Azərbaycan qızıl yığımını artırır - yeni kurs dolların taleyinin qeyri-müəyyənliyi ilə bağlıdır?..
Pərviz Heydərov: “Qızıl istənilən aparıcı və sərbəst dönərli valyutaya çevrilə bilən qiymətli metaldır”
Azərbaycan Dövlət Neft Fondunun 2025-ci ilin aprel-may ayına qızıl alışının 170 tona çatdırılması gözlənilir. Bu barədə fondun təqdimatında bildirilib. Qeyd edək ki, ötən il Dövlət Neft Fondunun 12,4 milyard dollar dəyərində, 146,6 ton qızıl ehtiyatı olub.
Açıqlanan statistik rəqəmlərdən də bəlli olur ki, Azərbaycan qızıl ehtiyatını artırmağı planlayır. Maraqlıdır, Azərbaycanın özünün qızıl ehtiyatını artırmasının nə kimi perspektivi var? Dünyada əsas valyuta sayılan dolların qeyri-müəyyən situasiya ilə üzləşdiyi şəraitdə dövlətlərin qızıl ehtiyatını artırmaq siyasəti nə qədər səmərəlidir?
“Dünyada əsas aparıcı valyuta ABŞ dolları sayıldığından, onun dəyəri aşağı düşən kimi qızıl bahalaşır və alış-verişi sürətlənir”
İqtisadçı Pərviz Heydərov “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, qızıl qlobal iqtisadiyyatda daim real vəziyyət göstəricisi sayılıb. Belə ki, onun qiyməti həmişə dünya iqtisadiyyatında ortaya çıxan qeyri-müəyyənliklər və sabitliyin pozulması səbəbi ilə artıb: “Yəni aparıcı valyutalara inam azaldıqda, maliyyə vasitələri üzrə risqlər yüksəldikdə, investisiyaların icrası üçün şərait daraldıqda qızıl ən etibarlı və yeganə yatırım vasitəsi hesab olunur. Ümumiyyətlə, qızıl nə vaxt ucuz xarakter daşıyıbsa, bu, investorların sərbəst fəaliyyət göstərdiklərinə - ortada onlar üçün heç bir çəkindirici amilin mövcud olmadığına, əksinə, olduqda isə qlobal məkanda yatırım və biznes üçün əlverişsiz vəziyyət hökm sürdüyünə işarə sayılıb. Son 4-5 il ərzindəsə dünyada vəziyyət, məlum olduğu kimi, qeyri-müəyyən şərait aldığından, qlobal iqtisadi sistemdə çatlar yarandığından, zəncirvari əlaqələr əhəmiyyətli dərəcədə qırıldığından qızıl yenə bahalaşır”.
Ekspertin bildirdiyinə görə, ölkəmizin valyuta ehtiyatlarının bir hissəsi qızıldan ibarətdir. Belə ki, Dövlət Neft Fondunun (ARDNF) investisiya portfeli üzrə aktivlərinin bir hissəsi qızılda saxlanılır. Bundan əlavə, Mərkəzi Bankın da qızıl ehtiyatı var. Prezident İlham Əliyevin 2011-ci il 27 oktyabr tarixli 519 nömrəli Fərmanı ilə "Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Fondunun valyuta vəsaitlərinin saxlanılması, yerləşdirilməsi və idarə edilməsi haqqında Qaydalar"a dəyişikliklərə müvafiq olaraq ARDNF-nin ümumi investisiya portfelinin dəyərinin 15%-dək hissəsinin qızılla saxlanması tövsiyə edildiyi (belə demək mümkündürsə) halda, hazırda bu rəqəm 21%-ə çatdırılıb.
Bu, real şəraitə uyğun olaraq çox düşünülmüş addımdır: “Çünki qızıl sığorta mənbəyidir, qızıl bir yatırım vasitəsidir. Qızıl istənilən aparıcı və sərbəst dönərli valyutaya çevrilə bilən qiymətli metaldır. Qızıl dəyər ölçüsüdür və sairdir... Odur ki, dünyada əsas aparıcı valyuta ABŞ dolları sayıldığından, onun dəyəri aşağı düşən kimi qızıl bahalaşır və alış-verişi sürətlənir”.
Günel CƏLİLOVA
