan Ruben Vardanyan arasında yaxın və səmimi dostluq münasibəti var"
ABŞ-nin dünyada məşhur olan Beynəlxalq İnkişaf Agentliyi - USAID-in təhlükəli və dağıdıcı siyasətinin sonu gəldi. Azərbaycana qarşı qərəzli, böhtan xarakterli materialları sifariş edən mərkəzi elə ABŞ-nin özü ifşa etdi.
Tramp administrasiyasının Hökumət Səmərəliliyi Departamentinin rəhbəri İlon Mask, hətta USAID-i cinayətkar təşkilat adlandırıb və onun "peşəkar xarici fırıldaqçılıq şəbəkələrinin" böyük məbləğdə vəsaiti oğurladığını, saxta rəqəmsal ABŞ vətəndaşları yaradıb hökuməti aldadaraq vəsait qazandığını deyib.
ABŞ-də və dünyada USAID haqqında bu cür sərt qərarların veriləcəyini heç kim gözləmirdi. Yalnız Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev müsahibələrinin birində Tramp administrasiyasının USAID-lə bağlı konkret addımlar atacağına ümid etdiyini bildirmişdi.
Son araşdırmalar isə sensasion sayıla biləcək faktlar ortaya qoyub. Bəlli olur ki, USAID dünya üzrə 707 media, 6200 jurnalist və 279 jurnalistika sahəsində çalışan QHT-ni maliyyələşdirib. Buradan aydın olur ki, Azərbaycanda 2012-ci ildə “Eurovision” mahnı müsabiqəsindən başlayaraq bugünə kimi, həmçinin müharibə vaxtı, Laçın yolunda ekoloqların aksiyaları, COP29 dövründə beynəlxalq mediada aparılan çirkin kampaniyanın arxasında kim durur.
USAID-in tabeliyindəki medianın, o cümlədən BBC-nin Vardanyanı və Samanta Paueri müdafiə etməsi, Vardanyanla bağlı piar xarakterli müsahibələr dərc etməsi nəyin göstəricisi ola bilər? Hamı bu qurumu separatçı adlandırır, həm də dünyaca məşhur media quruluşları bunlari indi də müdafiə edir. Separatçını nə səbəbdən "demokratik dünyanın" mediası, o cümlədən də USAID tabeliyində olan media müdafiə edib?
Baku-xeber.com saytının sualını cavablandıran Mətbuat Şurası İdarə Heyətinin üzvü, media eksperti Müşfiq Ələsgərli deyib: "Beynəlxalq donor institutlarının əsasnamələrində göstərilir ki, onların partnyorluq etdiyi təşkilatlarla, yəni qrant verdikləri, layihələrini maliyyələşdirdikləri təşkilatlarla səmimi dostluq munasibətində olmaları müsbət qəbul edilmir. Yəni münasibətlər yaxın dostluğa və səmimiyyətə deyil, daha çox işgüzar münasibətlərə əsaslanmalıdır. Amma çox təssif ki, beynəlxalq donor təşkilatları, başda USAID olmaqla, bu şərtləri cox intensiv şəkildə pozublar. Hələ bir necə il əvvəl biz tədqiqat apararaq real mənbələrdən faktlar təsdiq etmişdik ki, USAID-nin rəhbəri Samanta Pauerlə erməni əsilli milyarder və Qarabağ seperatçılarının rəhbərlərindən biri olan Ruben Vardanyan arasında yaxın və səmimi dostluq münasibəti var. Samanta Pauerlə Ruben Vardanyanın munasibətləri uzun illər əvvəl başlayıb. Onların məclis və banketlərdə birlikdə iştiraki, bir-birinə mükafatlar və hədiyyələr verməsini biz Azərbaycan mediasında sübut etmişdik. Bu bir tərəfdən qrant verən təşkilatın əsasnaməsinin pozulmasıdır. İkinci tərəfdən isə bu münasibətlər daha dərin işgüzar möhtəkirlikdən, korrupsiyadan xəbər vərir. Təsadüfi deyil ki, Donald Trampın və İlon Maskın açıqlamalarından belə nəticəyə gəlmək olur ki, USAID-in maliyyələşdirdiyi layihələrdə böyük korrupsiya və maliyyə möhtəkirlikləri qeydə alınıb. Təxminlərə görə, USAID-in ayırdığı maliyyə dəstəyinin 40%-i "otkat" formada donor təşkilata qaytarılaraq mənimsənilib. Əslində ABŞ-da USAID barədə araşdırılmanın başlanmasına səbəb bir tərəfdən lüzumsuz layihələrə qrantların ayrılmasıdırsa, digər tərəfdən layihələrə ayrılan vəsaitlərin yeyintisi ilə bağlı faktların ortaya çıxmasıdır. Güman edirik ki, bunların Ruben Vardanyan kimi milyarderlə əməkdaslıq etməsinin, onun humayəsində olan media qurumlarına, blogerlərə, QHT-lərə və digərlərinə maliyyə ayırmasının arxasında təkcə "səmimi dostluq" münasibətləri deyil, həm də qarşılıqlı maliyyə yeyintiləri, onlardan hər iki tərəfə gələn "qazanc" dayanır.
USAID və onun yandaşları olan donor institutlarında belə neqativ hallar kifayət qədər çoxdur. Biz ümid edirik ki, ABŞ-da USAID haqqında başladılmış təhqiqat bütun bu faktların açılıb ortaya qoyulması ilə nəticələnəcək. Əslində faktlar ortadadır, yəni təkcə Azərbaycan deyil, onlarla digər dövlət də USAID-la bağlı bu cür neqativ faktları aşkarlayıb ortaya qoyub. İndi məsələ qalır ABŞ hökumətinin iradəsinə ki, bu faktları təsdiqləyib, günahkarları cəzalandırsın.
Təəssüfləndirici haldir ki, bu cür neqativ amillərin transmilli media ilə USAID arasında da baş verdiyi izlənilir. Bizə uzun illər ərzində müstəqil media kimi təqdim edilmiş transmilli KİV subyektlərinin fəaliyyətində də bu əlamətlər görünür. ABŞ Səmərəlilik Departamentinin verdiyi açıqlamalardan bəlli olur ki, USAID eyni formada transmilli KİV-lərə - Reutersə, BBC-yə, Nyu-York Times-a, Associated Press-ə, Frans Press-ə və digər qurumlara da bu cür maliyyə ayırıb. USAID-in fəaliyyətində aşkarlanan bu cür maliyyə pozuntuları təsdiqlənəcəksə, deməli təşkilat bütün layihələrində bu sxemi tətbiq edib. Hesab edirəm ki, transmilli KİV-lərlə əməkdaslıq bu kontekstdə daha ciddi araşdırılacaq və yeni faktlar aşkarlanacaq".
Dəniz NƏSİRLİ