Çərşənbə axşamı günü, 15 iyul 2025
     

Uğurlu inteqrasiya siyasəti Azərbaycanın inkişafını daha dinamik hala gətirir

Image

Müasir dünyada  dövlətlərin dünya birliyinə inteqrasiyası onların sonrakı inkişafını şərtləndirən əsas faktorlardan biri hesab edilir.

Çünki ayrı-ayrılıqda inkişaf qeyri-mümkündür və tərəqqi üçün uğurlu qarşılıqlı əlaqə ön planda yer alır. Bunu şərtləndirən başlıca səbəb həm də texnolgiyaların dinamik inkişafı ilə qloballaşma prosesinin daha geniş vüsət almasıdır.

  • Azərbaycan vahid informasiya məkanının fəal üzvüdür

Bəllidir ki, keçən əsrin 70-ci illərinin əvvəllərində, qloballaşma anlayışının hələ o qədər də populyar olmadığı bir vaxtda sosial mütəfəkkirlərin diqqətini bəşəriyyətin qlobal problemləri adlandırılan, o cümlədən nüvə fəlakətinin qarşısının alınması, ekologiya, demoqrafiya, resursların tükənməsi və sair bu kimi məsələlər cəlb edirdi.

Bu fonda 20-ci əsrin sonu bəşəriyyətin yaddaşında qismən reallaşan, qismən reallaşmamış böyük ümidlər dövrü kimi qalacaq. Bu gözləntilərin nə dərəcədə özünü doğrultduğunu və nə dərəcədə illüziya olduğunu qarşıdakı illərdə görmək lazımdır. Amma müasir dünyanın qloballaşması, onun regionları arasında azad iqtisadi mübadilə, vahid informasiya məkanı və qlobal miqyasda humanist sosial quruluş prinsiplərinin hökmranlığı arzusunun gerçəkləşib-keçilməməsi məsələsi xüsusilə diqqəti cəlb edir. Bu barədə danışmazdan öncə qeyd edək ki, qloballaşma ideyası bir neçə səbəbə görə populyarlaşdı. Birincisi, Qərb dünyası 1970-1980-ci illərin sınaqlarından çıxdı və dünyada iqtisadi dominant rolunu bərpa etdi. İkincisi, informasiya inqilabı planetin ayrı-ayrı bölgələrini birləşdirməyə imkan verdi. Üçüncüsü, kommunizmin süqutu, daha sonra Asiyada böhran qlobal miqyasda liberal dəyərlərin qələbəsi illüziyasını yaratdı. Dördüncüsü, periferiya ölkələri ilə “birinci dünya” ölkələri arasında artan mədəni mübadilə böyük əhəmiyyət kəsb etməyə başladı. Bütün bu hallar, əlbəttə ki, mühüm rol oynayır, lakin qloballaşmanın real əsası yalnız ayrı-ayrı iqtisadiyyatların bir-biri ilə fəal qarşılıqlı əlaqədə olmasının sarsılmaz ehtiyacı ola bilər. Qloballaşmanı, onun əsasında inteqrasiyanı beynəlxalq həyatda prinsipial olaraq mühüm hadisə hesab etmək olmaz. Tamamilə aydındır ki, inteqrasiya bu və ya digər aspektdə bütün dünyanı əhatə edən proseslərə aid edilir. Bunlardan kənarda qalmaq istəməyən Azərbaycan üçün inkişafın strateji istiqamətlərindən biri də dünya birliyinə inteqrasiyadır. Azərbaycan dünyanın ən inkişaf etmiş ölkələri klubunda bərabərhüquqlu dövlətlər arasında onlarla eynı sırada olmalıdır və eyni zamanda, dövlət maraqlarına xələl gəlməsinə yol verməməlidir. Çünki inteqrasiya  vahid dünyanın formalaşması üçün alət rolunu oynamır. Əgər əvvəlki dövrlərdə müxtəlif, bəzən hətta bir-birinə zidd olan dünyaların sərhədlərinin genişlənməsi müşahidə olunurdusa, müasir qloballaşma istəsək də, istəməsək də sırf Avropa sivilizasiyasının genişlənməsini təcəssüm etdirir. Elə bu da inteqrasiya faktoruna təsir edir. Belə ki, bir çox ölkələr kimi Azərbaycan da avroatlantik məkana inteqrasiyaya xüsusi diqqər edir və bu, uğurla həyata keçir. Avropa İttifaqının üzv ölkələri ilə münasibətlərini inkişaf etdirmək, qarşılıqlı maraqlar əsasında onlarla əməkdaşlığını genişləndirmək məqsədilə müxtəlif proqram və layihələrin həyata keçirilməsi də bunun təsdiqidir. Analoji maraq Avropa İttifaqı tərəfindən də nümayiş etdirilir və təşkilat Azərbaycanla enerji sferası ilə yanaşı, digər sahələrdə də qarşılıqlı əməkdaşlığın genişləndirilməsinə xüsusi önəm verir. 

  • İnteqrasiya üçün texnoloji yeniliklərə xüsusi diqqət yetirilir

İnteqrasiyada Azərbaycan onu da nəzərə alır ki, bu, müxtəlif mədəniyyətlərin və ənənələrin qarşılıqlı əlaqəsi və inkişafı aləti kimi qəbul edilməməlidir. Sadəcə, inteqrasiya avrosentrik dünya qurmaq üçün vasitə olub və belə də qalacaq. Amma ilkin mərhələlərində siyasi üsullarla dəstəklənən inteqrasiya və qloballaşma indi iqtisadi-maliyyə sferasına keçib. Elə bu da Azərbaycana bis sıra üstünlüklər qazandırır. Çünki Qərb özü Azərbaycanla enerji müstəvisində inteqrasiyada xüsusi maraqlı tərəf kimi çıxış edir.

Xatırladaq ki, ötən ilin iyul ayında Avropa Komissiyası Azərbaycan təbii qazının Avropaya idxalını 2027-ci ilə qədər hər il ən azı 20 milyard kubmetrə çatdırmaq üçün Azərbaycanla enerji sahəsində “Strateji Tərəfdaşlığa dair yeni Anlaşma Memorandumu” imzalayıb. Qaz ixracı ilə yanaşı, hər iki tərəfdaş bərpa olunan enerji və əlaqə sahələrində əməkdaşlığın təşviqində maraqlı olduqlarını bildiriblər. 2020-ci ildə Ermənistanın işğalından azad edilən Azərbaycan əraziləri Azərbaycanın bərpa olunan enerji potensialını xeyli artırıb. Azərbaycanın Avropanın enerji təhlükəsizliyində rolu genişləndikcə, qarşılıqlı inteqrasiya daha da dərinləşir. İndiki inteqrasiya mərhələsi elmi və texnoloji tərəqqi məhsullarının Azərbaycana gəlişini sürətləndirir. Qeyd edək ki, Avropa tarixində iqtisadi tərəqqini təmin edən əsas amillər dəfələrlə dəyişib: antik dövrün hərbi gücü öz yerini torpaqda orta əsr inhisarına verdi, sonra kapital sahibləri aparıcı rol oynamağa başladılar. Bu və ya digər şəkildə cəmiyyətdə ən nadir resurs, ən nadir istehsal amili üzərində nəzarət sosial qütbləşmənin əsası olaraq qalırdı. Ancaq 20-ci əsrin əvvəllərindən etibarən Qərb iqtisadi sistemləri getdikcə daha çox “biliyə əsaslanan iqtisadiyyatlar”ın xüsusiyyətlərini əldə etdi, burada əsas istehsal olan bilik - alınan məlumatları emal etmək və yenilərini istehsal etmək bacarığıdır. Mədəniyyətin əsas nailiyyətlərini özündə cəmləşdirən informasiya və unikal məhsulların istehsalı digər maddi nemətlərin istehsalından köklü surətdə fərqlənir. Bu zaman istehsal prosesində işçi qüvvəsinin tükənməsi yox, təkmilləşməsi baş verir. Eləcə də elmin və informasiya tutumlu məhsulların istehlakı kapitalın toplanmasına mane olmaqdansa, təşviq edən amilə çevrilir və nəhayət, informasiya məhsulu dəfələrlə satıla bilər, sahibinə mənfəət gətirir, lakin onun mülkiyyətində qalır. Məhz Qərb iqtisadiyyatlarının bu tərəfini inteqrasiya prosesində Azərbaycan öz inkişafında tətbiq edir. İnanılmaz dərəcədə sürətli sosial dəyişikliklər və inkişafın özülündə dayanan əsas faktorlardan biri məhz budur.

Tahir TAĞIYEV
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

15.07.2025 / 08:36
Azərbaycanda turistlər hotellərdən imtina edir - kirayə kənd evlərinə kütləvi axın başlayıb...

14.07.2025 / 23:48
Tramp Putini sərt tənqid etdi - Onu qatil adlandırmaq istəmirəm, amma o…

14.07.2025 / 23:40
Tramp Putinə 50 gün vaxt verdi - Ukrayna ilə bağlı razılaşma olmasa...

14.07.2025 / 21:32
Ermənilərin azərbaycanlıları əsir götürərkən işgəncə vermələrini əks etdirən videokadrlar məhkəmədə nümayiş etdirildi - FOTO

14.07.2025 / 21:19
Kilsə Paşinyana əks-hücuma keçdi - "katolikosa hücum Allaha hücumdur"...

14.07.2025 / 21:05
Bir neçə ərəb biznesmenə görə tariximizdən üz döndərməliyik? - Babək ərəblərlə vuruşub, ancaq tarix tarixdir...

14.07.2025 / 20:50
Əbu-Dabidə Əliyev-Paşinyan görüşünün ardınca Gorus görüşü başlayıb...

14.07.2025 / 20:35
Azərbaycanın "yaratdığı" Yeni Kaledoniya Dövləti müstəqil xarici siyasət aparacaq... Konstitusiyada ayrıca maddə...

14.07.2025 / 20:21
Azərbaycan qazının Suriyaya nəqlinin bir neçə marşrutu gözdən keçirilir...

14.07.2025 / 20:07
Supermarketlərimiz yerli bostan məhsullarına bağlıdır - Çindən qarpız idxalı 300 dəfə artır...

14.07.2025 / 19:53
Avropa Bakıdan əlavə 14 milyard kub qaz istəyir - ancaq problem var...

14.07.2025 / 19:40
İki dövlətli həll prosesində yeni ADDIMLAR: Nyu-Yorkda sərt mesajlar veriləcək

14.07.2025 / 19:37
Azərbaycan Yeni Kaledoniyanı dövlət kimi tanıyan ilk ölkə olacaq...

14.07.2025 / 19:25
Əməkdar mədəniyyət işçisi Musa Nəbioğlu Aydın Quliyevi təbrik etdi

14.07.2025 / 19:12
Mətbuatın 150 illiyi həm dövlətçilik, həm də ictimai hadisədir...

14.07.2025 / 18:57
ABŞ Zəngəzur dəhlizinə nəzarəti öz üzərinə götürməyi təklif etdi - səfir rəsmən təsdiqlədi...

14.07.2025 / 18:44
Rusiya pomidor ticarətindən Azərbaycana 1,2 milyard dollar ziyan vuracaq?..

14.07.2025 / 18:41
“Başlıbel: yaranışdan işğaladək” kitabının təqdimatı keçirilib

14.07.2025 / 18:30
Müxalifətə münasibətdə Fransa ilə Rusiya eyni ölkələrdir - qətllər, təqiblər...

14.07.2025 / 18:16
Azərbaycanın tərəvəzində həqiqətən xəstəlik tapılır, ya Rusiyada məsələ siyasiləşdirilir...

14.07.2025 / 18:02
Bakıda qapalı Suriya-İsrail danışıqlarında hər tərəfdən bir nəfər iştirak etdi... Çox ilginc...

14.07.2025 / 17:48
Putindən İrana gizli “nüvə mesajı” - Rusiyanın məqsədi nədir...

14.07.2025 / 17:35
40 nəfər bağça direktoru niyə “vuruldu”?..

14.07.2025 / 17:22
Suraxanıda oğurluq edənlər saxlandı...

14.07.2025 / 17:14
Mətbuat Şurası Aydın Quliyevi 65 illik yubileyi münasibətilə təbrik etdi - FOTO

14.07.2025 / 17:02
Mətbuat Şurası “Sputnik Azərbaycan”la bağlı durumu müzakirə etdi - Kartavıxın və Belousovun həbslərinin jurnalist fəaliyyətləri ilə heç bir əlaqəsi yoxdur...

14.07.2025 / 16:46
Zelenski təsdiqlədi - Ukraynanın yeni baş naziri o olacaq...

14.07.2025 / 16:31
İstilik təchizatı haqqında Qanun təsdiqləndi

14.07.2025 / 16:29
Azərbaycanda Axar-Baxar və İlisu milli parkları yaradılır - SƏRƏNCAM

14.07.2025 / 16:28
Trend-in informasiya dəstəyi ilə UNESCO-da İçərişəhərin Dünya İrs Siyahısına daxil edilməsinin 25 illiyi qeyd edilib – Sahil Kərimli

14.07.2025 / 16:23
Putinin müdafiə naziri ilə bağlı şok xəbər - sevgilisini 100 milyonluq nəhəng hərbi təyyarə ilə gözəllik salonuna apardı…

14.07.2025 / 16:10
Vətən sevgisinin ən uca zirvəsi...

14.07.2025 / 15:57
Görkəmli filosof Ziyəddin Göyüşov haqqında düşünçələrim...

14.07.2025 / 15:56
BMU-da “Yay məktəbi”ndə tədris aparan koreyalı müəllimlərlə görüş olub

14.07.2025 / 15:56
Trampdan Rusiyaya qarşı sərt qərar - Ukraynaya Moskvanı vura biləcək raketlər göndərilir…

14.07.2025 / 15:25
"Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh müqaviləsinin ən tez zamanda imzalanacağına ümid edirik" - Ursula fon der Lyayen

14.07.2025 / 14:48
Müstəqil və qüdrətli Azərbaycan dövlətinin təməlinin qoyulduğu tarix

14.07.2025 / 14:44
2024-də ali məktəblərə qəbulda ən aşağı və ən yüksək nəticə göstərən rayonlar - Şahbuz, İsmayıllı və Naftalan...

14.07.2025 / 14:30
Xocalının Təzəbinə kəndinə ilk köç - 28 ailə...

14.07.2025 / 14:23
Bakıda evlərdən 11 min manata yaxın pul oğurlandı - saxlananlar var...

14.07.2025 / 14:17
"Gitara ifaçısı olduğumu biləndən sonra dırnaqlarımı çıxardılar, barmaqlarımı sındırdılar" - Xocalı soyqırımı zamanı həyat yoldaşı öldürülmüş, özü girov götürülmüş zərərçəkən

14.07.2025 / 13:52
DİM sədri 5 il ərzində bəzi ixtisasların ləğv olunacağını açıqladı...

14.07.2025 / 13:47
Külli miqdarda narkotiki ölkə ərazisinə keçirməyə cəhd edən şəxs sərhəddə saxlandı...

14.07.2025 / 13:33
Ali məktəblər subbakalavrların qəbulundan imtina edir - səbəbini Məleykə Abbaszadə açıqladı

14.07.2025 / 13:19
"Ali təhsil müəssisələri attestatla qəbul imkanına etiraz ediblər" - DİM rəhbəri

14.07.2025 / 13:16
Putinin Ermənistan planı - Paşinyanın qarşısına Karapetyanı çıxarır

14.07.2025 / 13:07
Кто победит в этой схватке - Азербайджан или Россия? - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

14.07.2025 / 12:57
"Proseslərə özümün belə müdaxilə etməyim qeyri-mümkündür" - Məleykə Abbaszadə

14.07.2025 / 12:46
“Media haqqında” Qanuna təklif edilən dəyişikliklər təsdiqləndi

14.07.2025 / 12:37
Şəxsiyyət vəsiqələrində dəyişiklik - yaşayış yeri və vətəndaşlıq məlumatları olacaq...

14.07.2025 / 12:22
“Xüsusi icra məmurları haqqında” yeni qanun qüvvəyə mindi

14.07.2025 / 12:17
Azərbaycanın daha bir uğuru: Nizami Tibb Mərkəzi də HIMSS beynəlxalq akkreditasiya sertifikatı əldə etdi

14.07.2025 / 12:08
Gəncədə keçirilən art-terapiya kursu uşaqların sosial inkişafına dəstək olur

14.07.2025 / 12:02
Əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin olduğu yer üzrə qeydiyyata alınması xidməti “mygov”da təmin olunub

14.07.2025 / 11:50
Vüqar Rəhimzadə: Ümummilli Liderin 1969-cu ildə birinci dəfə hakimiyyətə gəlişi Azərbaycanın qurtuluş tarixinin başlanğıcıdır

14.07.2025 / 11:46
Rusiyadan miqrantlara "sürpriz" - rüsumlar artırılır...

14.07.2025 / 11:12
Milli Məclis iclas keçirir - mühüm məsələlər müzakirəyə çıxarılıb

14.07.2025 / 11:05
Yoahim Löv Özbəkistan yolçusudur...

14.07.2025 / 11:03
Azərbaycan düşmənləri mat vəziyyətinə saldı! - FOTO

14.07.2025 / 11:00
Bu iki rayonda qaz olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

14.07.2025 / 10:35
Tramp xüsusi elçisini Ukraynaya yollayıb

14.07.2025 / 10:29
Bu il 6 mindən artıq istifadəçi hakerlərin qurbanına çevrilib

14.07.2025 / 10:21
Suriyada yerli tayfalar bir-birini qırırlar - 37 nəfər ölüb...

14.07.2025 / 10:18
"Çelsi" bu çempionluqdan 114 milyon avro qazandı

14.07.2025 / 10:12
"Benfika" ukraynalı qapıçını satışa çıxardı

14.07.2025 / 10:06
Tramp Ukraynaya silah göndərir - amma pulunu Avropa ödəyəcək...

14.07.2025 / 10:00
Paşinyan Brüsselə yollanıb

14.07.2025 / 09:30
Sabunçuda ölümlə nəticələnən yol qəzası olub

14.07.2025 / 09:21
Azərbaycanda kibercinayətkar həbs edilib - DTX-dan mühüm əməliyyat

14.07.2025 / 09:18
Türkiyənin bu məşhur serialı məhkəməlik oldu

14.07.2025 / 09:12
"Çelsi"dən PSJ-yə futbol dərsi!

14.07.2025 / 09:06
Tramp Böyük Britaniyaya dövlət səfərinə gedəcək - hazırlıq gedir

14.07.2025 / 09:00
Xocalının bu kəndlərinə ilk köç karvanı yola salınıb

14.07.2025 / 08:53
Kaledoniyanın paytaxtında "Azərbaycan abidəsi"...Necədir?

14.07.2025 / 08:51
Fransızlar ŞOKDA- həbsxanadan çantada gizlənib qaçdı...

14.07.2025 / 08:21
“Taxta bazarın”da yanğın olub

13.07.2025 / 20:53
Deputat Elnarə Akimova şəhid general Polad Həşimovun ailəsini ziyarət etdi

13.07.2025 / 19:01
Ukrayna kəşfiyyat polkovnikinə sui-qəsdin qisasını aldı – Kiyevdə azı iki FSB agenti öldürüldü…

13.07.2025 / 18:16
Makron Fransanı çökdürdü, ölkə borc içində batır - pensiya və bütün yardımlar dondurulur…

13.07.2025 / 17:10
Tramp Kiyevə silah göndərmək üçün Rusiyanın ABŞ-dakı 5 milyardını müsadirə edə bilər…

13.07.2025 / 17:07
Tanınmış aktrisa Rəsmiyyə Nurməmmədovanın 60 illiyi səhnədə qeyd olunub

Mətbuatın 150 illiyi həm dövlətçilik, həm də ictimai hadisədir...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910