Avropada Makron-Şolts dövrü bitir - ultra millətçilərin qələbəsi Avropanı hara aparır...
Abutalıb Səmədov: “Almaniya üçün Alternativ Partiyasının yüksək nəticə əldə etməsində ABŞ rəsmilərinin də böyük xidməti oldu”
Almaniya kansleri Olaf Şoltsun rəhbərlik etdiyi Sosial Demokrat Partiyası bu ölkədə keçirilən növbədənkənar paralament seçkisində məğlub oldu, mühafizəkar XDS 1-ci yerə çıxdı. Ən pisi odur ki ultra sağlar, yəni faşistlərə meyllilər 2-ci yeri tutdular.
Şolts seçkidə məğlub olduğunu artıq etiraf edib və rəqibi Fridrix Mertzə təbrik ünvanlayıb.
Qeyd edək ki, bu ilk dəfədir belə olur.
Xatırladaq ki, Şoltsdan əvvəl ötən ilin payızında Fransada keçirilən seçkilərdə Makronun partiyası məğlub olmuşdu. Makronla Şoltsun ikisinin bir xətt apardığı məlumdur. Ona görə də, o vaxt Makronun partiyası, indi Şoltsun partiyası məğlub oldu. Bunların qoşa məğlubiyyətlərinin eyni səbəbləri var.
Hər iksinin dalbadal məğlubiyyəti eyni səbəblərlə izah oluna bilərmi?
Almaniyada Şoltsun apardığı siyasət seçkidə niyə məğlub oldu? Şoltsun hansı siyasətinə görə partiyası məğlub oldu? Cənubi Qafqaz, Ukrayna siyasəti onun seçkidə məğlub olmasında nə dərəcədə rol oynadı? Almaniyada ultra sağların, yəni faşistlərin davamçılarının belə sürətlə irəliləməsi nədən xəbər verir? ABŞ-ın yeni vitse-prezidenti Ceyms Devid Vens ultra sağların rəhbəri ilə Münhendə görüşdü. Bu məsələdə ABŞ-ın dəstəyi hansısa rol oynaya bilirmi? Şoltsun məğlubiyyətinə münasibəti və ultra sağların bu qələbəsi nə ilə izah olunur? ABŞ-ın vitse-prezidentinin Münhendə ultra sağların rəhbəri ilə görüşü Şoltsun məğlubiyyətində nə dərəcədə rol oynadı?
“Ultra sağların Avropada nüfuzu artmaqdadır”
“Alyans” Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin sədri, siyasi ekspert Abutalıb Səmədov "Bakı-Xəbər"ə şərhində bildirdi ki, Almaniyada keçirilən növbədənkənar parlament seçkilərində gözlənilməz heç nə olmadı. “Əvvəlcədən aydın idi ki, Şoltsun təmsil etdiyi Sosial Demokrat partiyası qalib gələ bilməyəcək, Xristian Demokratik İttifaqı və Xristian Sosial İttifaqı bloku birinci yeri tutacaq və onların arxasınca Almaniya üçün alternativ ultra sağ mövqeli partiya gələcək. Sonunci yeri “Yaşıllar” partiyası tutdu. Seçkilərdə müzakirə olunan əsas üç məsələ var idi, iqtisadiyyat, miqrasiya siyasəti və təhlükəsizlik məsələsi. Elə Şoltsun rəhbərlik etdiyi koalisiyanın dağılmasında da həlledici rolu ilk növbədə bu məsələlər oynamışdı. Almaniyada iqtisadi vəziyyət ağırdır, son iki ildə, demək olar ki, heç bir inkişaf olmayıb və bu, əhalini ciddi şəkildə narahat edir. Miqrantlara yönəlmiş siyasət də ciddi narahatlıq doğurur, üstəlik, seçkilər ərəfəsində miqrantlar tərəfindən törədilən cinayətlər, bir neçə nəfərin öldürülməsi təsirsiz ötüşə bilməzdi. Bunun nəticəsində təkcə Şoltsun rəhbərlik etdiyi sosial demokratlar səs itirmədilər, seçkidə qalib gələn blok da itirdi. Çünki miqrasiya siyasətinin
(liberal siyasət) bünövrəsini onların lideri Merkel qoymuşdu və bu, əhali tərəfindən çox ciddi narazılıqla qarşılanırdı. Xristian Demokratik İttifaqı və Xristian Sosial İttifaqı bloku 28, 6 faiz səs aldı. Bu, hökuməti təşkil etmək üçün kifayət etmir. Çünki Almaniya parlamentində 630 yer var və hökuməti təşkil etmək üçün azı 316 səs tələb olunur. Bu səbəbdən, təbiidir ki, qalib gələn blok Sosial Demokrat Partiyası ilə ittifaqa getmək məcburiyyətindədir. Hətta mümkündür ki, üçüncü partiyanı da bu bloka daxil etmək məcburiyyəti yaransın. İkinci yeri tutan Almaniya üçün Alternativ Partiyası-ultra sağ partiyası gözləniləndən də artıq səs aldı və ən yüksək nəticə göstərdi, 20 faizdən artıq səs qazandı. Bu bir tərəfdən son illər Avropada özünü göstərən tendensiyanın davamı kimi qiymətləndirilməlidir. Ultra sağların Avropada nüfuzu artmaqdadır. Digər tərəfdən, təbiidir ki, Almaniyadakı vəziyyətin də buna təsiri oldu. Həm də iqtisadi vəziyyətin çətinləşməsi mövcuddur. Eyni zamanda miqrantlara qarşı Almaniya üçün Alternativ Partiyası hökumətdən kəsin siyasət yeritməyi tələb edirdi ki, bu da xalqın ürəyindən olan bir yanaşma idi”.
A.Səmədovun sözlərinə görə, eyni zamanda Avropa İttifaqına (Aİ) münasibətdə də onların mövqeyi əhalinin böyük hissəsini qane edirdi. “Almaniya üçün Alternativ Partiyası tələb edirdi ki, Aİ-də təcili islahatlar keçirilsin, bu məsələ səsə qoyulsun, əgər islahatlar xətti qalib gəlməsə, ümumiyyətlə Almaniya Aİ-dən çıxsın. Almaniya üçün Alternativ Partiyasının yüksək nəticə əldə etməsində ABŞ rəsmilərinin də böyük xidməti oldu. İlon Mask dəfələrlə bəyan etdi ki, Almaniyanın xilası sağçıların qələbəsindədir, yalnız onlar Almaniyanı bu vəziyyətdən çıxara bilərlər. Eyni zamanda ABŞ-ın vitse-prezidenti Vens də ona yaxın mövqe tutdu, Mühhendə keçirilən Təhlükəsizlik Konfransında çıxışında da bu məsələyə müəyyən qədər toxunmağa cəhd etdi, sonra ultra sağların rəhbəri ilə görüşdü və ABŞ hökumətinin rəğbətini çatdırmağa çalışdı. Bu da, təbiidir ki, təsirsiz ötüşmədi. Nəhayət, Ukrayna məsələsində Avropanın, ilk növbədə Almaniyanın bu proseslərdən kənarda saxlanılması seçicilərin davranışına ciddi təsir göstərdi. Əl-Riyadda keçirilən danışıqlarda yalnız ABŞ-ın və Rusiyanın nümayəndələrinin iştirak etməsi, Avropadan heç kimin dəvət olunmaması təsirsiz ötüşə bilməzdi. Üstəlik, ABŞ-ın həm Avropaya, həm Ukraynaya münasibəti də əhalini çox ciddi şəkildə narahat edir. Prezident Trampın Avropanın təhlükəsizliyi məsələlərində iştirakını maksimum azaltmağa çalışması, bütün məsuliyyəti Avropanın öz üzərinə qoyması, təbiidir ki, əhalini narazı salır. Çünki bu halda əsas ağırlıq eyni zamanda Aİ-nin lider dövləti kimi Almaniyanın üzərinə düşür. Bütün bunlar da, şübhəsiz ki, seçkilərin nəticəsinə cidd şəkildə təsir göstərdi”.
A.Səmədovun fikrincə, Cənubi Qafqaz siyasətinin Almaniyadakı seçkilərə ciddi şəkildə təsir etdiyini söyləmək çətindir, ancaq Ukraynadakı vəziyyət, Ukraynaya yönəlik siyasət əhalini narazı salır. A.Səmədov qeyd etdi ki, əhalinin bir hissəsi Almaniyanın Ukraynaya bu qədər yardım göstərməsini düzgün saymır. A.Səmədov bildirdi ki, çünki ölkədə vəziyyət onsuz da ağırdır və Almaniya da ABŞ-dan sonra Ukraynaya ən çox yardım göstərən dövlətdir. “Üstəlik, bir zamanlar əgər Almaniya əhalisi Ukrayananın müəyyən uğurlar qazana biləcəyinə ümid edirdisə, indi əhalinin böyük əksəriyyəti anlayır ki, bu ölkənin uğur qazanmaq şansı yoxdur və Ukraynaya göstərilən yardımlar tamamilə nəticəsiz qala bilər. Təbiidir ki, bütün bunlar da seçicilərin mövqeyinə öz təsirini göstərdi.
Bir şey aydındır, aprelin sonlarında təşkil olunacaq və Fridrix Mertzin rəhbərlik edəcəyi yeni hökuməti çox ciddi problemlər gözləyir. Miqrasiya siyasətində elan olunan dəyişikliklər sürətlə icra olunmağa başlamalıdır, iqtisadi vəziyyətin düzəlməsi üçün ciddi addımlar atılmalıdır, eyni zamanda Almaniyanın Avropada və dünyada nüfuzunun artması, təhlükəsizlik məsələlərinin həll olunması istiqamətində də ciddi işlər görülməlidir. Almaniya əhalisinin gözləntiləri əsasən bunlardır və bu gözləntilərin öz qarşılığını tapmaması qısa müddətdə Fridrix Mertzin təşkil edəcəyi hökumətin də nüfuzdan düşməsinə gətirib çıxara bilər. ABŞ-ın prezidenti Trampın siyasəti də Almaniyanın nüfuzuna ziddi zərbə vurub, Almaniya üçün çox ciddi problemlər yaradıb. Bu məsələlərin də aradan qaldırılması, Trampla təcili danışıqların aparılması, bu siyasətin hansı nəticələr verəcəyinin onun nəzərinə çatdırılması çox mühüm məsələlərdir, mühüm vəzifələrdir. Fridrix Mertz hökumətini qraşıda çox ağır günlər və ciddi fəaliyyət gözləyir. Bu danılmazdır”-deyə A.Səmədov vurğuladı.
İradə SARIYEVA
