10/06/2023 21:21
728 x 90

Ermənistanda yüksək etiraf - gələcəyimiz Azərbaycanla sülhdən asılıdır…

img

Ermənistanla bağlı hadisələrin inkişaf axarı göstərir ki, daxildən və xaricdən müdaxilə olmasa, bu ölkədəki hakimiyyət Azərbaycanla cari il ərzində sülh sazişini imzalamaqda qətiyyətli yanaşma sərgiləyir. Çünki bilir ki, əks halda Ermənistan adlı dövlətin mövcudluğu sual altına düşəcək. Sözügedən ölkənin baş naziri Nikol Paşinyanın parlamentin iclasında növbəti çıxışı da qeyd edilənlərin təsdiqidir.

Paşinyan bildirir ki, Ermənistan indi doğru seçim etməsə, gələcəyini böyük təhlükəyə ata bilər: “Biz elə bir yerdə yaşayırıq ki, bu torpaq üçün kadastr şəhadətnaməmiz yoxdur”. Onun sözlərinə görə, Azərbaycanla sülh müqaviləsi imzalansa, Ermənistan belə kadastr sənədini əldə edə biləcək. Paşinyan çıxışında müxalifətin – İrəvanın Bakının Qarabağa və anklavlara dair bütün tələblərini yerinə yetirməsi və əvəzində heç nə almaması barədə tənqidini qəbul etdiyini bildirib, amma deyib ki, Ermənistan “de yure” öz torpağının sahibi olmaq şansı qazana bilər: “Biz hamımızmı başa düşürük ki, 30 ildir sevimli vətənimizdə kadastr şəhadətnaməsi olmadan yaşayırıq, Erməni dövləti də özünün çoxminillik tarixində heç vaxt kadastr sertifikatına malik olmayıb? Əgər biz istədiyimizi edə bilsək, tariximizdə ilk dəfə olaraq kadastr sertifikatı əldə edəcəyik və torpağımızın təkcə “de fakto” yox, həm də “de yure” sahibi olacağıq”. Bunun ardınca baş nazir fikirlərini daha sadə dildə izah etməyə çalışıb: “Biz dünyanın elə bir yerində yaşayırıq ki, burada belə düşünən azı bir neçə ölkə var ki, istəsələr bizə deyə bilərlər: yığışın və burdan rədd olun. Onda biz deyə bilməyəcəyik ki, bir dəqiqə gözləyin, kadastr şəhadətnaməmizi göstərək...”. Paşinyan əlavə edib ki, əgər Azərbaycanla sülh müqaviləsi imzalansa, Qarabağ ermənilərinin hüquq və təhlükəsizliyinə dair danışıqlar da təsisatlanmış prosesə çevrilər: “Biz, hamımız, Ermənistan Respublikasının parlamenti öz sakin statusumuzu gücləndirərək kadastr sertifikatı əldə etmək istəyirik və bunun adı beynəlxalq aləmdə tanınan delimitasiyalı və demarkasiyalı sərhədləri olan dövlətdir”. Baş nazirin bu bəyanatını şərh edən Erməni Milli Konqresi sədrinin müavini Levon Zurabyan deyib ki, bunlar mürəkkəb bir halla qarşılaşan və bunu anlaşılan məişət terminləri ilə izah etməyə çalışan primitiv adamın izahatıdır: “Paşinyanın primitivliyi və savadsızlığı Ermənistanı təhlükəyə atır”.

Bununla belə, parlamentdə çıxışı zamanı  Ermənistanın baş naziri Azərbaycanın Qarabağ da daxil 86 min 600 kvadrat kilometrlik sahədə ərazi bütövlüyünü tanıdığını bir daha bəyan edib. Paşinyan çıxışında bu barədə deyib: “Azərbaycanın çox dəqiq diskursu var. O deyir: əgər siz bizim ərazi bütövlüyümüzü tanımasanız, biz də sizin ərazi bütövlüyünüzü tanımayacağıq və bu söhbət beynəlxalq icmanın qarşısında baş verir. Biz indi qərar qəbul etməliyik. Yaxşı, deyə bilərik ki, biz Azərbaycanın 86.6 min kvadrat kilometrini tanımırıq və bizim fikrimizcə, Azərbaycan 86.6 min kvadrat kilometr yox, 45.7 min kvadrat kilometrdir. Onlar da deyəcəklər: lap yaxşı, bizim fikrimizcə də Ermənistan 29.8 min kvadrat kilometr yox, 8 min 700 kvadrat kilometrdir”. Paşinyanın fikrincə, məsələ belə mübahisəli qalsa, kimin nə qədər əraziyə malik olması “həmin gün KTMT-də (Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı) hansı əhvalın hökm sürməsindən asılı olacaq”. Paşinyan çıxışında anklavlar məsələsinə də toxunub. O deyib ki, bu məsələnin psixoloji qavranması dəyişdirilməlidir. Onun firkincə bu, sülh şəraitində sırf texniki məsələdir: “Əgər biz həqiqətən də sülhdən danışırıqsa, bu, böyük strateji dərinliyi olmayan yalnız texniki, təşkilati məsələdir. Amma biz müharibədən danışırıqsa, bu çox kəskin məsələdir”. Baş nazir bildirib ki, bu barədə Azərbaycan prezidenti ilə Münhendə və Brüsseldə söhbətləri olub və bu məsələnin siyasi-hüquqi aspektləri var. Paşinyan bildirib ki, bu məsələ ətrafında hələ heç bir razılaşma əldə olunmayıb: “İki həll variantı var. Variantlardan biri: sərhədin o tayında olan anklav o ölkənin ərazisi kimi qalır, bu tərəfdə olan anklav bu ölkənin. Və əgər tərəflərdən biri razılaşmasa, bu da bir məsələdir və hələ heç nə həll olunmayıb, amma əgər, məsələn, Azərbaycanla dəqiq razılaşma olsa, mən gəlib deyəcəyəm ki, biz bu məsələnin həllində dəqiq razılığa gəlmişik. Amma bu mövzuda yekun razılaşma yoxdur, müxtəlif fikirlər, ideyalar var və yeri gəlmişkən, bunların heç biri rədd edilməyib”. Lakin burada xatırladaq ki,  Azərbaycan anklavların geri alınmasında israrlıdır. Belə görünür ki, Ermənistan hakimiyyəti də buna razılıq verməyə meyllidir. Rəsmi Bakı Qarabağ məsələsində birmövqelidir: bunu öz daxili məsələsi sayır və Qarabağda yaşayan ermənilərlə yaranmış münaqişəni hər hansı vasitəçisiz çözmək tərəfdarıdır, eyni zamanda onlara əlahiddə status verilməyəcəyini dəfələrlə bəyan edib. Ermənistan bununla da razılaşır. Lakin ölkə daxilində və xaricində müəyyən qüvvələr buna qarşıdır. Məsələn, müxalifət aksiyalarla Paşinyanı devirməyə çalışır.  Erməni Kilsəsinin Ali Ruhani Şurası bəyanat yayaraq Ermənistan baş nazirinin və hökumətinin mövqeyinin “təhlükəli və qəbuledilməz” olduğunu bildirib. Amma bunlar hələ Paşinyan iqtidarı üçün təhlükəli həddə çatmayıb. Məhz bu şəraitdə Ermənistan-Azərbaycan sülh müqaviləsinin imzalanması da mümkün hesab edilir.

Nahid SALAYEV

Peşə etikası

Son xəbərlər