Ukrayna sərbəst şəkildə Sibir şəhərlərini də vura bilər - dünya izn verdi...

Akif Nağı: "Əgər çərçivəsiz müharibəyə gediləcəksə, nüvə müharibəsinə yarım addım məsafə qalacaq"
ABŞ, Fransa, Almaniya və İngiltərə Ukraynaya verilən silahların vuruş məsafəsində məhdudiyyəti ləğv etdi. Artıq Ukrayna, hətta Sibir şəhərlırini də vura bilər.
Almaniya kansleri Fridrix Merzin sözlərinə görə, Berlin və onun müttəfiqləri tərəfindən Kiyevə verilən silahların çeşidinə artıq heç bir məhdudiyyət yoxdur: "Artıq Ukraynaya verilən silahların çeşidinə heç bir məhdudiyyət yoxdur - nə ingilislər, nə fransızlar, nə də biz məhdudiyyət tələb etməyəcəyik. Amerika tərəfində də heç bir məhdudiyyət yoxdur".
Merz deyib ki, Berlin artıq Ukraynaya verilən uzaqmənzilli silahları məhdudlaşdırmır.
Bu, cəbhədə hər hansı bir dəyişikliklərə səbəb ola bilər?
Baki-xeber.com saytının sualını cavablandıran politoloq Akif Nağı bildirdi ki, Avropa birliyinin bu yanaşması Rusiyanın güzəştsiz mövqeyi ilə bağlıdır, son zamanlar rəy formalaşdırılmağa çalışılır ki, Rusiya və Ukrayna atəşkəs sazişi imzalamağa hazırdır: "Amma müşahidələr göstərir ki, Rusiya bu məsələdə maraqlı deyil, o nəyisə əlavə olaraq ələ keçirmək istəyir, hazırda isə Ukraynanın dörd bölgəsi rus ordusunun nəzarətindədir. Əlavə Sumı vilayətini də elə keçirərek öz mövqelərini gücləndirmək istəyir. Rusiya danışıqları pozmağa çalışan tərəf kimi davranır.
Məsələn, İstanbul görüşünü Putin təklif etdi və özü bu görüşə gəlmədi, danışıqlar ücün aşağı səviyyəli heyət göndərildi və bu danışıqların nəticəsi də bəlli olmadı".
Ekspert bildirdi ki, danışıqların yeni raundu gözlənilir, ola bilsin, bu danışıqlar Azərbaycanda baş tutsun: "Bununla belə Rusiya geri çəkilmir, o, işğalçı mövqeyində qalır: "Bu məsələləri Qərbdə ölcüb-biçirlər. Çünki Ukrayna Rusiya ərazilərini ballistik raketlərlə vurmağa başlasa, bu müharibə çərçivədən çıxacaq. Ona görə ki, Rusiya bu halda əlindən gələni edəcək, Ukraynanın daha uzaq vilayətlərini hədəfə alacaq. Bu da çox böyük fəlakətə çevrilə bilər.
Belə bir beynəlxalq hüquq norması da var ki, silah dinc əhaliyə, məktəblərə, xəstəxanalara və digər sosial obyektlərə qarşı işlədilirsə, o halda silah satan ölkə də müəyyən məsuliyyət daşıyır. Hətta belə bir bənd də var ki, qeyd edilən istiqamətdə zərər çəkən ölkə silah satan dövlətə qarşı da cavab tədbirləri görə bilər. Ona görə də bu təhlükəli meyldir, bununla müharibə idarəedilməz həddə gəlib çıxa bilər. Hər üç tərəf bunu başa düşür və heç biri belə dağıdıcı müharibəyə getmək istəmir. Əgər çərçivəsiz müharibəyə gediləcəksə, nüvə müharibəsinə yarım addım məsafə qalacaq. Almaniyada hökumət dəyişikliyindən sonra Merz belə bir fikir səsləndirdi ki, münaqişə tərəfləri və digər dünya ölkələri Avropanın nüvə arsenalını nəzərə almalıdırlar. İndiyə qədər hami deyirdi ki, nüvə silahından Rusiya, ABŞ, Şimali Koreya və s. dövlətlər istifadə etməsin, amma Avropanın nüvə arsenalı heç kimi ilgiləndirmirdi. Əslində Almaniya nüvə silahına malik deyil, amma İngiltərə və Fransanın arsenalı Avropa İttifaqının nüvə potensialı sayılır. Yəni Merz buna eyham vurur ki, Avropa da nüvə silahından istifadə edə bilər.
Belə bir qərardan sonra Rusiya öz mövqeyini yumşaldacaqmı, bəlli deyil. Bu inandırıcı görünmür, amma düşünürəm ki, buna getməlidir. Moskva məntiqlə sülhdə maraqlı olmalıdır, çünki Rusiya çox böyük itkilər verir, iqtisadiyyatı çökür, insan itkisi az qala bir milyona çatır. İkinci Dünya müharibəsi 5 ilə yaxın davam etdi, SSRİ-nin insan itkisi 27 milyon oldu. O vaxt əməliyyatlar geniş idi, daha çox dövlət açıq müharibəyə qoşulmuşdu. İndiki müharibə məhdud xarakterli olsa da, bu ciddi itkidi, Rusiya bu barədə düşünməlidir. Rusiya müəyyən şərtlər daxilində işğal etdiyi bütün ərazilərdən çıxmalıdır. Moskva regionda sülhə nail olmaq, özünə qarşı hücumları səngitmək istəyirsə, şərtlər daxilində müharibəni dayandırmalıdır. Məsələn, Ukraynanın NATO-ya girməməsi şərtini qoya, Ukraynada Avropanın təsirlərinin minimuma endirilməsini tələb edə bilər və s. Amma istənilən halda, Ukraynanın bütün ərazilərindən, o cümlədən də Krımdan çıxmalıdır. Rusiya bunu nə qədər tez başa düşsə bu onun özü üçün yaxşı olacaq. Avropanın bu mövqeyi təsadüfi deyil, Rusiya bu mövqe ilə hesablaşmalıdır. Kreml arxayın olmamalıdır ki, hərbi əməliyyatlarla Ukraynanı darmadağın edəcək, oradan Avropaya keçəcək və s. O perspektiv Rusiya üçün həm fiziki, həm də mənəvi cəhətdən ölüm deməkdir.
Rusiya bunu anlamalıdir. Putin aqoniya vəziyyətindədir, heç nəyi anlamır, bununla Rusiyanı uçuruma yuvarlayir.
Avropanın bu mövqeyi ABŞ ilə, sözsüz ki, razılaşdırılıb və Kreml üçun ciddi siqnal olmalıdır".
Akif NƏSİRLİ