Rusiya və Ermənistan yeni təhlükəli Qarabağ oyununa başlamaq istəyirlər...
Ermənistanın “Qraparak” qəzetinin yazdığına görə, Ermənistan hakimiyyəti Rusiyadan Qarabağ məsələsinin açıq qalmasının, burada bir vaxtlar mövcud olan separaçı rejimin “dövlət qurumları”nın qorunub saxlanılmasının zəruriliyi ilə bağlı xəbərdarlıq alıb.
Nəşrin yazdığına görə, İrəvanın “prezident” və “parlament” institutlarının saxlanmasına imkan verən “Artsax konstitusiyasında” edilən dəyişikliklərə, Qarabağ separatçılarının lideri Samvel Şahramanyanın 23 sentyabr 2020-ci il tarixli “fərmanını” ləğv edən “fərmanının” dərcinə cavab olaraq susması bununla bağlıdır.
Bundan əvvəl Ermənistan hakimiyyəti “dövlət daxilində dövlət”in mövcudluğunun yolverilməz olduğunu bəyan edib və “Qarabağ” fəallarını onun qondarma dövlət institutlarının saxlanılması məsələsinə baxmayacaqları ilə hədələyib. Lakin “Qraparak” qeyd edir ki, Moskvanın təzyiqi ilə İrəvan mövqeyini dəyişərək bu strukturları qoruyub saxlamağa razılaşıb.
Qəzet qeyd edir ki, bu mövqe dəyişikliyi Ermənistan hakimiyyətinin Qarabağın Ermənistana birləşdirilməsi ilə bağlı müddəaların yer aldığı Ermənistan Konstitusiyasını dəyişdirməkdən yayınmaq cəhdləri ilə bağlı ola bilər. “Dağlıq Qarabağ Respublikası”nın ayrıca qurum kimi saxlanması İrəvana 1989-cu ildə birləşmə haqqında qərarın etibarlı olmadığını iddia etməyə imkan verir. Beləliklə, “Qraparak”ın fikrincə, Ermənistan hakimiyyəti Moskvanın göstərişlərinə əməl edərək və öz Konstitusiyasına dəyişiklik etmək zərurətindən yayınaraq, Qarabağ məsələsində yeni yanaşma sərgiləməyə çalışır. Bütün bunlar fonunda Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrovun Ermənistana səfəri və burada səsləndirdiyi fikirlər də xüsusi diqqət cəlb edir. Erməni ekspertlər bu səfəri Kremlin yeni Qafqaz siyasəti kimi dəyərləndirir. Bildirilir ki, Moskva Ermənistanı yenidən öz çətirinin altına almaq üçün hərəkətə keçib. Bunu Lavrovun “ermənilər Qarabağın 7 rayonunu Rusiya silahları ilə işğal etmişdi” açıqlaması da təsdiqləyir. Bundan başqa o, Qarabağın statusu məsələsinin həllini gələcək nəsillərə saxlanılması, 5 rayonun Azərbaycana qaytarılması, Kəlbəcər və Laçının isə ermənilərdə qalması ilə bağlı İrəvana dəfələrlə təklif verildiyini, lakin onların bunu rədd etdiyini söyləyib. Bütün bunlar Rusiyanın yenidən “Qarabağ kartı” üzərində fokuslandığını göstərir. “Qraparak”a görə, rus nazirlə görüşdə iştirak edənlərdən biri deyib ki, bütün suallara cavab olaraq Lavrov rusların Qarabağı təhvil verməsi barədə erməni təəssüratının yanlış olduğu fikrini təkrarlayıb: “Lavrov deyib ki, Paşinyan 2022-ci ildə Praqada Qarabağ probleminin həllini Alma-Ata Bəyannaməsində gördüyünü bəyan edəndə, onlar üçün də “gözlənilməz” olub. Lavrov Ermənistan hakimiyyətinin 2022-ci ildəki Cermuk hadisələri zamanı KTMT-nin fəaliyyət göstərməməsi ilə bağlı bəyanatlarını təkzib edərək bildirib ki, KTMT müşahidə missiyasının göndərilməsi ilə bağlı konkret təklif irəli sürüb, lakin Ermənistan hökuməti bunu rədd edib, bir neçə ay sonra isə Avropa İttifaqı müşahidəçiləri Ermənistana dəvət olunub. Rusiya rəsmisi son illər Ermənistan-Rusiya münasibətlərində boşluq yarandığını gizlətməyib və Mirzoyanın onunla görüşdən imtina etməsinin onun üçün sürpriz olmadığına eyham vurub. O bildirib ki, hakimiyyət orqanlarımız istəsə, əlaqələri yeniləməyə hazırdırlar. Mənbəmiz bildirir ki, reallıqda Lavrov Ermənistana rəsmi görüşlər üçün yox, ictimai əhval-ruhiyyəni yoxlamaq üçün səfər edib, çünki Paşinyanın addımlarından onun yaxın gələcəkdə yeni güzəştlərə gedəcəyi hiss olunur ki, bu da Rusiyanın maraqları və Qafqazda Rusiya faktorunun zəifləməsi ilə bağlı ola bilər. Rusiya xarici işlər nazirinin aldığı təəssürat Ermənistanın həyatına müdaxilələrdən bəlli olacaq”.
Rusların fəallaşmasına digər bir səbəb də Türkiyənin regionda güclənməsidir. Lavrovun Ermənistana mayın 20-21-də baş tutan səfəri ilə bağlı erməni hərbi ekspert Ayk Nahapetyan bu fonda sensasion iddialarla çıxış edib. O, Lavrovun Ağrı dağının fonunda çəkilən fotosunun Rusiya XİN-in sosial şəbəkə hesabında paylaşılmasının təsadüf olmadığını bildirib: “Zəngəzur Rusiya üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Təsadüfi deyil ki, Sergey Lavrov mətbuat konfransı zamanı Qafanda Rusiya konsulluğunun açılması ilə bağlı işlərin davam etdirildiyini bir daha vurğuladı. Lavrovun səfərinin növbəti mühüm mesajı isə onun Ermənistana gələn kimi ilk olaraq Qələbə parkını ziyarət etməsi və Böyük Vətən müharibəsi qurbanlarının xatirəsini yad etməsi, onun Ağrı dağının fonunda fotosunun yayımlanmasıdır”. Nahapetyanın fikrincə, Türkiyə Qara dəniz, Suriya və Cənubi Qafqazda Rusiyanı sıxışdırır: “Lavrov İrəvana Rusiyanın Cənubi Qafqazda böyük müharibəyə hazırlaşdığını göstərməyə gəlmişdi, ona görə də Ermənistan hakimiyyətinin mövqeyini aydınlaşdırmaq vacibdir”. Ermənistan Respublikaçılar Partiyasının üzvü, ekspert Marqarit Yesayan isə bildirir ki, Lavrov tərəfindən Ermənistan Xarici İşlər Nazirliyində keçirilən görüşdən sonra verilən bəyanat Ermənistan hökumətinin Rusiyaya qarşı çıxmaq və ya əks-hücum etmək üçün kifayət qədər cəsarəti olmadığı barədədir. O qeyd edib ki, Rusiya olmadan Ermənistan bu geosiyasi vəziyyətdə heçə çevriləcək: “Bu açıqlama daha bir faktdır ki, Rusiya olmadan Ermənistan bu geosiyasi vəziyyətdə heçə çevriləcək. Problem sadəcə olaraq ondadır ki, Ermənistanda hakimiyyəti ələ keçirənlərin öz hakimiyyətlərini saxlamaq üçün müxtəlif geosiyasi mərkəzlər qarşısında reveranslar etmək vəzifəsi var”.
Samirə SƏFƏROVA
