İran rejiminin çoxsaylı yanlışlıqları səbəbindən Tehran və Bakı arasında mübnasibətlər gərgin müstəvidə qalmaqda davam edir. Bütün bunlar Güney Azərbaycanda yaşayan soydaşlarımızın kəskin hiddətinə səbəb olmaqdadır. Elə bu fonda Təbriz, Ərdəbil, Tehran və Zəncan şəhərlərində Güney Azərbaycanın bəzi milli fəalları Azərbaycanın üçrəngli bayrağını və plakatlar quraşdırmağa başlayıblar.
Təbriz və Tehran şəhərlərində milli fəalların sosial şəbəkələrində dərc olunan xəbərə görə, bir neçə şəhərdə Azərbaycan bayrağı və ölkəmizə dəstək məzmunlu plakatlar quraşdırılıb. Müşahidəçilər hesab edir ki, İrandakı azərbaycanlı milli fəalların bu hərəkəti İran mediasının Azərbaycana qarşı apardığı kampaniyalara cavab olaraq həyata keçirilib. Azad Universitetinin Tehranın şimalındakı kampusunun qarşısındakı üst keçid körpüsündə Azərbaycan Respublikasının bayrağı ilə yanaşı, üzərində “Biz Azərbaycanın özüyük” yazısı olan pankart da asılıb. Həmçinin Ərdəbildəki milli fəallar bu şəhərin küçələrindən birində “arxandayıq Azərbaycan” yazısı olan pankart quraşdıraraq, bu ölkəyə dəstək olduqları mesajı veriblər. Güney Azərbaycanla bağlı xəbərləri yayımlayan sosial media səhifələrində paylaşılan daha bir videogörüntüdə Zəncan şəhərində Azərbaycan bayrağının şəhərin dini yerlərindən birində quraşdırıldığı müşahidə olunur. Güney Azərbaycanın milli fəalları və sakinləri tərəfindən Azərbaycana dəstək kampaniyası 2020-ci ildə İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı daha açıq müstəviyə keçib və azərbaycanlı milli fəallar “Biz Azərbaycanın özüyük” şüarı ilə bu ölkəyə dəstək veriblər. Bundan İran rejimi ciddi narahat olmqda, ölkəmizə qarşı açıq düşmənçilik siyasəti yürütməkdədir. Son zamanlar Azərbaycan ordusunun Laçın yolunun şimalındakı torpaq yollara nəzarət tədbirləri keçirmək yönündə hərəkətləri İranın qeyri-rəsmi mediasının mənfi reaksiyası və bəzi rəsmi şəxslərin mənfi şərhləri ilə müşayiət olunur. İran parlamentinin bəzi üzvləri, o cümlədən Ərdəbilin nümayəndəsi Əli Nikzad və Təbrizin nümayəndəsi Əlirza Münadi Azərbaycan əleyhinə şərhlər verib. Yarırəsmi İSNA xəbər agentliyinin xəbərinə görə, Əli Nikzad öz “Twitter” hesabında yazıb: “Müqəddəs islam nizamı sərhədlərdə və qonşularında baş verən dəyişikliklərə həssasdır və ambisiyalara sərt cavab verir”. Təbrizin parlamentdəki millət vəkili olan Əlirza Münadi də İran medialarından biri ilə söhbətində deyib ki, İslam Respublikası Ermənistanla İran sərhədinin kəsilməsinə icazə verməyəcək. İran xəbər agentliklərinin məlumatına görə, son günlərdə İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun Quru Qoşunlarının komandanı Məhəmməd Pakpur İran-Ermənistan və İran-Azərbaycan sərhəd bölgəsinə səfər edərək sərhəd mühafizə qüvvələrini ziyarət edib. Amma bütün bunlar Azərbaycanı öz yolundan döndərmək üçün kifayət deyil. Bunu Təbriz Araşdırmaları İnstitutunun mütəxəssisi Babək Şahid də açıqlamasında xüsusi qeyd edir. O bildirib ki, İranın Azərbaycanla, o cümlədən də Naxçıvanla sərhəddə hərbi qüvvələri cəmləşdirməsi ilk növbədə təbliğat məqsədlidir. Yəni həm ermənilərə motivasiya vermək, həm də baş verə biləcək savaşda öz ciddiyyətini göstərmək üçündür. Ekspert İranın Naxçıvan iqtisamətində hər hansı işə əl qoyacağını düşünmür: “Naxçıvan Türkiyənin qarantı altındadır və ümumiyyətlə, Azərbaycan ərazisi Şuşa Bəyannaməsi ilə artıq həm də Türkiyənin məsuliyyətidir. İranın Naxçıvana hər hansı hərbi müdaxiləsi müzakirə mövzusu ola bilməz, əks halda Tehran üçün çox ağır nəticələri olar”. Ekspert qeyd edib ki, İranın Azərbaycanla mümkün münaqişə halında Ermənistana hərbi yardımı birbaşa olmayacaq: “İran mümkün münaqişə halında Ermənistana iki şəkildə yardım göstərə bilər: Birincisi, “Hüseyniyyun” kimi müxtəlif terror təşkilatlarını bölgəyə göndərə bilər; İkincisi isə Ermənistana silah-sursat və PUA-lar verə bilər”. Babək Şahid həmçinin deyib ki, rəsmi olaraq İran hərbi qüvvələrinin Zəngəzura dəvət olunması da mümkündür: “Bu zaman İran ordusu Qərbi Zəngəzura yerləşə bilər”. Lakin Rusiya və Qərbin buna reaksiyası kəskin olacaq.
Azərbaycana gəlincə, İran burada güneyli soydaşlarımız faktorunu nəzərə almağa məcburdur. Bu arada qeyd edək ki, elə bu günlərdə Belçikanın paytaxtı Brüsseldə Avropa Parlamentinin binası qarşısında Avropada yaşayan Güney Azərbaycan türklərinin iştirakı ilə “Azadlıq və Ədalət yürüşü” adlı mitinq keçirilir. Aksiyanın əsas şüarı “Azadlıq, Ədalət və Milli Hökumət”dir. Mitinqə Cənubi Azərbaycandan, Şimali Azərbaycandan, türk ölkələrindən, Avropadan minlərlə soydaşımız qatılıb. Cənubi Azərbaycan Milli Müqavimət Təşkilatının mətbuat katibi Məcid Araz mitinqlə bağlı bunları deyib: “Bu mitinqin əsas məqsədi İran dövlətinin repressiv, anti-Azərbaycan, antitürk siyasətini, yurd içində Azərbaycan türklərini, qaşqay və Xorasan türklərini, türkmən qardaşlarımızı, ümumiyyətlə, bütün türk toplumlarını hər mənada təzyiq altına almasına etiraz etməkdir. Eləcə də İranın Şimali Azərbaycana qarşı təhdidkar, düşməncə siyasətinə etiraz məqsədi daşıyır. İran açıq şəkildə Azərbaycanı müharibə ilə təhdid edir, Ermənistanı öz qırmızı xətti elan edib. Azərbaycan-Türkiyə birliyinin qarşısında strateji İran-Ermənistan birliyi durub. Bunların hamısı bizim etirazlarımıza səbəb olub. Güney Azərbaycan türkləri olaraq bunları qəbul edə bilmərik. Aylardır İrandakı iğtişaşlar, o cümlədən Cənubi Azərbaycan və qaşqay türklərinin etirazları İran dövləti tərəfindən çox qanlı şəkildə yatırılır. Yüzlərlə vətəndaşımız həyatını itirib, yüzlərlə, bəlkə minlərlə yaralı və həbs olunan var. Təbii ki, vətəndaşlarımızın da etiraz səslərini dünyaya, o cümlədən Avropa ictimaiyyətinə çatdırmaq bu mitinqin hədəfləri sırasındadır. Bunların hamısı mitinqin bəyanatına və tələblərinə də daxil edilib”. İran rejimin həyata keçirdiyi daxili və xarici siyasət əhali ilə yanaşı siyasi qruplaşmalar və hərbçiləri də artıq qane etmir. Onların, nəinki maraqları təmin olunmur, eyni zamanda, fəaliyyət imkanları məhdudlaşır. Bu günlərdə “Iran International” saytı tərəfindən açıqlanan 44 səhifəlik sənəddə yalnız xalqın deyil, hərbi elitanın da rejimə qarşı çıxdığı göstərilir. İran daxilində hərbçilərin rejimə qarşı çıxması və ordunun əsasını təşkil edən İran İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (SEPAH) Ali lider Ayətullah Əli Xamneyinin iqamətgahı da daxil olmaqla hökumət binalarını atəşə tutmağa cəhd etməsi yayılan məlumatlar sırasında yer alır. Bu gün İran rejiminin apardığı siyasət SEPAH-ın da maraqlarını əks etdirmir. SEPAH ali rəhbərin göstərişlərini yerinə yetirməklə xalqın gözündən düşüb. Ötən ilin sentyabrından İranda baş qaldıran və hələ də davam edən kütləvi etirazların yatırılmasında da SEPAH öz qəddarlığı ilə seçilib. Təsadüfi deyil ki, İranın Sistan-Bəlucistan, Kürdistan, Yəzd, Mərkəzi və başqa vilayətlərində etiraz edənlər qurumun şöbələrinə basqın edib zabitləri qətlə yetiriblər. Bu fonda artıq SEPAH da rejimin çirkli işlərini həyata keçirmək istəmir. Çünki hər zaman əlini qana batıran zabitlər olur, Əli Xamneyi isə bu qanın tökülməsinə əmr versə də özü təmiz qalır. Beynəlxalq aləmdə olduğu kimi, ölkə daxilində də terrorçu damğası ilə yaşamaq istəməyən SEPAH generalları, ehtimal ki, bundan sonra da çevrilişə can atacaqlar. Belə vəziyyətdə isə İranda rejim dəyişikliyi qaçılmaz hesab olunur.
Samirə SƏFƏROVA
.jpg)
