Rusiya-Ermənistan münasibətləri yeni pillədə - Bakı-İrəvan sülhünü nə gözləyir...
Rusiya ilə Ermənistan arasındakı istiləşmə sülh sazişinin imzalanmasını və kommunikasiyaların açılmasını qeyri-müəyyən müddətə təxirə sala bilər
Son zamanlar Rusiya ilə Ermənistan arasında buzlar əriyir, iki ölkə arasında yaxınlaşma hiss edilir. Sergey Lavrovun İrəvan səfəri isə onu göstərdi ki, Paşinyanın hakim komandasının ötkəm ritorikasından əsər-əlamət qalmayıb.
Əvvəl iqtidar nümayəndələri ölkədə Rusiyanın hər cür varlığının aradan qaldırılması barədə danışırdısa, indi müxalifət bundan rişxəndlə danışır. Belə ki, Ermənistan parlamentinin “Mənim şərəfim var” müxalifət fraksiyasından olan deputatı Tiqran Abramyan bu günlərdə bildirib ki, İrəvan və Bakı Rusiya hərbi bazasının Ermənistan ərazisindən çıxarılması ilə bağlı razılığa gələ bilərdilər. Bu barədə o, Facebook sosial şəbəkəsində yazıb.
Alen Simonyan isə daş atıb başını tutur ki, biz belə bir məsələni müzakirə etməmişik və etmək fikrində də deyilik. Yəni Ermənistan hakimiyyəti mövqeyini artıq 180 dərəcə dəyişib.
Məsələn, bu günlərdə Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov Ermənistana səfəri zamanı deyib ki, dövlətlərimizin başçılarının tapşırıqlarına uyğun olaraq, biz nəinki iki paytaxt tərəfindən müsbət qəbul edilən və qarşılıqlı faydalı olan layihələrin qurulmasına xidmət edən məsələləri, həm də baş verənlərə, xüsusən də Cənubi Qafqazdakı proseslərə fərqli baxışımız olan mövzuları mümkün qədər açıq şəkildə müzakirə edirik.
O, həmçinin əlavə edib ki, son illər Moskva ilə İrəvan arasında münasibətlərin, müttəfiqlik və strateji tərəfdaşlığın, o cümlədən KTMT, MDB və Aİİ çərçivəsində gələcək inkişafın necə görülməsi baxımından fərqli nüanslar yaranıb. Onun sözlərinə görə, Rusiya prezidenti Vladimir Putin və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan ötən ilin payızında keçirilən görüşdə o vaxta qədər bir az zəifləmiş bütün sahələrdə əlaqələri tam bərpa etmək barədə razılığa gəliblər.
“Liderlər razılığa gəldikdən sonra mən bu ilin yanvarında Moskvada Ermənistan Respublikasının xarici işlər naziri Ararat Mirzoyanı qəbul etdim və indi cavab səfərindəyik", - Lavrov əlavə edib.
Göründüyü kimi, Rusiya ilə Ermənistan yenidən yaxınlaşır. Maraqlıdır, Azərbaycanla Ermənistan arasındakı münaqişənin "xaç atası" olan Rusiya bu fürsətdən istifadə edərək, yenidən köhnə missiyasını davam etdirə biləcəkmi?
Məlumdur ki, gələn il Ermənistanda seçkilər keçiriləcək. Artıq Paşinyan komandası bir ildən çoxdur ki, seçkilərə hazırlaşır. Paşinyanın ölkədə reytinqi son zamanlar düşsə də, hələ ölkə əhalisinin yarıdan çoxu onu dəstəkləyir. Bir il əvvəl Nikol Paşinyan komandasının strategiyasi ondan ibarət idi ki, Azərbaycanla sülh sazişini imzalasın, kommunikasiyaları açsın və erməni seçicisinin rəğbətini qazanaraq asanlıqla yenidən ölkə rəhbəri statusuna yiyələnsin. Lakin Donald Trampın hakimiyyətə gəlməsi vəziyyəti dəyişdi. ABŞ-nin 47-ci prezidentinin Vladimir Putinə qarşı isti münasibəti Paşinyanı qorxutdu. Erməni iqtidarı düşünür ki, Rusiya danışıqlar masasında xırda güzəştlərlə özünə sərfəli olan atəşkəs əldə edə bilər. Ardınca isə Tramp Rusiya ilə yeni ticarət münasibətləri quracaq. O halda həm Rusiyanın kifayət qədər vaxtı və imkanı olacaq ki, Ermənistanla məşğul olsun, həm də Vasinqton Moskvadan iqtisadi istəklərini aldığına görə İrəvanı Rusiyaya pərdəarxası güzəştə gedə bilər. Bu halda Paşinyan "Putinin adamı" kimi hakimiyyətdə qalmağı hədəfləyir. Ölkə daxilində minimum reytinqi var, Rusiya ilə münasibətlər də düzələndən sonra Paşinyan gələnilki seçkilərə rahatlıqla gedə bilər.
Lakin əvvəlki plana edilən dəyişikliklərə əsasən, Azərbaycanla sülh müqaviləsinin bağlanması və kommunikasiyaların açılması məsələsi bir kənara qoyulur, bunlar ən azı 2027-ci ilə qədər reallaşmayacaq. Səbəb isə odur ki, bunlar yenidən seçilmək üçun Paşinyana lazım deyil. Əhalinin yarıdan çoxunun dəstəyi var, üstəgəl, Rusiyanin "dobro"su bu iş üçün kifayət edəcək. Hətta Ermənistanda Paşinyanın "rəqib ovu" da səngiməkdədir. Bütün istintaq hərəkətləri dayandırılıb.
O ki qaldı Azərbaycanla Ermənistanın digər münasibətlərinə, birincisi, Rusiya bu iki ölkə arasında yenidən münaqişə alovlandırmaq iqtidarında deyil. İkincisi isə, bunu ABŞ və Avropa İttifaqı kimi supergüclər istəmir. Çunki Azərbaycanla Ermənistan arasında münaqişə yenidən alovlanacaqsa, ABŞ və Avropa İttifaqının göz dikdiyi Orta Dəhliz nəqliyyat layihəsinin təhlükəsizliyi zərbə altına düşür. O halda isə Avropa İttifaqının Mərkəzi və Orta Asiya ölkələri ilə bağladıği çoxmilyardlıq resurs müqaviləsi əhəmiyyətsiz bir izdivaca çevrilir. Çunki bu dəhlizə alternativ olan Cənub və Şimal nəqliyyat dəhlizləri Rusiyadan və İran ərazisindən keçir.
Nəticə olaraq qeyd edək ki, Rusiya ilə Ermənistan arasındakı istiləşmə sülh sazişinin imzalanmasını və kommunikasiyaların açılmasını qeyri-müəyyən müddətə təxirə sala bilər.
Akif NƏSİRLİ
