Hamı İrəvana nazirini göndərdi - Fiko özü gəldi...
Abutalıb Səmədov: "Slovakiya baş nazirinin İrəvana səfəri onun "İrəvan Dialoqu 2025" forumunda iştirak etməsi ilə əlaqədar deyil"
Mayın 26-da Ermənistanın paytaxtında "İrəvan Dialoqu 2025" forumu açılıb. Mərasimdə Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyan və baş nazir Nikol Paşinyan salamlama nitqləri ilə çıxış ediblər.
İştirakçılar arasında Monteneqronun xarici işlər və Avropa məsələləri üzrə baş nazirinin müavini Filip İvanoviç, Macarıstanın xarici işlər naziri Peter Sijarto və Fransanın xarici işlər naziri Jan-Noel Barrot da var idi.
Erməni mediasınin yazdığina görə, Slovakiyanın baş naziri Robert Fiko forumda iştirak etmək üçün İrəvana iki günlük səfərə gəlib.
Maraqlıdır ki, bütün dövlətləri bu forumda xarici işlər nazirilərinin təmsil etməsinə rəğmən, Slovakiyanın baş naziri özü foruma qatılib. Bu təsadüfdür, yoxsa başqa səbəblər var? Slovakiya ilə Ermənistan arasında belə yaxınlıq haradandır?
Baki-xeber.com saytına məsələ ilə bağlı açıqlamasında Abutalıb Səmədov bildirdi ki, Slovakiya baş nazirinin İrəvana səfəri onun "İrəvan Dialoqu 2025" forumunda iştirak etməsi ilə əlaqədar deyil: "Onun əvvəlcədən Ermənistana iki günlük səfəri nəzərdə tutulub, bu səfər, görünür, rəsmi İrəvan tərəfindən sözügedən forumun keçirildiyi vaxta salınıb ki, tədbir bir qədər də mötəbər görünsün. Hərçənd, tədbirin mötəbərliyindən danışmaq qeyri-mümkündür. Çünki bu tədbirdə yalnız bir neçə ölkə xarici işlər nazirləri və nazir müavinləri səviyyəsində təmsil olunurdu. Robert Fikonun bu səfəri Ermənistanla Slovakiya arasında indiyə qədər xüsusi isti münasibətlərin olmasının işarəsi sayıla bilməz. Çünki Slovakiya ilə Ermənistanın arasında ticarət dövriyyəsi çox aşağı həddədir, üstəlik, bu iki ölkə arasında son illər iki ciddi böhran yaranıb. Bu böhranların yaranmasının da səbəbi Azərbaycan olub. Birinci dəfə Ermənistan tərəfi iddia edib ki, Azərbaycan 44 gunlük müharibə zamanı Slovakiya silahlarından də istifadə edib və bu silahlar - artilleriya qurğuları birbaşa Slovakiyadan deyil, əvvəlcə İsrailə gəlib, oradan isə Azərbaycana göndərilib. Bu məsələ uzun müddət Ermənistanda müzakirə edildi.
İkinci böhran Slovakiyanın müdafiə nazirinin verdiyi bəyanatlarla bağlı oldu. Belə ki, Slovakiyanın müdafiə naziri iki dəfə Ermənistanın Azərbaycan ərazilərini işğal etməsini dilə gətirdi. Bunlardan biri Ukraynada prezident seçkiləri keçirilməsi ilə bağlı verilən suala cavab olaraq söylənilib. Ukraynada prezident seçkiləri keçirilməsi zərurətindən danışan müdafiə nazirinə belə bir sual verildi ki, müharibə şəraitində olan bir ölkədə seçki keçirilə bilərmi. Yəni sulada belə izah da verilirdi ki, Zelenskinin seçkilərə getməməsi müharibənin davam etməsi ilə əlaqədardır və Ukraynada seçki keçirmək qeyri-mümkündür. Cavab olaraq Slovakiyanın müdafiə naziri bəyan etdi ki, Ermənistan Azərbaycan torpaqlarını işğal etmişdi, o vaxt Azərbaycanda seçkilər keçirilirdisə, nəyə görə Ukraynada keçirilə bilməz. Bu da Ermənistan cəmiyyəti tərəfindən çox böyük narazılıqla qarşılandı, müraciətlər, bəyanatlar imzalandı, tələblər qoyuldu, ancaq Ermənistan hakimiyyəti buna heç bir reaksiya vermədi".
Ekspert bildirdi ki, Slovakiya ilə Ermənistan arasında əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi zərurəti barədə Slovakiyanın baş naziri "İrəvan Dialoqu 2025" forumunda çıxışı zamanı da dedi - bizim istəyimiz rəsmi İrəvanla əlaqələri daha da sıxışdırmaq və inkişaf etdirməkdir: "Aydindir ki, əsas söhbət müdafiə sənayesi sahəsindən gedirdi. Ermənistanın Slovakiyaya satacağı silah yoxdur, çünki onların istehsal etdiyi həvəskar dronlar idi ki, onlardan da heç özləri belə normal şəkildə istifadə edə bilmədilər. Amma görünür ki, Ermənistan Slovakiyadan silah almaq istəyir. Çunki Ermənistan Fransa və Hindistandan başqa silah alacağı dövlət tapa bilmir. Rusiya isə Ermənistanın pulunu alıb, amma silahı vermir. Yeri gəlmuşkən, Rusiya silah tədarükü üçün Ermənistandan 400 milyon civarında pul alıb. Məlumdur ki, Ukrayna müharibəsi bitməyənə qədər Rusiya Ermənistana silah verməyəcək. Lakin Ermənistanın xüsusilə artilleriya silahlarına ehtiyacı var. Gorünür, qonşularımız hesab edir ki, Hindistandan alınan silahlarla müqayisədə Slovakiyadan alınan silahlar daha keyfiyyətlidir. Onlar ikinci Qarabağ müharibəsində bu silahların keyfiyyətini öz üzərlərində sınaqdan keçiriblər. Görünür, ona görə bu təşəbbüs göstərilib və Slovakiyanın bas nazirinin səfəri çərçivəsində Ermənistana təşrif buyuran nümayəndə heyəti ilk növbədə müdafiə sənayesi sahəsində əməkdaşlıq məsələsini müzakirə edib.
Azərbaycanla Slovakiya arasında da ticarət dövriyyəsi çox aşağı, təxminən 50-60 milyon dollar səviyyəsindədir. Bu heç bir tərəfi qane edə bilməz. Hesab edirəm ki, bu sahədə irəliləyişə nail olmaq üçün mütləq yollar axtarmalıyıq. Çünki Slovakiya Avropa İttifaqında Macarıstanla birlikdə çıxış edir və müstəqil mövqe nümayiş etdirməyə cəhd göstərir. Belə bir dövlətlə münasibətlərin daha yaxşı olması bizim də maraqlarımıza uyğundur. Üstəlik, biz əlimizdən gələni etməliyik ki, Ermənistanla yaxşı münasibət qurmaq istəyən dövlətlərin Azərbaycanla münasibəti daha yüksək səviyyədə olsun. Buna nail olmaq üçün isə bizim imkanlarımız Ermənistanla müqayisədə daha çoxdur.
Yeri gəlmişkən, "İrəvan Dialoqu 2025" tədbirində Paşinyan yenə Azərbaycanla sülh məsələsinə toxunub və konstitusiyaya dəyişikliyin aparılmasının indiki şəraitdə məqsədəuyğun olmadığını dilə gətirib. O bildirib ki, əgər sülh sazişi imzalandıqdan sonra konstitusiya məhkəməsi onun əsas qanuna uyğun olduğu barədə rəy versə, deməli heç bir problem yoxdur. Amma o, nəzərə almaq istəmir ki, heç bir hakimiyyət əbədi deyil, növbəti iqtidar konstitusiya məhkəməsinin qərarını hüquqi deyil, siyasi qərar kimi qələmə verə bilər, bu qərarın hakimiyyətin təzyiqi ilə qəbul edildiyini söyləyər və həmin qərarın qüvvədən düşməsinə asanlıqla nail ola bilər. Bu səbəbdən, konstitusiya məhkəməsinin hansı rəy verməsindən asılı olmayaraq, konstitusiyaya Azərbaycanın tələb etdiyi müvafiq dəyişiklik mütləq reallaşdırılmalıdır. Konstitusiyada Ermənistanın Azərbaycana qarşı ərazi iddası aradan qaldırılmalıdır.
Bununla yanaşı, Paşinyan onu da iddia edib ki, guya Azərbaycan konstitusiyasında da Ermənistana qarşı ərazi iddiaları var. Lakin əsaslandirmağa ehtiyac duymayıb. Amma əslinə qalsa, elə bir iddia yoxdur. Ancaq Paşinyanın yenidən sülh istəyini dilə gətirməsi, Slovakiyanın da bu arzuya dəstək verməsi müsbət hadisədir. Müsbət olmayan odur ki, həmin forumda çıxışı zamanı Slovakiyanın baş naziri Avropa İttifaqının müşahidəçilərinin Ermənistan ərazisində olmasını müsbət hadisə kimi qiymətləndirib və bu prosesə dəstək verəcəyini deyib. Bu da Azərbaycanla Ermənistan arasında sülhə xidmət edən məsələ deyil. Ümid edək ki, Azərbaycanla Slovakiya arasında münasibətlərin inkişaf etməsi həm baş nazirin, həm də digər rəsmi şəxslərin bölgədə mövcud olan reallıqları daha dərindən anlamasına imkan verər".
Akif NƏSİRLİ
