Paşinyan müxalifətə qarşı KTMT-dən yardım istədi, Rusiyadan rədd cavabı aldı, ABŞ hərəkətə keçdi
Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı (KTMT) kontingentinin müxalifət mitinqlərinə görə Ermənistana yeridilməsi ilə bağlı rəsmi İrəvanın Moskva ilə təmaslarını intensivləşdirməsi haqqında maraqlı məlumatlar yayılmaqdadır. Rusiyanın “Baza” nəşri məlumatlı mənbələrə istinadən xəbər yayıb ki, Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan etiraz aksiyalarının yatırılması üçün KTMT qoşunlarının İrəvana yeridilməsini xahiş edib.
Moskvaya səfəri zamanı Paşinyan, Qazaxıstan ssenarisi təkrarlanacağı təqdirdə, Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı üzvlərindən İrəvana qoşun yeridilməsinə razılıq almağa çalışıb. “Baza” nəşrinin yazdığına görə, Rusiya prezidentinin administrasiyası Paşinyandan təklifi geri çəkməyi tələb edib. Əks halda təklifin KTMT-nin iclasının gündəliyindən rəsmi şəkildə çıxarılacağı bildirilib. Mənbə bildirir ki, Paşinyan Putinlə görüşmək üçün 5 saat gözləməli olub. Lakin bu görüşdən də heç bir nəticə hasil olmayıb. Bununla Rusiya Paşinyandan əlini üzdüyünü, ona etimad göstərmədiyini nümayiş etdirib. Kreml Qazaxıstan ssenarisini Ermənistanda təkrarlamaq istəmir. Qeyd edək ki, 2022-ci ilin yanvarın ilk günlərində Qazaxıstanın qərbində yerləşən Janaozen və Aktau şəhərlərində maye qazın qiymətinin bahalaşmasına qarşı etiraz aksiyaları başlayıb. Sonradan digər regionlara, o cümlədən respublikanın ən böyük şəhəri Almatıya yayılan aksiyalar iğtişaşlara çevrilib. Qazaxıstan hökuməti istefaya göndərilib və respublikada fövqəladə vəziyyət rejimi elan olunub. Bu fonda prezident Kasım-Jomart Tokayev Qazaxıstana hərbi dəstək göstərilməsi üçün KTMT-yə müraciət edib. Qısa müddətdə KTMT qüvvələri Qazaxıstana yeridilib. İğtişaşlar yatırıldıqdan sonra Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı kontingenti Qazaxıstandan çıxarılıb. İndi də Ermənistan müxalifəti təşkil edilən aksiyalar barədə yüksək fikirdədir və az qala Paşinyanı devirməyin bir addımlığında olduğunu bəyan edirlər. Amma reallıqda bu belə deyil. Mitinqlərdə iştirak edənlərin sayı çox deyil. Bu da o deməkdir ki, müxalifət artıq insanları Paşinyana qarşı yönətməkdə aciz vəziyyətə düşüb. Ermənistan xalqının “Qarabağ klanı”na etimadı yoxdur. Ona görə də indiki halda müxaliflərin aksiyasının uğur qazanacağı inandırıcı deyil. Ekspertlər hesab edir ki, yalnız xaricdən dəstək olduğu təqdirdə erməni müxalifəti müəyyən hərəkətlərə keçə bilər. Belə görünür ki, Rusiya bu dəstəyi müxalifətə verə bilər. Elə bu fonda ABŞ Paşinyanın açıq müdafiəsinə keçib.
ABŞ-ın Ermənistandakı səfiti Linn Treysi bu xüsusda bildirir: “Biz erməni xalqına ortaq demokratik dəyərlərə və erməni xalqının 2018-ci ildə tutduğu və 2021-ci il parlament seçkilərində bir daha təsdiq etdiyi yola əsaslanan gələcək qurmağa kömək etməyə sadiqik”. “Armenianreport” portalı yazır ki, bu, ABŞ-ın Ermənistandakı səfiri vasitəsilə Paşinyan rejiminə dəstək verməyə hazır olduğunu göstərir: “Qarşımızda ABŞ-ın yenidən "öz övladını" qorumaq qərarına gəldiyinə dair bir nümunə var. ABŞ səfiri xalqın tələblərini, polisin vəhşiliyini, demokratiyanın konkret pozulmasını, hakimiyyətin 2018-ci ildə bəyan edilmiş hədəflərdən uzaqlaşmasını görməyə bilməz. Amma səfir açıq şəkildə bildirir ki, Birləşmiş Ştatlar hazırkı hökuməti dəstəkləyib və bundan sonra da dəstəkləyəcək, qan tökülməsinə getsə belə. Beləliklə, açıq şəkildə və hər kəsin gözü qarşısında ümumən ədalətə, xüsusən də Amerika ədalətinə inam məhv edilir”. Bu fonda erməni analitik Armen Çibuxçyan qeyd edir ki, Rusiya Ukraynada nə qədər uduzsa, bir o qədər Ermənistana diqqət yetirəcək. Erməni analitikin sözlərinə görə, Rusiya həmişə Ermənistanın əraziləri hesabına ticarət edib. Çibuxçyan qeyd edib ki, Ermənistan Ukraynadan sonra mübarizənin ikinci mərkəzinə çevrilir: “Qərb Ermənistanı məğlub olan Rusiyanın pəncəsindən çıxarmaq üçün hər şeyi edir”. Ermənistanın “Respublika Naminə” partiyasının üzvü Artaşes Xalatyan isə qeyd edir ki, kömək ala bilməyən Paşinyan KTMT-ni buna görə Moskvada sırt tənqid edib: “Həqiqətən. KTMT-nin digər üzvləri özləri Ermənistan qarşısında götürdükləri öhdəlikləri pozduqda, KTMT sazişinin müddəalarına məhəl qoymadıqda, beləliklə Ermənistanı Azərbaycanın fəaliyyətlərindən qorumadıqda və daim İlham Əliyevə külli miqdarda silah satdıqda Lukaşenko hansı qarşılıqlı yardımdan danışır? Beynəlxalq münasibətlərin təməl daşlarından biri qarşılıqlılıq prinsipidir ki, ona əməl edilməməsi hər hansı qarşılıqlı öhdəliyi ləğv edir. Bütöv bir hərbi-siyasi ittifaqın üzvlərinə bu sadə həqiqəti xatırlatmaq xüsusilə gülüncdür, onlar alyans çərçivəsində qarşılıqlı müdafiə öhdəliklərini saxlamalıdırlar. Ukrayna, Qazaxıstan və Əfqanıstan problemlərinin Azərbaycanın Ermənistana qarşı fəaliyyətindən üstün tutulmasına haqq qazandırmaq olmaz. KTMT-nin məsuliyyət sahəsinə ya onun bütün üzv dövlətlərinin təhlükəsizlik məsələləri daxil olacaq, ya da bu məsələlərin heç biri daxil olmayacaq”. Digər erməni ekspert Sosi Tatikyanın sözlərinə görə, KTMT-yə üzvlük Ermənistana mane olur, müdafiə sahəsində isə əngəl yaradır: “Mən başa düşə bilmədim ki, biz birinci prezident dövründə niyə KTMT-yə tələsdik, niyə sonralar KTMT-dən çıxmaq üçün bir çox fürsətləri əldən verdik. Uzun illərdir ki, dəyərlərimizi birləşdirməyən, əzəli qonşumuzla sıx əməkdaşlıq edən, maraqlarımızı pozan üzvlərimizlə bir klubdayıq. KTMT-yə üzvlük bizə əngəl yaradır, həyati əhəmiyyətli müdafiə islahatlarına mane olur. Bu yenilik deyil, lakin Ukrayna müharibəsi kontekstində özünü daha qabarıq şəkildə büruzə verdi”.
Samirə SƏFƏROVA
