.jpg)
Azərbaycan Prezidentinin Administrasiyası martın 1-də Xocalı şəhərində keçirilmiş görüşün və martın 13-də təqdim edilmiş dəvətin davamı olaraq Qarabağın erməni ictimaiyyətinin nümayəndələrini reinteqrasiya, həmçinin Qarabağda infrastruktur layihələrinin icrası məsələlərinin müzakirəsi məqsədilə aprel ayının birinci həftəsi Bakı şəhərində görüşün keçirilməsini bir daha təklif edir.
Qeyd edək ki, bundan əvvəl Bakı görüşünə Xankəndidəki ermənilərə rəhbərlik edənlər rədd cavabı vermişdilər. Amma ondan sonrakı müddətdə xeyli maraqlı proseslər baş verib.
Ötən həftəsonu Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin yaydığı məlumat da bu dəyişiklləri təsdiq etdi. Nazirlik öncə diqqəti buna yönəltdi ki, son günlər Ermənistandan Rusiya sülhməramlı kontingentinin müvəqqəti yerləşdiyi Azərbaycan ərazisindəki qeyri-qanuni erməni silahlı dəstələri üçün canlı qüvvə, silah-sursat, mina, eləcə də digər hərbi təyinatlı vasitələrin daşınması intensivləşib. Bu daşımalar, xüsusilə gecə vaxtı və dumanlı hava şəraitindən istifadə etməklə həyata keçirilir. Qeyri-qanuni erməni silahlı dəstələri tərəfindən bəzi dağlıq və torpaq ərazilərdən keçməklə bir neçə marşrut üzrə yeni yolların çəkilməsi, həmçinin köhnə cığırların genişləndirilməsi üzrə işlər həyata keçirilir. Bu məqsədlə, hərbi, mühəndis və xüsusi texnikadan, işçi qüvvəsi kimi müqaviləli əsasda hərbi xidmətə cəlb olunmuş şəxslər və yerli sakinlərdən istifadə olunur. Son bir neçə gündə Xankəndi-Xəlfəli-Turşsu və bu marşrutdan şimalda keçən Xankəndi-Kosalar-Mirzələr-Turşsu yollarında ermənilər tərəfindən qeyri-qanuni tikinti və təkmilləşdirmə işlərinin intensivləşməsi Azərbaycan Ordusunun texniki müşahidə vasitələri ilə qeydə alınıb. Bu yollardan həmçinin qeyri-qanuni erməni silahlı dəstələrinin döyüş mövqelərinin təminat və təchizatını həyata keçirmək üçün istifadə olunur.
Azərbaycan tərəfinin çoxsaylı müraciətlərinə və bu xüsusda aparılmış müzakirələrə baxmayaraq silah-sursat və digər hərbi təyinatlı vasitələrin daşınmasının qarşısının alınması üçün heç bir zəruri tədbir görülməyıb. Yaranmış vəziyyət nəzərə alınaraq Laçın yolunun şimalındakı torpaq yollarından qeyri-qanuni fəaliyyətlər üçün istifadənin, eləcə də Ermənistan tərəfindən silah-sursat daşımaqla vəziyyətin gərginləşməsinin və potensial təxribatların törədilməsinin qarşısının alınması məqsədilə Azərbaycan ordusunun bölmələri tərəfindən lokal zəruri nəzarət tədbirləri həyata keçirilib. Bu fonda Xankəndindəki ermənilər Azərbaycan ordusunun Şuşa-Turşsu istiqamətində irəlilədiyini təsdiq edib. Erməni deputat, hərbi ekspert Tiqran Abramyan bildirib ki, Azərbaycan ordusunun irəliləməsi nəticəsində Qarabağdakı ermənilər üçün strateji əhəmiyyət daşıyan yol nəzarətə götürülüb: “Azərbaycanlılar əvvəlki mövqelərinə qayıtmasa, Qarabağda vəziyyət hər cəhətdən pisləşəcək”. Rusiya Müdafiə Nazirliyinin yaydığı məlumata görə, ötən şənbə günü Azərbaycan Silahlı Qüvvələri Şuşa rayonundakı "təmas xəttini keçərək Sarıbaba dağının şimal-şərqində bir yüksəkliyi ələ keçirib". Rusiya bunu 2020-ci il 10 noyabr tarixində imzalanan üçtərəfli bəyannamənin "1-ci bəndinin pozulması" kimi qiymətləndirib. Bundan əlavə, Rusiya Müdafiə Nazirliyi Azərbaycanın ələ keçirdiyi yüksəklikdə mühəndis istehkam postu qurmağa başladığını bildirib. Ermənilər etiraf edir ki, ruslar da Azərbaycan ordusun dayandıra bilmir. Bu fonda Xankəndi-Turşsu yolunda qanunsuz olaraq asfaltlama aparmaq üçün Ermənistandan gətirilmiş xüsusi texnikalar geri qaytarılıb. Artıq bu barədə “Teleqram” kanallarında görüntülər yayılıb. Qeyd edək ki, bir neçə gün öncə erməni separatçılarının Xankəndi-Kosalar-Mirzələr-Turşsu yolunu çəkmək üçün bu texnikanı gətirmişdi. Ordumuz artıq bu yolları nəzarətə götürüb. Bütün bunlar Qarabağdakı erməni əhalisi arasında Bakıya tabe olmaqdan başqa alternativin olmadığı rəyini gücləndirəcək amildir.
Bu gedişlə Azərbaycan ordusunun birbaşa Laçın yolunda praktiki addımlar atması da gözləniləndir. Söhbət Azərbaycan və Ermənistan arasında sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsinin açılmasından gedir. Bu baxımdan danışıqların əsas istiqamətlərindən biri də Laçında sərhəd buraxılış məntəqəsinin açılması olmalıdır. Bu istiqamətdə Azərbaycan tərəfindən də artıq təkliflər təqdim olunub. Qarabağda Ermənistan silahlı qüvvələrinin silah-sursat daşıması bir daha təsdiq edir ki, həm beynəlxalq prinsiplərə, həm də Cenevrə Konvensiyasına uyğun olaraq, ərazi bütövlüyü və suverenliyi çərçivəsində Azərbaycanın Ermənistanla sərhədində qısa zamanda sərhəd buraxılış məntəqəsinin açılması olduqca labüddür. Bu, regionda, bütövlükdə Qafqazda sülhün əldə edilməsi və onun daha dayanıqlı formalaşması baxımından da olduqca vacibdir. İndi bunu dərk edən Qarabağdakı ermənilərin Bakının şərtlərini qəbul etməkdən başqa çıxış yolları yoxdur. Azərbaycan hökuməti onlarla reinteqrasiya məsələlərinin müzakirəsi üçün bir daha Bakıya dəvət edib. Bununla Azərbaycan davamlı diplomatiyasını və sülh arzusunu nümayiş etdirir. Bakı mütəmadi olaraq Azərbaycan vətəndaşı olmağa hazır olduqlarını bildirən ermənilərin həyatını yaxşılaşdırmağa, onlara ölkənin digər vətəndaşları ilə bərabər bütün hüquqlarla təmin etməyə hazır olduğunu nümayiş etdirir. Qarabağda yaşayan ermənilər Azərbaycan vətəndaşlarıdır və onların taleyini, onların gələcək həyatını dövlətimiz hər hansı bir ölkə ilə müzakirə etmək fikrində deyil. Qarabağın erməni sakinləri yaranmış fürsətdən daha məhsuldar istifadə edərək Azərbaycan cəmiyyətinə inteqrasiya etmək, ölkə vətəndaşı kimi bütün hüquqlardan və imkanlardan yararlana bilərlər. Amma bunun üçün inteqrasiya məsələsində qətiyyətli olmalıdırlar, çünki onların başqa çıxış yolları da yoxdur.
Ramil QULİYEV
