Elşən Manafov: “Sülh sazişinin imzalanacağını birmənalı olaraq proqnozlaşdırmaq çətindir”
Sentyabrın 17-də Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan bəyan edib ki, Avropa siyasi birliyinin oktyabrda Qranadada keçiriləcək üçüncü sammitində Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh müqaviləsi imzalanmayacaq. Paşinyan Qarabağın blokadasına və regionda dərinləşən böhrana işarə edərək Bakının maraqlar balansına riayət etmək istəməməsini əsas maneə adlandırıb.
Vəziyyəti şərh edən baş nazir Paşinyan öz məyusluğunu ifadə edərək deyib: “Düşünürəm ki, humanitar böhran və dəhlizin bağlanması səbəbindən çox vaxt itiririk. Ermənistanın bu məsələnin həllinə təəssüf ki, nəticəsiz olaraq sərf etdiyi vaxt və enerji sülh müqaviləsinin müzakirəsinə yönəldilə bilərdi”.
Müqavilənin ilin sonuna qədər imzalanma ehtimalı ilə bağlı sualın cavabında Paşinyan deyib: “Mən bunu hər zaman mümkün hesab etməliyəm”.
Bu fikir Avropa İttifaqı Şurasının rəhbəri Şarl Mişelin daha öncəki bəyanatından sonra səslənib. Mişel oktyabrda Qranadada Ermənistan və Azərbaycan liderlərinin yeni görüşünə dair planları açıqlayıb. Sammitdə Mişelin özünün, eləcə də Fransa və Almaniya liderləri Emmanuel Makron və Olaf Şolzun iştirak edəcəyi gözlənilir.
Maraqlıdır, ilin sonuna sülh imzalana bilərmi? Bununla bağlı ekspertlərin gözləntisi nədir?
- “Paşinyanın “ilin sonunadək” vaxt müəyyənləşdirməsi əslində ona okeanın o tayındakı...”
Sözügedən məsələni “Bakı-Xəbər”ə şərh edən politoloq Elşən Manafov buna birmənalı yanaşmadı: “Paşinyan bu il oktyabrın 5-də Qrenadada Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh sazişinin imzalana biləcəyi ilə bağlı məsələyə münasibət bildirərkən “duşünmürəm ki, indiki şəraitdə bu mümkün olsun, lakin ilin sonuna və ya gələn ilin əvvəlinə belə bir sazişin imzalana biləcəyini istisna etmirəm” deməklə hazırda və perspektivdə tərəflər arasındakı münasibətlərin mümkün formatları ilə bağlı məsələlərə qismən də olsa aydınlıq gətirib. Sülh sazişinin Ermənistan üçün də prioritet əhəmiyyəti ilə bağlı məsələlərə toxunan baş nazir buna qədər bir sıra problemlərin həlli istiqamətində razılıqların əldə edilməsinin əhəmiyyətindən söz açıb. İlk növbədə Laçın yolunda gediş-gəlişin bərpa olunması, Qarabağda guya ki, yaşanan humanitar problemlərin həlli istiqamətində razılıqların əldə edilməsini və s. məsələləri qabardıb. Ümumilikdə, sülh sazişinin imzalanacağını birmənalı olaraq proqnozlaşdırmaq çətindir. ABŞ dövlət katibi Blinkenin Avropa və Asiya problemləri üzrə müavininin “ABŞ Rusiyaya qarşı bölgədəki qarşıdurmasında Ermınistanla münasibətlərə böyük önəm verir” deməsi əslində rəsmi İrəvanın xarici siyasətindəki dönüşün səbəbləri ilə bağlı məsələlərə aydınlıq gətirir. Baş nazir Paşinyan isə sanki iz azdırırmış kimi “Ermənistanın xarici siyasəti də şəffafdir və biz onun prioritet istiqamıtlərinə hələ ki, dəyişiklik etmək fikrində deyilik” deməklə əslində özünü Rusiya tərəfindən ola biləcək təzyiqlərdən sığortalamaq istəyir. Həm də guya Azərbaycanla sülh danışıqlarında maraqlı tərəf təsirini bağışlamaq istəyir. Paşinyanın “ilin sonunadək” vaxt müəyyənləşdirməsi əslində ona okeanın o tayındakı ağaları tərəfindən verilmiş təlimatın tələblərindən irəli gəlir. Görunur Paşinyan da Qərbdəki havadarları kimi ilin sonuna qədər Ukrayna-Rusiya qarşıdurmasında Kiyevin hər hansı uğura imza atacağına ümid edir. Məhz hadisələrin bu tərzdə gedəcəyi təqdirdə Qərb Rusiyanı Cənubi Qafqazda durdurmaq və onu rəsmi İrəvanla toqquşdurmaq üçün münasib şəraitin yaranacağına ümidlənirlər. Burada Rusiyanın uğursuzluğa düçar olacağı təqdirdə onun Ermənistanla qarşıdurmaya getməyəcəyini düşünənlər məhz bu zaman Rusiyanin Cənubi Qafqazda da ikinci cəbhə açmayacağı qənaətindədilər. Paşinyanı da bu notlara kökləmək istəyirlər. Lakin Paşinyan da Rusiyanın Ermənistana təsir rıçaqlarının müxtəlifliyini nəzərə alaraq “Şər deməsən xeyir gəlməz” prinsipindən çıxış edir. Saakaşvilinin müqəddəratını göz qabağına gətirən Nikol məhz buna görə “xarici siyasətimizdə prioritet dəyişikliklər etmək fikrimiz yoxdur” deməklə həm onu tələsdirən Qərbdəki havadarlarına səbrli olmağı təklif edir, həm də Rusiyadan və Azərbaycandan olan mümkün həmlələrdən kənarda qalmağa çalişir hələ ki”.
Vidadi ORDAHALLI
