Zaur Kamal da, onu linçləyənlər də, Audiovizual Şura da dərin səhvə yol verdi... Linçləyənlərin səsi niyə batdı...
Artıq bir neçə gündür ki, şou verilişlərdən birinin aparıcısı olan Zaur Kamal adlı şəxsin canlı yayım efirində etdiyi böyük bir yanlış ətrafında müzakirələr gedir. Hətta etiraf edək ki, bu mövzu Azərbaycan sərhədlərini aşaraq İranda və azırbaycanlıların kompakt yaşadığı digər ölkələrdə belə aktiv müzakirə edilir. Gəlin nəyin baş verdiyinə xronoloji baxaq.
Aparıcı Zaur Kamal iranlı müğənni Afşin Azərini efirdən qovdu. Hadisə ARB TV-də yayımlanan “Həmin Zaur” verilişində baş verib. Afşin aparıcının “İrandan çoxsaylı tamaşaçımız olduğu üçün buradasınız” sözlərinə cavab olaraq, “O sizin fikrinizdir, mən heç nə deyə bilmərəm. Bizim yanımızda böyük hörmətiniz var. Yəni deyirsiniz ki, məni Azərbaycanda sevmirlər?”, - deyə əlavə edib. Zaur isə öz növbəsində “Şəhərdə müsahibə götürdük, adını bilmirlər, amma mahnılarınızı eşidiblər. Efirdən əvvəl mənimlə başqa tonda danışdınız, xoşuma gəlmədi. Dediniz ki, Ali Porme və ya digər iranlı müğənnilər kimdir ki mənim yanımda? İranda səhnələri doldururam” deyib. Daha sonra aparıcı və müğənni arasında gərginlik yaranıb. Azərin Zaurun bəhs etdiyi söhbəti xatırlamadığını bildirərək, “İki kişinin xüsusi söhbəti biri-birinin yanında qalsa daha yaxşı olar” deyib. Bu sözlərdən sonra Z.Kamal “Mən səni efirdən çıxaracağam, sən bir də mənim proqramımda olmayacaqsan” deyərək, müğənnini efirdən qovub. Reklamlardan sonra Zaur məsələ barədə açıqlama verərək “Günahı özümdə görürəm. Yeganə aparıcıyam ki, İrandan gələn müğənnilərə həmişə sonsuz hörmətim olub. Afşin Azərin efirdən öncə deyir ki, digər iranlı müğənniləri niyə çağırırsan? Orada onları bir o qədər sevmirlər. Həmin müğənnilərlə məni eyni tərəziyə qoyma. Qonaq gəlmisənsə, özünü qonaq kimi apar”, - deyə qeyd edib.
Sosial şəbəkə izləyiciləri isə Zaurun bu hərəkətini sərt tənqid edərək onun ünvanına “Sənə ayıb olsun, adam qonağı qovmaz”, “Kişi olsaydın arxada deyilən sözə arxada cavab verərdin. Çıxıb efirdə şou etməzdin”, “Zaur, utan yerə gir”, “Heç düz hərəkət etmədin, biz o müğənnini tanıyırıq və çox sevirik” kimi şərhlər yazıblar.
Aparıcının efirdə etikadan kənar davranışa yol verdiyi ilk dəfə deyildi. Onunla bağlı bənzər hadisələr çox yaşanıb. Ancaq Zaurun budəfəki hərəkətinə verilən reaksiyaların çoxluğu və əhatə dairəsi təəccüblü göründü. Əslində, Zaurun buraxdığı səhvi bu qədər şişirtməmək lazım idi. Məsələyə bir müğənni ilə bir aparıcı arasında olan anlaşılmazlıq kontekstindən yanaşılsaydı daha yaxşı olardı. Təəssüf ki, biz bu mövzu ətrafında siyasi manipulyasiya cəhdlərinə rast gəldik. Sanki bəzi millət vəkilləri, siyasilər əllərinə bir şans düşmüş kimi özlərini bu mövzu üzərindən alovlu bütöv azərbaycanlı kimi qələmə verməyə çalışdılar. Nəticədə bu mövzu lazım olandan daha çox şişdirdildi və az qala bunu dövlətlərarası konflikt həddinə çatdırmağa cəhdlər olundu.
Bunun ardınca Azərbaycan Respublikası Audiovizual Şurası “ARB” televiziya kanalında yayımlanan “Həmin Zaur” proqramında müğənni Afşin Azərinin efirdən çıxarılması faktına münasibət bildirdi: "29 iyun 2022-ci il tarixdə “ARB” ümumölkə yerüstü televiziya yayımçısının efirində “Həmin Zaur” proqramı zamanı aparıcı Zaur Kamal ilə efirə dəvət olunan qonaq müğənni Afşin Azəri arasında ziddiyyətli dialoq baş verib, sonra isə aparıcı qonağı efirdən çıxarıb. Azərbaycan Respublikası Audiovizual Şurasının mütəxəssisləri tərəfindən proqramın monitorinqi həyata keçirilib, yaranan xoşagəlməz hala baxmayaraq yayım zamanı qanunvericiliyin pozulması faktı qeydə alınmayıb. Belə ki, “Media haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununun 5.4-cü maddəsinə əsasən media sahəsində fəaliyyət yaradıcılıq və redaksiya müstəqilliyi əsasında həyata keçirilir. Proqrama hansı qonağın, hansı vaxtda, hansı tərzdə dəvət olunması və ya efirdən uzaqlaşdırılması tam olaraq redaksiya müstəqilliyi müstəvisinə aid bir məsələdir. Baş vermiş insident zamanı qonağa qarşı hər hansı nalayiq ifadə istifadə olunmayıb, qonağın fikirlərinin redaksiyanın fikirləri ilə üst-üstə düşməməsi halı baş verib və nəticədə proqramın redaksiyası qonağı efirdən çıxarıb".
Audiovizual Şuranın bu qərarını qətiyyən obyektiv saymaq olmaz. Şura Zauru təmizə çıxarmasını bununla əsaslandırır ki, bu hadisə özəl telekanalın efirində baş verib və sanki belə məkanda aparıcılar efir sərbəstliyinə sahibdirlər. Özəl kanala qanunla verilən media müstəqilliyi heç də o demək deyil ki, aparıcı həmin efirdə özünü çayxana və ya bardakı kimi apara bilər. Yaxşı olardı ki, Şura bu qərarı verəndə belə verilişlərin izlənmə reytinqinə də diqqət edəydi. Birmənalı olaraq söyləyə bilərik ki, bu sayaq verilişlərin izlənmə auditoriyası daha genişdir. Belə çıxır ki, Audiovizual Şura belə halın dövlət kanalında baş verməsinə ciddi reaksiya verə biləcəyini demək istəyir? Hər halda, məsələ bu qədər şişibsə, Şura aparıcı Zaurla bağlı ehtiyatlı deyil, obyektiv mövqe tutub, ona yerini tanıtmalıydı. Bunu etməliydi ki. öz reytinqi ilə öyünən digər bayağı şou aparıcılarına da görk olsun.
Ən maraqlsı isə budur ki, etdiyi səhv əmələ görə Zauru linç etmək üçün növbəyə düzülən siyasilər, deputatlar və digər şəxslərin Audiovizual Şuranın qəbul etdiyi qərarla bağlı heç səsləri belə çıxmadı. Niyə həmin adamlar Zaura göstərdikləri aqressiyanı Şuranın qərarı ilə bağlı ifadə etmədilər? Axı, məntiqlə bu qərara onların reaksiyası daha sərt olmalıydı. Deməli, bu qənaətə gəlmək olar ki, bəzi şəxslər hansısa məsələyə ürəkdən və səmimiyyətdən deyil, yalnız reklam olunmaq xatirinə reaksiya verirlər. Həmin reklam bir qədər risqli addım tələb edəndə isə belələri qaçıb gizlənir. Buna qətiyyən ziyalı mövqeyi demək olmaz. Ən sonda bu nəticəyə gəlirik ki, Zaur Kamal da, onu linçləyənlər də, Audiovizual Şura da dərin səhvə yol verdi...
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
