Yeni dünya düzəni ərəfəsində Azərbaycanın beynəlxalq inteqrasiyasının əsas 2 istiqaməti...
Azərbaycan Respublikası 1991-ci il oktyabrın 18-də dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra milli dövlətçilik prinsiplərinə uyğun olaraq yeni xarici siyasət kursunun formalaşdırılması və həyata keçirilməsi ən vacib məsələ kimi qarşıda durdu.
Ermənistanın Azərbaycana qarşı əsassız ərazi iddiaları ilə başlayan hərbi təcavüzün genişlənməsi ölkəmizi ciddi siyasi və iqtisadi problemlərlə üz-üzə qoymaqla yanaşı, dövlətimizin xarici siyasət fəaliyyətində də mühüm vəzifələrin yerinə yetirilməsini ön plana çəkdi.
Ölkəmiz beynəlxalq proseslərə təsir göstərmək imkanı qazanıb
Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzünün qarşısını almaq, onun ağır nəticələrini aradan qaldırmaq, dövlətimizin ərazi bütövlüyünü və təhlükəsizliyini təmin etmək, dünyaya siyasi və iqtisadi inteqrasiya olmaq zərurəti düşünülmüş, ardıcıl və milli maraqların qorunmasına əsaslanan xarici siyasət tələb edirdi. 1993-cü ilin ikinci yarısında ümummilli lider Heydər Əliyev hakimiyyətə qayıtdıqdan sonra Azərbaycanın xarici siyasət kursunda mövcud reallıqları nəzərə alan və ölkəmizin milli maraqlarının və mənafelərinin qorunmasına yönəlmiş əməli dəyişikliklər edildi. Ümummilli lider özünün zəngin dövlətçilik təcrübəsinə əsaslanaraq bir sıra ən mühüm və təxirəsalınmaz vəzifələrin yerinə yetirilməsini qarşıya məqsəd kimi qoymuşdu. Həmin vəzifələrdən biri və ən əsası Azərbaycanı beynəlxalq aləmdəki təcrid vəziyyətindən çıxartmaq, ölkəmiz haqqında yaradılmış mənfi ictimai rəyi dağıtmaq və xalqımızın haqq işini dünya ictimaiyyətinə olduğu kimi çatdıraraq informasiya blokadasını yarmaqdan ibarət idi. Uğurlu siyasət nəticəsində buna nail olundu. Ulu Öndərin siyasi kursunu uğurla inkişaf etdirən Prezident İlham Əliyevin yüksək diplomatik istedadı sayəsində son 20 il ərzində ölkəmizin dünyanın siyasi-iqtisadi mənzərəsini müəyyən edən aparıcı dövlətlərlə və beynəlxalq təşkilatlarla münasibətləri keyfiyyətcə yeni müstəvidə daha da inkişaf etdirilir. Nəticədə Azərbaycan yalnız beynəlxalq regionda gedən proseslərdə deyil, eyni zamanda, beynəlxalq aləmdə cərəyan edən proseslərə də təsir göstərmək imkanı qazanıb.
Bu gün Azərbaycan regionun yeganə ölkəsidir ki, düşünülmüş və milli maraqlara söykənən xarici siyasəti ilə regional təhlükəsizliyin təmin olunması istiqamətində ardıcıl və sistemli addımlar atır. Hazırda Azərbaycan dövlətinin həyata keçirdiyi enerji layihələri, regional inteqrasiyaya xidmət edən əməkdaşlıq formatları Cənubi Qafqazda sabitliyin təmin edilməsində mühüm rol oynayır. Bununla yanaşı, Azərbaycan dünyada sülhyaratma prosesində fəal iştirak edir, səmərəli təklif və təşəbbüslərlə çıxış edir, öz praktik fəaliyyəti ilə sülhün və təhlükəsizliyin möhkəmlənməsinə dəyərli töhfələr verir. Azərbaycanın digər dövlətlərlə inteqrasiyası müxtəlif sahələrdə mühüm əhəmiyyət daşıyır. Bu həm regional, həm də beynəlxalq əlaqələrdə əsas rol oynayır. Azərbaycan, coğrafi mövqeyinə görə, Avropa, Asiya və Orta Şərq arasında strateji körpü funksiyasını yerinə yetirir. Bu inteqrasiya, ölkənin iqtisadiyyatı, təhlükəsizliyi, enerji siyasəti, mədəniyyət və təhsil sahələrində inkişafına mühüm təsir göstərir. Ölkəmizin digər dövlətlərlə inteqrasiyası, ölkənin beynəlxalq mövqeyini gücləndirir və onun regional və qlobal siyasətdə mühüm iştirakçı olmasına imkan yaradır. Bu əməkdaşlıq həmçinin Azərbaycanın iqtisadiyyatını möhkəmləndirir, regional təhlükəsizliyi təmin edir və mədəni əlaqələri inkişaf etdirir. Bu günlərdə Prezident İlham Əliyev Çin telekanallarından birinə verdiyi müsahibədə deyib ki, yeni dünya düzəni şəraitində xarici siyasəti əsasən iki istiqamətdə qurmağa çalışırıq. Birincisi, region dövlətləri ilə daha yaxşı münasibətdə olmaq. İkincisi, uğurlu ikitərəfli əməkdaşlıq formatlarını genişləndirmək. Məlum olur ki, beynənlxalq təşkilatların, beynəlxalq hüququn böhran yaşadığı bir dövrdə Azərbaycan region dövlətləri ilə daha yaxşı münasibətdə olmaq, o cümlədən, dünya ölkələri ilə ikitərəfli əməkdaşlıq formatlarına xüsusi önəm verir. Onlarla əməkdaşlığı daha da gücləndirmək yolunu tutub.
Bütün bunlar Azərbaycanın uğurlu xarici siyasətinin göstəriciləridir
Sözügedən məsələni “Bakı-Xəbər”ə şərh edən tarix elmləri doktoru, professor Məhərrəm Zülfüqarlının fikrincə, Azərbaycan Respublikasının xarici siyasəti əsasən Heydər Əliyev 1993-cü ildə hakimiyyətə gələndən sonra formalaşmağa başlayıb: “Xarici siyasət əsasən balanslı siyasət olub. Yəni həm yaxın qonşularla münasibətlər, həm Qərbə inteqrasiya məsələsində Azərbaycan balansı saxlayıb. Nəzərə almaq lazımdır ki, dünya hər zaman iki qütbə ayrılıb. SSRİ-nin dağılmasından sonra qütbləşmə bir müddət ortadan qalxdı, amma sonradan Rusiyanın imperiya siyasətini davam etdirməsi yenidən qütbləşməyə səbəb oldu. Ona görə də Azərbaycan müstəqilliyi yeni bərpa etmiş ölkə kimi ciddi çətinliklərlə üzləşdi. Azərbaycanın güclənməsində marağı olmayan Rusiya və İranla balansı saxlamaqla Qərbə inteqrasiya yolunu tutdu. Prezident İlham Əliyevin müsahibəsində toxunduğu iki istiqamət demək olar balanslı siyasətin müəyyən qədər formaca dəyişilmiş, məzmununu müəyyən qədər saxlamış variantdır. Azərbaycan region dövlətləri ilə yanaşı, digər dövlətlərlə də ikitərəfli əlaqələrə xüsusi önəm verir. Əlaqələri genişləndirir. Məsələn, Azərbaycanın son illər dünya nəhəngi olan Çinlə əlaqələri genişlənir. O cümlədən, Avropa İttifaqı ölkələri ilə əlaqələrə xüsusi önəm verilir. Azərbaycan öz qazını 10 Avropa ölkəsinə ixrac edir. Bütün bunlar Azərbaycanın uğurlu xarici siyasətinin göstəriciləridir”.
Vidadi ORDAHALLI
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.
