Xəyal Rza: “Deyirlər ki, o, Güney Azərbaycan təmsilçisi kimi təqdim olunmasın”
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) Güney Azərbaycan Komissiyasının rəhbəri Sayman Aruza qarşı iddialar səngimək bilmir. Bir neçə gün əvvəl 198 güneyli yazar AYB sədri Anara Cənubi Azərbaycan Komissiyasının rəhbəri Sayman Aruzla bağlı müraciət edib, eyni zamanda bəyanat yayıblar.
Güneyli yazarların yaydığı bəyanatda Sayman Aruzun “Güney Azərbaycan şöbəsi” adı ilə həyata keçirdiyi fəaliyyətin ədəbi birliyin inkişafına xidmət etmədiyi, bu şəxsin Güney yazarlarını təmsil etmədiyi vurğulanıb.
“...Müzakirə olunacaq”
AYB-nin mətbuat xidmətinin rəhbəri Xəyal Rza da Güney Azərbaycan ədəbiyyatçılarının Sayman Aruzla bağlı müraciətini şərh edərkən demişdi ki, onunla bağlı yaxın günlərdə iclas keçiriləcək. “Qərar verildikdən sonra ictimaiyyətə ətraflı məlumat təqdim olunacaq”-deyə o bildirmişdi.
198 nəfərin ardınca Güney Azərbaycanın tanınmış yazarlarından olan “Yol”, “Cahan” jurnalları və “Yarpaq” qəzetinin baş yazarı Eyvaz Taha AYB-nin Güney Azərbaycan Komissiyasının rəhbəri Sayman Aruz ətrafında baş verənlərlə bağlı AYB sədri Anara açıq məktub göndərib.
“Son dövrlərdə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) Cənubi Azərbaycan şöbəsi ictimaiyyətin diqqət mərkəzinə gəlmişdir. Şöbənin fəaliyyəti müxtəlif qələm sahiblərinin narazılığına səbəb olmuş, nəhayət, onun idarəçilik tərzinə qarşı Güneydən 183 (əvvəl 183 nəfər müraciət etmişdi, sonra onların sayı 198 oldu-İ.S) imzanın etiraz səsi ucalmışdır. Mən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü olaraq, təfərrüata varmadan məsələyə müəyyən prinsipial mövqedən toxunmaq istəyirəm:
1. Şübhəsiz, Cənubda dilimizə, düşüncəmizə və mədəniyyətimizə hərtərəfli qayğı göstərmək həyati önəmə malik olmuşdur. Belə bir vəziyyətdə Cənubi Azərbaycan şöbəsinin mübahisə mövzusuna çevrilməsi ilk baxışdan vaxt itkisi kimi qiymətləndirilə bilərdi. Lakin nə yazıq, bu bir simptomdur; yoluxucu xəstəliyin kiçik əlaməti. Öz-özlüyündə əhəmiyyətsiz görünən bu mövzu böyük bir qurumun adı ilə bağlı olduğundan reaksiyaları labüd edir. Əslində Balaş Azəroğlunun oturduğu mütəvazi kürsünün ağır simvolik çəkisinin qorunmasından söz gedir.
2. Bir neçə il öncə Cənubi Azərbaycan şöbəsinin müəyyən bir şəxsə (Sayman Aruz nəzərdə tutulur) tapşırılması hamımızı təəccübləndirmişdi. Çünki bu təşəbbüs on milyonlarla Güney azərbaycanlıya, eləcə də güneyli yazarlara qarşı təhqir mahiyyəti daşıyırdı. Vaxtilə adı Güneyin ciddi yazarları sırasında çəkilməyən birisinin birdən-birə nəhəng Güneyin təmsil məqamında oturması sanki planlaşdırılmış bir ədalətsizlik kimi rezonans doğurdu. Lakin təəssüf ki, bu rezonans Xaqani küçəsindəki Yazıçılar Birliyinin qapısını “döyə” bilməmişdi...”
Güneyli yazarların Sayman Aruza qarşı narazılığının bir neçə əsas səbəbi olduğu bildirilir. Bu səbəblər ümumən ədəbi mühit, etimad və reputasiya, həmçinin idarəçilik və şəffaflıqla bağlıdır.
Bir müddət əvvəl mediada belə bir iddia yayıldı ki, Sayman Aruz “saxta fəxri fərman, diplom” biznesi ilə məşğuldur. Yəni onun “Fəxri Fərman” adı ilə 150 manata saxta sənədlər satdığı iddia olunur. AYB-dən isə bu iddianın araşdırılacağı bildirilib.
Ekspertlərə görə, son vaxtlar ədəbiyyatçı və tədqiqatçılar, xüsusilə Güney azərbaycanlı yazarlar birgə bəyanatla çıxış edərək bildiriblər ki, Sayman Aruzun “Güney Azərbaycan şöbəsi” adı altında qurduğu struktur ədəbi birliyi inkişaf etdirməkdən daha çox, onu “şəxsi nüfuz dairəsinə”, “məhdudlaşdırıcı struktura” çevirməkdədir.
Onlar hesab edirlər ki, bu cür idarəçilik ədəbi mühiti “havadan kənarlaşmış”, “içiçəçilik”lə yüklənmiş bir quruluşa dönüb və burada bərabərlik, ədalət və şəffaflıq yoxdur.
Bir çox tənqidçi və yazıçı qeyd edir ki, Sayman Aruz və ona bağlı qruplar - ictimai debatlarda, şəxsi münasibətlərdə, sosial şəbəkə və media məkanında - tənqidçiləri təhqir etmə, söyüşlə susdurma, zorla “susdurma” metoduna əl atırlar.
Bu, ədəbi mühitin azad müzakirə və fikir pluralizmi imkanlarını ciddi şəkildə zədələyir və bir çoxlarının ona qarşı soyuq münasibətinə səbəb olur. Bu iddialar mediada və sosial mediada yer alır.
E.Taha da daxil olmaqla, bəs güneyli yazarlar AYB sədrindən nə istəyirlər?
Ümumiyyətlə, AYB S.Aruzla bağlı iddiaları, müraciət və bəyanatı araşdırırmı, onunla bağlı məsələyə baxıbmı?
AYB-nin mətbuat xidmətinin rəhbəri Xəyal Rza “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, hələ bu məsələyə baxılmayıb. “Hələ o məsələyə baxılmayıb. Güneyli yazarlar deyirlər ki, o, (Sayman Aruz-İ.S) Güney Azərbaycan təmsilçisi kimi təqdim olunmasın. Onlar bu barədə istəklərini bildirməklə yanaşı müəyyən əsaslar gətirirlər və bütün bunlar da müzakirə olunacaq”-deyə X.Rza bildirdi.
S.Aruzla bağlı hansı qərarın verilə biləcəyinə gəlincə, X.Rza bildirdi ki, bu məsələ araşdırılacaq, kimin haqlı, kimin haqsız olduğu müəyyən ediləcək və nəticəyə əsasən də qərar veriləcək.
Barəsində səsləndirilən iddialara isə. təəssüf ki, hələ Sayman Aruz hər hansı bir münasibət bildirməyib. Yaxşı olardı ki, o özü bütün bu məsələlərə aydınlıq gətirsin.
Bu məsələdə kimin haqlı, kimin haqsız olduğu, onun haqqında yayılan iddiaların, səsləndirilən fikirlərin də nə dərəcədə əsaslı olub-olmadığını demək çətindir, çünki bu, araşdırma tələb edən bir məsələdir. Bütün hallarda, 200-ə yaxın güneyli yazarın birləşib onun fəaliyyətinə etiraz etməsi, AYB sədrindən bu məsələyə qiymət verməsini tələb etməsi təsadüfi xarakter daşımır. İndiyə qədər AYB-nin Güney Azərbaycan şöbəsi ətrafında bu qədər qalmaqalın olduğunu xatırlamırıq. Amma indi Güney Azərbaycan Komissiyasına rəhbərlik edən bir şəxsə qarşı iddialar, ittihamlar, etirazlar səngimək bilmir. Bəzi ekspertlərə görə, AYB rəhbərliyi güneyli yazarların istəyinə uyğun addım atacaq və S.Aruzu vəzifəsindən kənarlaşdıracaq...Gözləyək görək.
İradə SARIYEVA
