Hələ yaşamağa dəyər, Məmməd İsmayıl!
.jpg?v=1520254601)
Məmməd İsmayılın "Ağacdələn, döy qapımı, döy görüm" şeiri ilkin gəncliyimizin ürək göynədən, qəlb sızıldadan şeirlərindəndir. Bu şeir yalnız bizim nəslin deyil, bizdən əvvəlki nəslin də sevdiyi, əzbər söylədiyi şeirdir. Bu şeirdə nə sirr vardısa, hamımız onu əzbərləməyə can atırdıq. Məmməd İsmayıl adı bizə çox doğma idi. Ömrümüzdə bir dəfə də olsun üzünü görmədiyimiz, bir kəlmə danışmadığımız şairin şeirlərini tələbə yoldaşlarım da, mən də əzbər bilirdik.
Ağacdələn, döy qapımı, döy görüm,
Daha qapı döymür ağacdələnlər,
Hamı öz hayında, öz vayındadı,
Didərgin düşübdü ağacdələnlər,
Daha döyüləsi qapı qalmadı.
Zamanın əqrəbi harda ilişib,
Harda bağlanıbdı haqqın yolları,
Bu evin yiyəsi didərgin düşüb,
Bu kəndi şumlayıb tank tırtılları.
Haqqa tapınmayıb dönüb gələnlər,
Ölən körpələrin nakam ahları,
Daha qapı döymür ağacdələnlər,
Diksinər, diksinər şəhid ruhları.
Göylərdən tökülən daşdı, yağışdı,
Qarabağ köksümdə sızlayan yara,
Tanrı qədəridi, yoxsa qarğışdı,
Dalımızca gəzir qarabaqara.
Köhnə dəyirmanı sovulub durub,
Sahibsiz daxmalar yorulub durub,
Arxları göllənib durulub durub,
"Ay adam, bu kəndin kişisi hanı?..."
Hansımızın dərdi yox idi bu şeirdə. Çoxlarımız yurdlarımızı Allah ümidinə qoyub, qapılarımıza yekə bir qıfıl asıb şəhərə köçdük. Qapılarımızı ağacdələn döymədi daha. Çünki bağlı qapı heç kəsin üzünə gülməz... Məmməd İsmayıl hamının yaşadığı dərdi, köynək altda qan verən yarasını dilləndirdi bu şeirdə...
O bu zəmanədən söz götürmədi,
Başını götürüb getdi deyərsiz...
Qürbətə aparan yolların bəndi-bərəsi gedənlərin üzünə açıq olsa da, qayıtmaq istəyənlərin uğuruna bağlı olur. Qürbəti seçənlər görəsən xoşbəxt olurmu nə vaxtsa? Qürbətlə xoşbəxtlik bir araya sığmaz fikrimcə.
Ömrünün payızındadır Məmməd İsmayıl. 75 yaşı olmasına baxmayaraq, yenə də gənclik havasını canında daşıyır, ruhu cavandır Məmməd əminin. O zəmanədən söz götürməsə də, kür təbiətli Məmməd İsmayıl zəmanəyə, dövrana hər zaman sözünü deyib.
Böyük şairlər ona görə böyük olurlar ki, səmimi olurlar, səmimiyyət isə poeziyanın aynasıdır.
Gedərsə, Vətənin qalar Vətəndə,
İçinin içində köz Vətən olar.
Dərdinə, sərinə vətənsən sən də,
Qürbətdə sənə də söz Vətən olar.
Vətən sevgisi haqqında yazılan, həsrət pərdəsində köklənən bir şeirdir. Şairin qürbət ağrıları xalqın ürəyində hiss olunur...
Noyabrın 11-də Aktyorlar Evində görkəmli şair, publisist, Türkiyənin Çanaqqala Universitetinin professoru, keçən əsrin 80-ci illərinin sonlarında "Gənclik-Molodyoj" jurnalının baş redaktoru və yaradıcısı, bu dərgi ilə nəsilləri tərbiyə edən Məmməd İsmayılın 75 illik yubileyinə həsr edilən "Hələ yaşamağa dəyər" adlı tədbir keçirildi.
Mən sənin yadından çıxırdım yəqin,
Sən mənim yadıma düşdüyün axşam...
Çox sevdiyim misraların müəllifi Məmməd İsmayıl 75 yaşında da, ömrün xəzanında da bahar ruhlu, yaz nəfəsliydi, yenə ilhamı coşub-daşırdı, yenə odlu misraları kür at belində şahə qalxmışdı. Məmməd əmi qürbət eldə qəribdir. Yubileyin gedişində şair ürək göynədən bir söz işlətdi. Dedi ki, qürbətə gedən şairlər Vətənə ancaq dəfn olunmaq üçün qayıdır. Razılaşmıram Məmməd əminin fikri ilə. Qürbətdən Vətənə sağ-salamat qayıdıb ədəbiyyatımızdakı əbədi yerində olmalıdır şair. Onsuz da söz aləmində onun yeri başdadır. "Savalanda yatan igid" şeirini yazıb xalqımızın mübarizə əzmini diri və ayaqda saxlayan Məmməd İsmayılın gecəsini xalq şairi, millət vəkili Sabir Rüstəmxanlı aparırdı... Gənclik illərindən mehr-ülfət bağlayan şairlər həqiqətən də necə səmimi, ayrılmaz dost olduqlarını bir daha sübut etdilər.
"Boyunu sevmişəm sözünün ürəyi ilhamla dolu olan şairin. Əlbəttə, hər bir şeir vurğununun Məmməd İsmayılın şeirlərinə könül verməsi təbiidir.
Sabir Rüstəmxanlı gənclik illərinə, Məmməd İsmayılla tanış olduğu illərə qayıtdı. S.Rüstəmxanlı dedi ki, Məmməd müəllimlə gəncliyi bir yerdə keçib və hətta bir neçə il bir yerdə kirayədə yaşayıblar: "Məmməd, Bakıya xoş gəlmisən, 75 yaşına xoş gəlmisən. Sənə bu yaşa gəlib çıxmağına görə biz minnətdar olmalıyıq ki, bir ocağı kor qoymadın, yaşadın, yaşatdın.
Nə deyim həyatın qanunlarına,
Gör niyə fəryadlar qoparıram mən.
Sən məni dünyaya gətirdin, ana,
Sənisə dünyadan aparıram mən...
Məmmədlə, Fərman Kərimzadə ilə, Nüsrət Kəsəmənli ilə, Musa Yaqubla, Tofiq Hüseynlə o qədər yaxın olmuşuq ki, hətta kiçik qardaşlarımdan biri "biz elə bilirdik, Sabir bizim yox, Məmməd İsmayılın, Nüsrət Kəsəmənlinin, Fərman Kərimzadənin qardaşıdır" deyə yazırdı. Biz bir-birimizə doğma qardaş kimi olmuşuq".
Kiminsə yadında qalan bəndəyəm,
Hələ söz Vətəndə, mən qürbətdəyəm!
Hələ qürbətdə yaşayır ömrünün davamını Məmməd İsmayıl. Vətənlə qürbətin arasında vurnuxur şair. Qürbətdə taleyi, Vətəndə ürəyi, sözü yaşadır onu.
Məmməd İsmayılın 75 illik yubileyi münasibətilə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi İlqar Fəhmi, tanınmış ədəbiyyatşünas alim Rüstəm Kamal, şair İbrahim İlyaslı, türkiyəli şair-ozan Maksud Qoca Fəryadi, Çiçək Məmmədova, Akif Əhmədgil, Dünya Türk Gənc Yazarlar Birliyinin rəhbəri Əkbər Qoşalı çıxış edərək M. İsmayılın yaradıcılığı və şəxsi keyfiyyətləri haqqında danışdılar. Xalq artisti Azər Zeynalov şairin sözlərinə bəstələnən mahnını ifa etdi. Səhnəyə qalxıb Məmməd İsmayılı təbrik edənlər sırasında xalq artisti Flora Kərimova da vardı. Flora xanım Məmməd İsmayılın yaradıcılığı haqqında çox maraqlı fikirlər bildirdi":Məni sizlər formalaşdırıbsınız, Məmməd bəy. Sizin şeirlərinizi ifa edə-edə püxtələşmişəm, yetişmişəm. Mən sizin şeirlərinizə bəstələnən mahnıları oxuyanda şəxsən tanış deyildik".
Sonra Məmməd İsmayılın sözlərinə bəstələnmiş "Səndən xəbərsiz" və "Nəyinə lazımdır" mahnılarını ifa etdi...
Məmməd İsmayıl Flora xanıma minnətdarlıq etdi. Sonra zala xitabən bildirdi":Görürsünüz ki, zal ağzına qədər doludur. Mən bura heç kəsi dəvət etməmişəm, hamı könüllü gəlib. Ancaq burada bir dənə də olsun televiziya kanalı yoxdur, gəlməyiblər. Bu məni narahat etmir. Əsas odur ki, millətim mənim yanımdadır, bu mənim bəsimdir".
Gecədə həmçinin Məmməd İsmayılın şeirlərinə yazılan musiqi səsləndi, aşıqlar Məmməd İsmayılın sözlərini ifa etdilər.
Vətəndən qürbətə üz tutub getdi bir vaxtlar. Məmməd İsmayıl kimi şairlər harda varsa, orada Vətən yaşayır, orada Vətən qorunur...Vətənin böyük şairi, 75 yaşınız mübarək!