Rəsul Cahangirli: “Başlıca səbəblərdən biri ölkədə aparılan islahatlarla bağlıdır”
Koronavirusun dünyada təsir etdiyi sahələrdən biri də gömrük sahəsidir. Virus gömrük yığımlarına mənfi təsir edib. Pandemiya səbəbindən əksər ölkədə gömrük daxilolmaları azalıb. Məsələ ondadır ki, pandemiya səbəbindən iqtisadi əlaqələr zəifləyib, ölkələr arasında ticarət azalıb. Bu da, avtomotik olaraq, gömrük yığımlarının azalmasına öz təsirini göstərir. Çünki bütün bunlar bir-birilə sıx bağlıdır. Gömrük daxilolmalarının həcmi birbaşa olaraq sözügedən sahələrdəki vəziyyətlə bağlıdır.
Azərbaycanda isə həmin ölkələrdən fərqli olaraq, daxilolmalar azalmayıb, bəzi sahələr üzrə artım var. Bu ilin yanvar-iyun ayları ərzində Dövlət Gömrük Komitəsinin xətti ilə dövlət büdcəsinə 2 milyard 19 milyon 826 min manat daxil olub. Hesabat dövründə dövlət büdcəsinə daxil olan gömrük rüsumlarının həcmi ötən ilin analoji dövrü ilə müqayisədə 0,1 % artaraq 484 milyon 440 min manat təşkil edib. Təkcə bu ilin iyun ayı ərzində dövlət büdcəsinə daxil olan gömrük rüsumlarının həcmi ötən ilin analoji dövrü ilə müqayisədə 7,3 % artaraq 85 milyon 916 min manat olub. Bu ilin may ayı ilə müqayisədə isə bu göstərici 21 % artıb. ƏDV üzrə daxilolmalar isə 1,8 % artaraq 1 milyard 450 milyon 910 min manata bərabər olub. Bu ilin iyun ayında DGK xətti ilə dövlət büdcəsinə 323 milyon 718 min manat həcmində vergi və rüsumlar daxil olub.
Maraqlıdır, Azərbaycanda gömrük daxilolmalarında müşahidə olunan müsbət tendensiyalar nə ilə bağlıdır?
- “Daxilolmaların artmasının digər səbəbi isə Azərbaycanın tranzit ölkə olaraq artan roludur”
Məsələyə münasibət bildirən ekspert Rəsul Cahangirli bunu bir sıra amillərlə əlaqələndirdi: “Başlıca səbəblərdən biri ölkədə aparılan islahatlarla bağlıdır. Çünki aparılan struktur islahatları gömrük sahəsini də əhatə edib. Nəticədə sözügedən sahədə şəffaflıq xeyli artıb. Müasir avadanlıqların tətbiqi sayəsində nəzarət imkanları güclənib. Bu günlərdə keçirilən Nazirlər Kabinetinin 2020-ci ilin birinci yarısının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına həsr olunmuş iclasında Prezident İlham Əliyev bu sahədə daxilolmaların artmasına toxundu. Qeyd etdi ki, 2015-ci ildə və bu ilin altı ayında idxalın həcmi eyni idi. Ancaq 2015-ci ildə gömrük orqanları yeddi yüz milyon manat vəsait topladığı halda, bu il 2 milyard manatdan çox vəsait toplayıb. Bu isə təxminən 3 dəfə çoxdur. Nəyin hesabına? Şəffaflığın hesabına, qaçaqmalçılığa qarşı mübarizə hesabına, düzgün yanaşma nəticəsində. Ölkə başçısının fikrincə, bu sahədə və vergilər sahəsində ciddi islahatlar aparılmasaydı, biz bu vəsaitdən məhrum olacaqdıq. Daxilolmaların artmasının digər səbəbi isə Azərbaycanın tranzit ölkə olaraq artan roludur. Nəzərə almaq lazımdır ki, “Şərq-Qərb” nəqliyyat dəhlizi və digər layihələr çərçivəsində Azərbaycan üzərindən yükdaşımalar həyata keçirilir. Azərbaycan Avropa ilə Asiyanı birləşdirən ən yaxın körpü olduğuna görə tranzit daşımalarda ölkəmizə önəm verilir. Bütün bunlar isə son nəticədə gömrük daxilolmalarının həcminə müsbət təsir edir”.
Məlum oldu ki, Azərbaycanın bir sıra üstünlükləri gömrük daxilolmalarının azalmasının qarşısını alıb.
Vidadi ORDAHALLI
