Hazırda dünyanın ümumi səviyyədə koronavirusla mübarizənin harasında olduğu bilinməsə də, tək-tək ölkələrin hansı iıkin nəticələrə yetişdiyi barədə fikirlər yürütmək mümkündür. Təbii ki, konkretliklərlə seçilən ölkələr sayca o qədər də çox deyil və bu sırada Azərbaycanı fərqləndirmək o qədər çətin olmaz. Maraqlıdır ki, bir sıra həm də sanballı ölkələr barədə konkret mülahizələr "filan tərifli ölkənin səhiyyəsi ağırlığa dözmədi, filan ölkə ad-sanına yaraşmayan şəkildə xəstələrini yerdə-yurdda yatırdı, filan ölkə qoca əhalisini müalcə etməkdən imtina etdi, filan ölkə həmin an xaricdə qalmış vətəndaşlarını ölkəyə gətirməkdən açıqca imtina etdi və s." şəklində olduğu halda, Azərbaycanı xarakterizə edən yekunlar məzmunca fərqlidir və başucalığı gətirə bilir.
Qürur duya bildiyimiz fərqli məzmunlara konkret yanaşmalarımız elə bu yazıda olacaq. Ancaq mütləq şəkildə ilk olaraq deyək ki, əgər koronavirusla mübarizə dövründə Azərbaycanın fəaliyyətlərini ən qısa formada ifadə etmək seçimi qarşısında qalsaydıq, tərəddüdsüz seçim belə olardı:"Azərbaycan öz dövlətçilik şərəfini də, dünyanın hər yerində olan vətəndaşlarını da, iqtisadi-siyasi sistemini də məharətlə qoruya bildi"...
Pandemiya ilə mübarizənin başladığı ilk günlərdə yazmışdım ki, Azərbaycanın həyata keçirdiyi tədbirlər öz ardıcıllığı, bir-birini tamamlaması, komlektarlığı, hədəfə düzgün yönəlməsi və ən az itkilərlə nisbətən böyük məqsədlərə aparmaq gücü ilə xarakterizə edilə bilər. Havadan götürülmüş mülahizə yox, həyata keçirilməyə başlanmış dövlət tədbirlərinin ardıcıl müşahidəsi əsasında gəldiyimiz real qənaət idi. Bu elə bir dövr idi ki, dünya ölkələrinin bir qismi yaxınlaşan təhlükənin miqyasını görməmək dərəcəsində öz işində idi, bəzi ölkələr mahiyyəti tam anlamadan adda-budda hövlnak addımlar atmaqda idi, az sayda ölkələrin isə, təhlükəni duyaraq nələrsə etməyə can atsa da, ortaya bitkin "sistem mübarizəsi" qoya bilmədiyini görmək mümkün idi.
- Prezident hər kəsi "Hamı üçün hamı ilə birlikdə" prinsipi ətrafında toparlaya bildi...
Hər şey yaranmış və sürətlə böyüməkdə olan kütləvi məhvedici təhlükənin tam mənzərəsini həssaslıqla duymaqdan, insanların sağlamlığı üçün şəxsi məsuliyyət hissini dərin yaşamaqdan, ən sərt tədbirlərə getməyin qaçılmaz olacağına tam hazırlıq iradəsi nümayiş etdirməkdən başladı. Özünün bəzi dəyərlərini zaman-zaman gözümüzə soxan "humanist Qərbin" bəzi ölkələri yaşlıların müalicəsindən, xaricdəki vətəndaşlarının geri qaytarılmasından imtina etmək səviyyəsində liberal demokratiyadan üz döndərəndə Azərbaycan Prezidenti məhz bu iradəni ortaya qoyaraq, bütün resursları hər kəsin həyatını xilas edəcək qoruyucu mexanizmin yaradılmasına yönəltdi. Əsas strateji hədəf və ona aparan ən optimal yol və üsullar dəqiq müəyyən edildi. Əsas hədəf yaşından, cinsindən, əqidəsindən və yaşadığı bölgədən asılı olmayaraq hər bir vətəndaşın və hətta ölkədə olan əcnəbinin real ölüm təhlükəsindən xilas edilməsi kimi müəyyən edildi. Əslində tarixdə dövlətçilik səviyyəsində yoluxucu virus pandemiyaları ilə hər hansı sistemli mübarizə təcrübəsi olmayan Azərbaycanın bu qədər bitkin xilas modeli ortaya çıxara bilməsi şəxsən Prezidentin dərin fəhmi, tutduğu postdan dolayı xalqın gələcək taleyi üçün daşıdığı məsuliyyətin yetərincə dərki, prosesləri yönəltmək üçün polifonik ideoloji potensiala və təşkilatçılıq qabiliyyətlərinə malik olması sayəsində mümkün oldu. Həyata keçirilən tədbirlərin ən böyük təsir gücü onda idi ki, Prezident hər kəsi "Hamı üçün hamı ilə birlikdə" prinsipi ətrafında toparlaya bildi. Öyüd-nəsihətlə, inandırıb təşviq etmə ilə, yeri gələndə isə doğru olaraq BARMAQ SİLKƏLƏMƏKLƏ... Onun "polis küçələrdə nə qədər ona-buna izahat verməlidir" kimi sadə el dilində dediyi sözlərdəki hökm-zabitə qarışıq xalqı epidemiyadan qorumaq yanğısının dərəcəsini tutmaq çətin deyildi. Bugünkü faktlar artıq sübut edir ki, Azərbaycan pandemiyanın yayılma zəncirini həqiqətən qırıb. Zatən ilk günlərdən dövlətin hədəfi elə bunun kimi də müəyyən edilmişdi. Çox çətin hədəfə doğru yolun özü də asan olmadı...
- Azərbaycan - pandemiyanın "daxili lokallaşdırılmasına" nail olmağı hədəfləmiş və buna ilk nail olmuş ölkə...
Əslində Azərbaycan pandemiya zəncirini mütləq əksər dövlətlərdən fərqli və üstün olaraq iki dəfə qırmağı bacardı. Tərəddüdsüz demək lazımdır ki, Azərbaycan indiki nəticələrə məhz bunun sayəsində nail oldu. Zənciri iki dəfə qırmağı bacarmayan ölkələrin hələ də prosesi tam şəkildə nəzarətə ala bilmədiklərini biz də görürük. Azərbaycana giriş-çıxışın tam nəzarətə götürülməsi və dayandırılması, habelə xaricdə qalmış minlərlə vətəndaşımızın gətirilərək müvəqqəti təcrid edilməsi pandemiya zəncirini ilk qırdığımız nöqtə oldu. Xaricdən ölkəyə gəlişlərin əsas yoluxma mənbəyinə çevrilmək rusqi aradan qaldırıldı. Ardıcıl olaraq növbəti hədəf ölkənin içində insanların bir-birini yoluxdurması kimi risq mənbəyini neytrallaşdırmaq idi. Azərbaycan bu mənada bəlkə də dünyada pandemiyanın yayılmasının "daxili lokallaşdırılmasına" nail olmağı hədəfləmiş və buna ilk nail olmuş ölkədir. Beləliklə, Prezident pandemiyanın yayılmasının qarşısını "xaricdən təcrid, daxildə isə lokallaşdırma" kimi sadə və məntiqli düsturla ala bildi. Evində qalmağa məcbur edilən, yaxınlarından təcrid olunan, cərimələnən, hətta bəzən inzibati həbsə atıldığı üçün küsüb-inciyən vətəndaşlar bütün bunların xalqı qorumaq amalının zəruri elementləri olduğuna indiki nəticələrin fonunda qiymət verir. Bu gün Azərbaycanın hər yerindən sadə insanlar Prezidentə məktublar yazır, xüsusilə də koronavirusla mübarizə tədbirlərinə öz münasibətlərini ifadə edirlər. Bəziləri arxasında yüz minlərlə, milyonlarla insanın iradəsi dayanan məktublara, təəssüf ki, "təşkil olunur" kimi qərəzli və səthi yanaşma sərgiləyir, əslində xalqın iradəsinə hörmətsizlik edirlər. Məgər xalq görmür ki, Azərbaycanda virusa qarşı görülən tədbirlər başqa ölkələrdən miqyasına və nəticəsinə görə necə fərqlənir?! Məgər inkar etmək olar ki, Azərbaycan yoluxma sayı ilə müalicə olunanların sayı arasında müsbət nisbət dinamikasına nail olmüş ilk ölkələrdən biridir?! Həm də bu fantastik nəticəni İran kimi böyük yoluxma risqi daşıyan ölkənin bir addımlığında, Çin kimi əsas risq ocağı olan ölkə ilə sıx gediş-gəliş əlaqələrinin olduğu şəraitdə əldə edirik. Yalnız qərəzli düşünən adamlar tərsliklə inkar edə bilər ki, Azərbaycan pandemiyaya qarşı mübarizəni eyni arada iqtisadi fəallığı və əhalinin rifahını qorumaq mıqsədləri ilə paralel uğurla apara bilən tək ölkədir. Dünyanın hansı ölkəsində həm pandemiya ilə mübarizə gedir, həm də dövlət milyon yarımdan çox işçinin əmək haqqının əsas hissəsini ödəməyi öz üstünə götürür, 600 mindən çox aztəminatlı vətəndaşına ayda 190 manat ödəməyi bəyan edir, ünvanlı sosial yardım alan ailələrin sayını birdən-birə 80 minə çıxarır, 600 minə yaxın işçiyə orta aylıq 712 manat civarında pul ödəyir, heç bir sosial proqramın təxirə salınmayacağını xalqın qarşısında bəyan edir, şəhid ailələri və məcburi köçkünlərə tək bu il üst-üstə 8500-dən çox mənzil vermək hədəfinə doğru inamla gedir, ziyan çəkmiş sahibkarlara kompensasiya ödəyir, işçini ixtisar edən sahibkarı güzəştsiz şəkildə cəzalandırır, müəyyən kateqoriya təhsil haqqı ödəmiş tələbələrin pulunu geri qaytarır, "ağırlıq xalqın yox, onun yanında duran dövlətin çiyinlərinə düşəcək" kimi dərin humanist-sosial prinsipin əsasında fəaliyyət göstərir və sair...
- Prezident xalqın təşəkkür məktublarını haqq etdi...
Xalq fərqinə varır ki, ortada cəmiyyətin dövlətlə birliyinin və həmrəyliyinin həqiqətən gücləndirilməsinə yönəlik səmimi və həm də dəmir bir iradə var. Bu səmimi iradəni xalqın aydın görə bildiyi qədər gerçək bir fakt ortada olduğu halda, xalqın təşəkkür dolu müraciətlərinə uyğunsuz donlar biçmək hamının Allaha tapındığı indiki anda kimlərinsə haqdan dönüş "nümunəsidir". Azərbaycanın koronavirusla mübarizəsinin özü də, ondan çıxış planları da düşünülmüş sistemdir.
Bu sistem əvvəlcə dövlət sərhədlərinin bağlanması, ardınca, tələbələr daxil, xaricdəki vətəndaşların dövlət hesabına ölkəyə daşınması, daha sonra daxilimizdə şəhərlərin, bölgələrin və insanların bir-birindən təcrid edilməsi, kütləvi toplantıların təxirə salınması, evlərdə qalmaq və sair kimi elementlərin əsasında tədricən quruldu.
Azərbaycanın koronavirusla mübarizəsinin fərqləndirici keyfiyyətlərindən biri dövlətin şərəfini, yoluxmuş xəstənin və karantinə alınmış vətəndaşın şərəfini, bütünlüklə cəmiyyətin şərəfini qoruya bilməkdir. Dövlətimiz Ermənistansayağı torbasını çiyninə ataraq dövlətçilik şərəfini diləndiyi qapılarda qoymadı. BVF-dən pul istəyən 155 ölkə arasında olmamağımız xırda fakt deyil. Virusa yoluxmuş xəstələrimizin super şəraitli xəstəxanalara alınması, xəstəsini az qala at tövləsinə soxan ölkələrdəm fərqli olaraq, "pasiyent şərəfi" deyilən vacib şərəf göstəricisinə dövlət qayğısı deyilmi?!. Əgər kimsə əmək haqqından məhrum olmadısa, əksinə, əmək haqları və müavinətlər bir az da artırıldısa, 15 mindən çox tənhaya dövlət sosial xidmət mexanizmi quruldusa, cəmiyyətin rifahına şərəfli münasibət başqa cür necə olur ki...
Mən Prezidentin sözlərinə şərikəm - Azərbaycan bəladan güclənərək çıxacaq...
Bu isə mənim öz sözümdür - Prezident xalqın təşəkkür məktublarını haqq etdi...
Aydın QULİYEV
