“Rusiya-Ukrayna münaqişəsində bir-birinin maraqlarını bölüşməyən ən azı iki qrup aşkar şəkildə ortaya çıxıb. Birincisi, əlbəttə ki, Rusiya ilə tərəfdaşlıq münasibətləri qurmaq və bəlkə də köhnə Avropanı sındırmaq üçün Ukraynanı “atmağa” hazır olan Trampın Amerikasıdır. İkinci hissə isə Orbanın rəhbərlik etdiyi Macarıstan və Fikonun rəhbərlik etdiyi Slovakiya istisna olmaqla, demək olar ki, bütün Avropa ölkələridir”. Bu fikirlər Ermənistanın “armenianreport” portalında yer alıb.
Nəşr yazır ki, Trampın ABŞ-da hakimiyyətə gəlməsi Ermənistan üçün o qədər də yaxşı məna kəsb etmir, lakin bu, faciə deyil: “Belə bir vaxtda Rusiyanın RT agentliyi tərəfindən yayılan bir xəbər ortaya çıxıb. Məlum olur ki, iyul-avqust aylarında ABŞ Silahlı Qüvvələri Almaniyadakı bazalarından Ermənistandakı poliqonlara yüzlərlə texnika və nəqliyyat vasitələrini köçürməyi planlaşdırır. Portalın məlumatına görə, ABŞ Ordusu Logistika Komandanlığı Almaniyanın Dülmen şəhərindəki hərbi bazadan Ermənistandakı Zar bazasına texnika daşımağı planlaşdırır. Avqust-sentyabr aylarında, yəqin ki, təlimlərdən sonra qoşunların Almaniyaya qayıtması planlaşdırılır. Görünür, Amerika hələ də hərbi bazalar şəbəkəsindən və dünyanın bir çox regionlarında hərbi mövcudluğundan əl çəkməyib. Yeri gəlmişkən, bütün Amerika qoşunlarının Almaniyaya qayıdacağı fakt deyil. Ola bilsin ki, buranı kimsə "bəyənsin". Pentaqon, gördüyümüz kimi, Rusiya məlumatlarını "şərh etmir". Bu o deməkdir ki, bizim üçün ciddi və maraqlı nəsə planlaşdırılıb. Amerika əsgərləri, xüsusilə Yəməndəki davranışı Vaşinqtonda bir çoxlarının narazılıqla qaşlarını çatmasına səbəb olan İrana qarşı tarazlıq yaratmaq üçün Cənubi Qafqazda peyda olacaqlar. Ancaq Vaşinqtondan bizi öz himayəsinə götürməsini tələb etməklə, ölkəmizin ərazisi və infrastrukturundan istifadəyə görə “ödəniş” kimi bu oyunu öz xeyrimizə oynaya bilərik”. Rusiyalı politoloq Yevgeni Mixaylov bunların fonunda qeyd edir: “Avropa İttifaqı ilə ABŞ arasındakı çətin vəziyyəti nəzərə alaraq, Vaşinqtonun hərbi texnikasının bir hissəsinin Amerika rejiminə dost olan Ermənistana köçürülməsinə təəccüblənmirəm. Təbii ki, ABŞ Trampın başqa maraqlarının olması ilə bağlı bəyanatları fonunda Cənubi Qafqazı tamamilə tərk etmək niyyətində deyil. İrəvan kimi dayağı olan Tramp bundan istifadə edərək Ermənistan ərazisindən İrana nəzarət, yaxud Ermənistan ərazisindən İrana hücum edəcək. Deməli, Amerikanın Cənubi Qafqazda imkanlarının güclənməsi, prinsipcə, gözlənilən hadisədir. Mən də güman edirdim ki, Trampın gəlişi ilə amerikalılar bu istiqamətə daha az baxacaqlar. Amma sual başqadır. Bu, konkret olaraq Azərbaycan və Rusiyaya qarşı mübarizənin gücləndirilməsidirmi? Yoxsa bu, İranla mümkün münaqişədən əvvəl möhkəmlənmək cəhdidir? Bu böyük sualdır. Düşünürəm ki, Moskva istənilən halda bütün bunları indi izləyir. Vaşinqtonla daim təmasdayıq və çətin ki, amerikalılar yaxın gələcəkdə Cənubi Qafqazda hər hansı təhlükəsizlik təhdidi yaratsın. Amma ermənilərdən olduğu kimi, onlardan da hər şey gözləmək olar. Beləliklə, hadisələrin istənilən dönüşünə hazır olmalıyıq”. Mixaylov Azərbaycanın Türkiyə və Rusiya kimi müttəfiqlərinin olduğunu da qeyd edib: “Aydındır ki, belə bir vəziyyətdə Vaşinqtonun Azərbaycana qarşı Ermənistana hər hansı dəstək vermək qərarına gəlməsi mümkün deyil. Gürcüstanın ilk növbədə öz milli maraqlarını gücləndirməyə yönəlmiş siyasət yeritdiyini nəzərə alsaq, bu, indi faktiki olaraq Cənubi Qafqazda yeganə forpost halına gələn Ermənistan ərazisində Amerika dayaqlarının möhkəmlənməsidir. Azərbaycan İrəvanın təcili razılaşma ilə bağlı vədlərinə diqqətlə yanaşmalı və bu danışıqlar prosesində güclü mövqedən çıxış etməlidir. Çünki güclü dövlət uduzmuşların, sülh müqaviləsi üçün əlverişli şərtlər təklif olunanların, hələ də təpik atanların şıltaqlığına dözməməlidir”.
Baş verənlərə münasibət bildirən erməni politoloq Suren Sarkisyan xatırladır ki. ötən ilin iyulun 16-dan avqustun 7-dək Ermənistan-ABŞ təlimləri keçirilib. Onun sözlərinə görə, bu yaxınlarda elan olunacaq birgə təlimə hazırlıq gedir: “Sözügedən Amerika texnikası əvvəlki hərbi təlimlərdən sonra olduğu kimi, sentyabrın 20-dək Ermənistanda qalacaq”. Rusiyalı analitik, Stanislav Tarasov isə bildirir ki, ABŞ hazırda Ukrayna məsələsi ilə məşğuldur, Ermənistanın bu hərbi təlimləri regionda ön plana çıxarması marginal xarakter daşıyır, orada heç bir perspektiv yoxdur və bu, Ermənistana problem yaradır, təhlükəsizliyini təmin etmir. Tarasov İlham Əliyevlə Paşinyanın yürütdüyü siyasətdəki fərqə toxunaraq, Ermənistanın baş nazirinin faktiki olaraq Ukrayna münaqişəsinin həllini gözləmədən özünü Qərbin qucağına atmasına diqqət çəkib: “İndiki mərhələdə Cənubi Qafqazda hərbi eskalasiya üçün real ilkin şərtlər var. Halbuki eskalasiyanı heç kim istəmir - Türkiyə buna hazır deyil, İran belə bir addım atmayacaq, Rusiya və ABŞ-ın buna vaxtı yoxdur və Avropa da təşkilatlanmayıb”. Tarasov bildirib ki, Rusiya ABŞ-Ermənistan mümkün hərbi təlimi haqda prosesi izləyir: “Bu, Ermənistanın qərarıdır, əgər Paşinyan öz işi ilə məşğul olmaq qərarına gəlibsə, bunu etsin. Ermənistan üçün KTMT praktiki olaraq mövcud deyil, o, tezliklə Aİİ-dən də çıxacaq. Qalib gələ bilənlərlə hərbi təlimlər keçirmək lazımdır”.
Tahir TAĞIYEV
