Azərbaycanda reytinq agentlikləri...
Rəşad Həsənov: "Reytinq agentliklərinin yaradılması iqtisadi sferada maliyyə vəziyyətinə təkan verə bilər"
Milli reytinq agentlikləri yaradıla bilər. Bu barədə Azərbaycan Prezidentinin 2016-cı il 6 dekabr tarixli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş "Azərbaycan Respublikasında maliyyə xidmətlərinin inkişafına dair Strateji Yol Xəritəsi"ndə deyilir.
Qeyd edilir ki, kredit risqlərinin idarə olunması üçün istifadə olunan qabaqcıl alətlərdən biri şirkətlərə verilən kredit reytinqidir. Kredit reytinqlərindən qiymətli kağızların emitentləri, investisiya strategiyasının müəyyənləşdirilməsi zamanı fərdi və institusional investorlar, habelə tənzimləmə və nəzarət məqsədilə aidiyyəti qurumlar faydalanır. Belə ki, fərdi reytinq əsasında kredit risqinin qiymətləndirilməsi kapital və ehtiyatlanma tələblərinin daha dəqiq müəyyən olunmasına imkan verir. Bu da ayrı-ayrı maliyyə institutlarının və bank sektorunun maliyyə dayanıqlılığının və rəqabət qabiliyyətinin artırılmasına, resursların daha səmərəli istifadəsinə zəmin yaradır. Milli reytinq agentliklərinin olmaması ilə əlaqədar bu xidmətlər yalnız beynəlxalq reytinq agentlikləri tərəfindən göstərilir. Nəticədə az sayda iri şirkət qeyd edilmiş xidmətlərə çıxış əldə edir.
"Yol xəritəsi"ndə bildirilir ki, Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası qabaqcıl beynəlxalq təcrübələri nəzərə almaqla milli reytinq agentliklərinin yaradılması imkanlarını qiymətləndirəcək. Müvafiq qərara uyğun tədbirlər planı hazırlanacaq və icrasına başlanacaq. Bu prioritetin həyata keçirilməsi nəticəsində borcalanlar barədə daha geniş məlumat bazası yaradılacaq. Bu prioritetin 2020-ci ildə real ÜDM-ə və məşğulluğa ölçülə bilən birbaşa təsiri gözlənilmir.
Məsələ barədə fikir bildirən iqtisadçı-ekspert Rəşad Həsənov "Bakı-Xəbər"ə açıqlamasında qeyd etdi ki, kredit büroları və milli reytinq agentliklərinin yaradılması müzakirə olunurdu: "Milli reytinq agentliklərinin yaradılması iqtisadi subyektlərin son maliyyə vəziyyətinin daha düzgün qiymətləndirilməsi və onların hesabatlı şəffaf fəaliyyət göstərməsinə sövq edən addımlardan biri kimi qiymətləndirilməlidir. Bəllidir ki, reytinq agentlikləri qlobal səviyyədə də fəaliyyət göstərir. Agentliyin tərtib etdiyi hesabatlar müəssisə və şirkətlərin kredit artırma qabiliyyəti, onların idarə olunmasında şəffaflıq, yatırımların keyfiyyətli olmasına şərait yarada bilər. Agentliyin məlumatı bank və sahibkarlar arasındakı münasibətlərin daha keyfiyyətli formada təşkil olunmasına səbəb olur. Müəssisə sahibi öz fəaliyyətində maliyyə səviyyəsini normal standartlara uyğun saxlamalıdır ki, kredit qəbul edərkən müəssisənin reytinqi üzrə risq formalaşmasın. Kredit reytinq agentliklərinin funksiyası risq səviyyəsinə görə müəssisələri qruplaşdırmaq olacaq. Banklar da krediti təklifi edərkən bu göstəricilərdən istifadə edəcək. Bu göstəricilər götürülən kreditin faiz dərəcəsinə, məbləğinə çox ciddi təsir göstərəcək. Bu da bankların daha sağlam kredit portfeli formalaşdırmasına köməklik göstərəcək. Bu səbəbdən də düşünürəm ki, reytinq agentliklərinin yaradılması iqtisadi sferada maliyyə vəziyyətinə təkan verə bilər".
Günel CƏLİLOVA
