Həbib Zərbəliyev: “Ehtimal etmək olar ki, AMEA-da dəyişikliklər nəzərdə tutulur”
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) prezidenti vəzifəsi hələ ki, boşdur. Akademik Arif Həşimov AMEA prezidenti səlahiyyətlərini icra etsə də, qurumun aprelin 27-də keçirilən Ümumi yığıncağında prezident postuna nə onun namizədliyi irəli sürüldü, nə də bir başqasının. Ramiz Mehdiyevin AMEA prezidenti postundan istefa verməsindən 3 ay keçməsinə baxmayaraq, hələ də akademiya prezidentsizdir. Yeni prezidentin nə vaxt seçiləcəyi ilə bağlı isə hər hansı bir məlumat yoxdur.
Mətbuatın yazdığına görə, AMEA-nın Rəyasət Heyətinin Mətbuat Xidmətinin rəhbəri Azadə Balayeva da bundan xəbərsiz olduğunu bildirib. Onun sözlərinə görə, prezident seçilməsi üçün Rəyasət Heyəti namizəd irəli sürməlidir:“Ümumi yığıncaq haqda qərar hazırda yoxdur və yaxın zamanda da gözlənilmir”.
Xatırladaq ki, AMEA-da Ümumi yığıncaq fevralın 19-u və aprelin 27-i keçirilib. Ancaq heç birində prezident seçilməyib.
Ramiz Mehdiyevin istefasından 3 ay keçməsinə baxmayaraq hələ də AMEA-ya prezident seçilməməsi müəyyən şübhələrə yol açıb və qurumun ləğv ediləcəyi barədə şayiələrin artmasına şərait yaradıb.
AMEA ilə bağlı nə qərar gözlənilə bilər ki, indiyə qədər bu mühüm post boş qalıb? Bəzilərinin iddia etdiyi kimi AMEA bağlana bilərmi?
- “Başqa ölkələrdə olduğu kimi, bizdə də Elmlər Akademiyası Təhsil Nazirliyi ilə birləşməlidir”
Professor Həbib Zərbəliyev mövzu ilə əlaqədar bizimlə söhbətində maraqlı məqamlara diqqət çəkdi. “Ramiz Mehdiyevin istefasından 3 ay keçib, amma Elmlər Akademiyasına prezident seçilməyib. Əslində, aprelin sonlarında Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyətinin ümumi yığıncağı keçirildi. Həmin yığıncaqda AMEA prezidentin seçiləcəyi gözlənilirdi. Amma bu baş vermədi. Sadəcə hesabatlarla yekunlaşdı. Ehtimal etmək olar ki, AMEA-da dəyişikliklər nəzərdə tutulur. Dünyanın heç yerində Elmlər Akademiyası yoxdur və keçmiş Sovet respublikalarınln da bir çoxunda artıq akademiya elmi qurum kimi ləğv olunub. Dövlətlərin əksəriyyətində bizim AMEA institutları kimi institutlar universitetlərin nəzdində nəzərdə tutulur. Yəni bütün dünyada belədir ki, tədqiqat institutları universitetlərin nəzdində olur”.
H. Zərbəlievin sözlərinə görə, doğrudur, bu, Sovet dövründə formalaşmışdı. Yaxşı fəaliyyət göstərən akademiyalar da vardı. H.Zərbəliyev hesab edir ki, biz dünyaya inteqrasiya ediriksə, dünya standartlarına da uyğunlaşmalıyıq. Professor Zərbəlievin fikrincə, sadəcə AMEA-nın forması dəyişməlidir : "Yəni AMEA bir qurum kimi formal şəkildə ləğv oluna onun institutları universitetlərə verilə bilər. Universitetlər də öz fəaliyyətini elə qurmalıdır ki, doğrudan da, həmin elmi-tədqiqat institutları universitetlərin tərkibində normal fəaliyyət göstərə bilsinlər.
Əgər bu baş verməyəcəksə, elə akademiyanın qalması məsləhətdi. Amma akademiya da qaldıqca, görürsüz ki, onun fəaliyyəti nə vəziyyətdədir. Hesab edirəm ki, başqa ölkələrdə olduğu kimi, bizdə də Elmlər Akademiyası Təhsil Nazirliyi ilə birləşməlidir. Bu qurum nazirliklə birləşib Elm və Təhsil Nazirliyi kimi fəaliyyət göstərə bilər. Amma bunu necə quracağıq, necə qurmaq lazımdır, bu necə idarə edilməlidir, bu, məsələnin ikinci tərəfidir. Bir də ki, akademiya ləğv olunsun, universitetlərin nəzdinə verilsin deməyimiz də hələ məsələnin tam həlli deyil. Çünki elm üçün nə qədər lazımı həcmdə büdcə ayrılmır, ayrılan vəsait elmin inkişafına çatmırsa elə bir yenilik gözləmək olmaz. Bütün dünyada elmə kifayət qədər maliyyə verilir. Bunun nəticəsi də əldə olunur. Götürün Yaponiyanı, ən böyük büdcə Yaponiyada elm sahəsinə ayrılır və onun nəticəsini də görürlər. Biz buna istiqamətlənməliyik ".
H.Zərbəliyev onu da vurğuladı ki, AMEA bir qurum kimi saxlanacaqsa, ora elə şəxs rəhbərlik etməlidir ki, həm öz elmi fəaliyyəti ilə nümunə olsun, həm də yaxşı idarəçilik qabiliyyətinə malik olsun. O qeyd etdi ki, bunlar olmasa, formal şəkildə gedib orada oturmağın heç bir əhəmiyyəti yoxdur.
İradə SARIYEVA
