Ukraynada müharibə uzandı - dünya savaşı qapını kəsir...
Ukraynada davam edən müharibənin yaxın perspektivdə başa çatmayacağı artıq dəqiqləşməkdədir. Qərb Ukraynaya hərbi yardımlarının miqyasını genişləndirir və savaşın hələ bir neçə il davam edəcəyini proqnozlaşdırır. Artıq ABŞ prezidenti Co Bayden gələn həftə ilk Amerika “Abrams” tanklarının Ukraynaya təhvil veriləcəyini bildirib.
Bayden qeyd edib ki, ABŞ Ukraynada hava hücumundan müdafiə sistemlərinin tədarükünü genişləndirəcək, o cümlədən yeni “Hawk” sisteminin akkumulyatorlarının ötürülməsinə köməklik göstərəcək. Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski isə qeyd edir ki, Ukrayna və ABŞ birgə müdafiə ekosistemi yaradacaq və bu sistem çərçivəsində ölkələr lazımi silahları istehsal edə biləcək: “Biz çalışacağıq ki, Ukrayna ABŞ-la birlikdə lazımi silahlar istehsal etsin. Biz ABŞ-la yeni müdafiə ekosistemi yaratmağa, silah istehsal etməyə, azadlığı gücləndirmək və həyatı qorumaq üçün birlikdə işləməyə hazırlaşırıq”. Bu fonda ABŞ administrasiyası Ukraynaya hava hücumundan müdafiə sistemləri üçün mərmilərlə birlikdə 325 milyon dollar dəyərində hərbi yardım paketi göndərdiyini açıqlayıb. ABŞ dövlət katibi Antoni qeyd edir ki, paketə Ukraynanın hava hücumundan müdafiəsini gücləndirməyə kömək edəcək əlavə hava hücumundan müdafiə sursatları daxildir. Onun sözlərinə görə, silah və texnika ABŞ Müdafiə Nazirliyinin ehtiyatlarından ayrılacaq. Belçika isə F-16-ların Ukraynaya təhvil verilməsi imkanlarını öyrənir. Ölkənin baş naziri Aleksandr De Kro F-16 qırıcıları ilə Ukraynanı təchiz etmək imkanının nəzərdən keçirildiyini bildirib.
Baş nazir onu da vurğulayıb ki, təyyarə mütləq döyüş tapşırıqları üçün istifadə edilə bilməz: "Ola bilər ki, Ukrayna Belçika təyyarələrindən yalnız təlim üçün istifadə edəcək. Onda tələblər fərqli olacaq". Qeyd edək ki, Belçika Hərbi Hava Qüvvələrində 45 ədəd F-16 qırıcısı var. Yaxın 5-6 il ərzində onların hamısının istismar müddəti başa çatacaq. Gələn ildən Belçika Hərbi Hava Qüvvələri hər il 4-5 yeni F-35 qırıcısı almağa başlayacaq ki, bu da tədricən F-16-nı əvəz edəcək. Müvafiq qərar hələ 2018-ci ildə qəbul edilib. Sentyabrın 15-də Belçika hökuməti ölkənin “aviasiya koalisiyası” çərçivəsində Ukrayna pilotlarının F-16 qırıcılarının təlimində iştirakını təsdiqləyib. Almaniya başda olmaqla digər Qərb ölkələri də Ukraynaya yardımı artırır. Bunlar fonunda “Bloomberg” məlumat yayıb ki, Ukraynada hərbi konflikt bundan sonra hələ 5-7 il davam edə bilər. “Böyük yeddilik” ölkələrindən birindəki mənbəyə istinadla bildirilir ki, Kiyevin tərəfdaşları qarşıdakı 5-7 il ərzində ona maliyyə yardımı etməyi planlayıb. Bu isə o deməkdir ki, konflikt yaxın tezlikdə bitməyəcək. “Bloomberg”in mənbəsinə görə, Ukrayna Qərbdən kifayət qədər silah almadığı üçün problemlər və canlı itki ilə üzləşə bilər. Mənbənin dediyinə görə, müttəfiqlər uzunmüddətli konflikt dövründə Ukraynaya zəruri yardımı təmin etmək üçün öz büdcələrində müvafiq dəyişikliklər edirlər.
Amerikanın hərbi rəsmiləri bildirir ki, Rusiya Qərbin Ukraynaya sona qədər tam dəstək verməyə gücü çatmayacağını hesab edir. Ukrayna müttəfiqləri hesab edir ki, Rusiya hərbçiləri bütün ölkə boyu bütün ərazilərdə atəşkəs elan edib, ordunu bütün cəbhələrdə geri çəkməlidir. Bu şərtə əməl olunmadıqca, Ukrayna danışıqlar masasına əyləşməyəcək. “Forbes” jurnalı isə bildirir ki, Rusiya Federasiyasının Ukraynaya tammiqyaslı hücumu zamanı 18 ay ərzində birbaşa hərbi xərclər və itirilmiş texnikasının dəyəri təxminən 167,3 milyard dollar təşkil edir. Bildirilir ki, Rusiya Ukrayna ilə müharibəyə hər gün təxminən 300 milyon dollar xərcləyir. Buna baxmayaraq, Moskva hərbi büdcəsini ikiqat artırır və rus əsgərinin dəyəri getdikcə azalır.Rusiya Baş Qərargahının məlumatlarına əsaslanan “Forbes” hesablamalarına görə, müharibənin 18 ayı ərzində (24 fevral 2022-ci ildən 24 avqust 2023-cü ilə qədər) Rusiya Federasiyasının birbaşa hərbi xərcləri və itirilmiş texnikasının dəyəri təxminən 167,3 milyard dollar təşkil edir. ABŞ-ın keçmiş vitse-prezidenti Mayk Pens isə məsələnin başqa təhlükəli tərəfinə nəzər salır. O bildirib ki, Rusiya Ukraynada uğur qazanarsa, NATO ölkələrindən birinin ərazisini işğal edəcək və bu, avtomatik olaraq Amerikanın hərbi reaksiyasına səbəb olacaq: “Mən əminəm ki, Ukrayna hərbçiləri Rusiyanın işğalını dəf etməsə, tezliklə Rusiya ordusu NATO qoşunlarının döyüşməli olacağı sərhədi keçəcək. Bu ölkələr Estoniya, Latviya, Litva, və Polşa da ola bilər. Ona görə Ukraynaya döyüşmək, qalib gəlmək və Rusiya ordusunu geri çəkmək üçün lazım olan resursları verin… Çünki bu, bizim ən yaxşı maraqlarımıza uyğundur”. Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski isə bu fonda qeyd edir: “Ukrayna süqut etsə, on ildən sonra nə baş verəcək? Sadəcə bu barədə düşünün. Ruslar Polşaya çatsa, bundan sonra nə olacaq? Üçüncü Dünya Müharibəsi?. Biz bütün dünyanın dəyərlərini müdafiə edirik. Ən yüksək qiyməti isə ukraynalılar ödəyir. Biz həqiqətən azadlığımız üçün mübarizə aparırıq, ölürük. Biz elmi fantastika deyilik, biz kitab deyilik. Biz dünyanı məhv etmək təhlükəsi yaradan nüvə dövlətinə qarşı real mübarizə aparırıq”. Zelenski Qərbin Ukraynaya dəstəyinin olduqca mühüm olduğunu söyləyərək bunları əlavə edib: “Mən hesab edirəm ki, onlar təkcə Ukraynanı dəstəkləmirlər. Ukrayna düşərsə, Putin sözsüz ki, yoluna davam edəcək. Putin Baltikyanı ölkələrə çatanda Amerika Birləşmiş Ştatları nə edəcək? O, Polşa sərhədinə nə vaxt çatacaq? Ukrayna daha nə etməlidir ki, hamı bizim böyük minnətdarlığımızı ölçə bilsin? Biz bu müharibədə həlak oluruq”.
Tahir TAĞIYEV
