Cümə axşamı günü, 17 iyul 2025
     

Bahalaşma dünya iqtisadiyyatını sarsıdır, Azərbaycan antiinflyasiya tədbirlərinin miqyasını genişləndirir

Image

Dünya iqtisadiyyatı  hələ də yeni böhran təhlükəsi ilə üz-üzədir və ölkələrin əksəriyyəti artıq ciddi iqtisadi problemlərlə üz-üzədir. Bura ən böyük iqtisadiyyatlar da daxildir. Yeni böhranı tətikləyən faktorlardan biri də dünya iqtisadiyyatının öhdəsindən gələ bilmədiyi inflyasiyadır.

İnflyasiya dünyanın ən böyük iqtisadiyyatına malik ABŞ-ı da ciddi problemlərlə üz-üzə qoyub. Bu fonda artıq ABŞ senatorları inflyasiyanın azaldılmasına yönəlmiş təşəbbüslər paketinin müzakirəsinə başlayıblar ki, bu da ABŞ hakimiyyət orqanları tərəfindən təxminən 400 milyard dollar vəsaitin ayrılmasını nəzərdə tutur. Qanun layihəsi bir sıra tədbirləri, o cümlədən federal büdcə kəsirini və vətəndaşların səhiyyə xərclərini azaltmağı əhatə edir. Bundan əlavə, iri korporasiyalar üçün vergi artımı nəzərdə tutulur ki, bu da təklif olunan proqramlar üçün lazım olan vəsaiti qismən təmin etməlidir. Avropada da vəziyyət çətindir. Avrozonanın 19 ölkəsində illik inflyasiya səviyyəsi, ilkin hesablamalara görə, 8,6%-dən 8,9%-ə çatıb. Bununla avrozonada inflyasiya tarixi maksimumu yeniləyib. Çin, Hindistan, Yaponiya və bir çox ölkələrdə də eyni vəziyyət müşahidə edilir. Asiya ölkələrində Qərb dövlətləri ilə müqayisədə inflyasiya göstəriciləri bir qədər aşağıdır. Bunun əsas səbəbi Asiyanın əksər ölkələrində tələb səviyyəsinin daha az olmasıdır. Lakin qlobal tendensiyalar Asiya ölkələrini, o cümlədən Çini, Hindistanı, Vyetnamı və digərlərini qiymət artımı təzyiqləri ilə üz-üzə qoyub. Bu da onu göstərir ki, dünya iqtisadiyyatı bu gün özünün ən gərgin dövrlərindən birini yaşayır. Hazırda inkişaf etmiş ölkələr də qiymətlərin kəskin artımı ilə bağlı ciddi problemlər yaşayır. Bu ölkələrdə son qırx il ərzində indiki kimi yüksək inflyasiya müşahidə olunmayıb. Aparıcı beynəlxalq maliyyə və iqtisadiyyat institutları belə hesab edirdi ki, inflyasiyanın sürətlənməsinə səbəb koronavirus pandemiyası nəticəsində yaranan böhrandır. Məhz bu kontekstdə əvvəlki proqnozlar bundan ibarət idi ki, postpandemiya dövründə qiymət artımları səngiyəcək və inflyasiya azalmağa başlayacaq. Lakin 2021-ci ilin və cari ilin ötən dövrünün yekunları bu proqnozların özünü doğrultmadığını göstərir. İnflyasiyada gözlənilən yavaşlama əvəzinə, o, getdikcə daha çox sürətlənir,  dünya iqtisadiyyatına daha çox sirayət edir. Rusiya-Ukrayna müharibəsi isə bu prosesi daha da sürətləndirib.

Qlobal miqyasda inflyasiyanın artmasının əsas səbəblərindən biri pandemiyadan sonra inkişaf etmiş ölkələrdə antiböhran xarakterli stimullaşdırıcı tədbirlərin geniş miqyasıdır. Məsələn, ABŞ Federal Ehtiyat Sistemi və Avropa Mərkəzi Bankı iki il ərzində balans hesabatlarını iki dəfə artırıb. Bu da dövriyyəyə həddən artıq pul vəsaitinin daxil olmasına, beləliklə qiymət artımının intensiv xarakter almasına gətirib çıxarıb. Pandemiya, karantinlər, digər məhdudiyyətlər, istehlak strukturunda dəyişikliklər, qlobal istehsal və nəqliyyat zəncirlərinin qırılması, logistika sisteminin pozulması, tələb-təklif disbalansı, xammal çatışmazlığı, iqtisadi bərabərsizlik, enerji qiymətlərində yüksək artım kimi amillər dünya iqtisadiyyatına mənfi təsir göstərməklə yanaşı, inflyasiyanı daha da sürətləndirib. Beynəlxalq Valyuta Fondu isə bildirir ki, koronavirusun yenidən yayılması fonunda qlobal iqtisadi artım tempi bu il üçün gözləniləndən zəifdir. Bu da inflyasiyaya öz təsirini göstərir. Ukrayna ətafında baş verənlər, bunun Rusiya-Qərb münasibətlərində yaratdığı gərginlik də qlobal iqtisadiyyata mənfi təsir edir. Real vəziyyətin təhlili  Ukraynada müharibənin bundan sonra hələ müəyyən müddət gərgin məcrada inkişaf edəcəyini, Rusiya-Qərb münasibətlərində qarşılıqlı sanksiya və embarqoların tətbiqinin miqyasının genişlənmə ehtimalının yüksək olduğunu üzə çıxarır. Bu vəziyyət iqtisadi inkişafı ləngitməklə yanaşı, yeni inflyasiya dalğasına təkan verir. Proqnozlar dünyanın bir çox ölkələrində cari il ərzində yüksək inflyasiya həddinin qalacağını göstərir. Dünyanın bir parçası olan Azərbaycanda da sosial-iqtisadi müstəvidə diqqət mərkəzində yer alan əsas məsələlərdən biri inflyasiya göstəricilərinin azalmasına nail olmaqdır. Hadisələrin gedişi göstərir ki, dünya ərzaq bazarlarında məhsulların qiymətlərində kəskin bahalaşmanın Azərbaycanda işgüzar fəallığa, əhalinin rifahına və alıcılıq qabiliyyətinə mənfi təsirinin qarşısının alınması məqsədilə təxirəsalınmaz antiinflyasiya tədbirlərinin gücləndirilməsi dövlətin xüsusi diqqət mərkəzində olmaqda davam edəcək. Azərbaycanda inflyasiyanın iqtisadi fəallıq üçün məqbul səviyyədə saxlanılması, makroiqtisadi və maliyyə sabitliyi üçün xələl gətirməyən həddə qorunması, ölkədə qiymətlərin bazar prinsipləri əsasında formalaşmasını qorumaqla əhalinin sosial rifahına inflyasiyanın təsirlərinin minimallaşdırılması da hökumətin iqtisadi siyasətinin prioritetlərindəndir. Daxili bazarda süni qiymət artımı üzərində monitorinqin gücləndirilməsi, sahibkarlar üçün güzəştli kredit və faiz subsidiyası mexanizminin tətbiqi,  yüksək idxal inflyasiyasının məhdudlaşırılması üçün müvafiq tədbirlərin görülməsi, minimum istehlak səbətinin tərkibində əsas ərzaq məhsulları üzrə özünütəminetmə səviyyəsinin gücləndirilməsi, əhalinin istehlak etdiyi və emal sənayesində istifadə olunan əsas kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalın artırılması istiqamətində də fəaliyyət genişlənir. Həmçinin qiymət artımı şəraitində əhalinin real gəlirlərinin və alıcılıq qabiliyyətinin qorunmasına yönəlmiş tədbirlərin görülməsi davam etdirilir. İnflyasiya idxalının azalmasına xidmət edən tədbirlərlə yanaşı, qiymət artımınına səbəb olan daxili amillər də nəzarət altına alınır. Bütün bunlar əhalinin etibarlı sosial müdafiəsinə xidmət etməklə yanaşı, qarşıdakı dövr ərzində inflyasiya göstəricilərinin də aşağı düşməsinə xidmət edəcək. Elə bundan rəli gəlir ki, “Moody's Investors Service” beynəlxalq reytinq agentliyi Azərbaycan hökumətinin uzunmüddətli reytinqini yüksəldib. “Moody's” hesab edir ki, hökumətin antiinflyasiya tədbirləri və Azərbaycan Mərkəzi Bankının aktiv makroiqtisadi siyasəti Rusiya-Ukrayna böhranı ilə daha da kəskinləşən inflyasiya risqlərinin qarşısını alacaq.

Ramil QULİYEV



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

17.07.2025 / 12:34
“Suriya tortu” bölüşülmür...

17.07.2025 / 12:15
Azərbaycanla Vyetnam arasında mühüm razılaşma

17.07.2025 / 11:35
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Füzuli şəhərinin dağıdılmış yerlərinə baxıblar

17.07.2025 / 11:30
Bu da oldu - Tramp istədi, "Coca-Cola" tərkibini dəyişdi..

17.07.2025 / 11:29
Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Füzuli rayonuna gəlib

17.07.2025 / 11:10
Azərbaycan və Qazaxıstanın XTQ mənsubları arasında görüş olub

17.07.2025 / 11:07
BDU-nun nəzdində “Gənc istedadlar” liseyinin 7 şagirdi qızıl və gümüş nişana layiq görülüb

17.07.2025 / 10:43
Bağdadda matəm elan edilib - yanğında ölən 50 nəfərə görə...

17.07.2025 / 10:30
"İsrail müharibəyə başlaya bilər, lakin onu bitirmək gücündə deyil" - Əhməd əş-Şaraa

17.07.2025 / 10:22
Şamaxıda keçirilən konfrans yekunlaşıb

17.07.2025 / 10:16
"İsrail Suriyanın ərazi bütövlüyünə təcavüz edir" - Türkiyə parlamenti

17.07.2025 / 10:10
Bu ərəb ölkəsi ABŞ iqtisadiyyatına 17 milyard dollar sərmayə qoyacaq

17.07.2025 / 10:04
Sabunçunun bu ərazilərində işıq olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

17.07.2025 / 10:00
"Sabah" bu gün Avroliqada cavab matçına çıxacaq

17.07.2025 / 09:54
Dolların məzənnəsi dəyişmədi, avro bahalaşdı - Mərkəzi Bankdan AÇIQLAMA

17.07.2025 / 09:28
"Yol-nəqliyyat hadisələrinin təsnifatı: səbəb və nəticələrin təhlili” adlı ictimai müzakirə keçirilib

17.07.2025 / 09:27
Ağıllı kəndlərlə bərabər sağlam şəhərlər də yaratmalıyıq - ÜST-dən Bakıya mesaj...

17.07.2025 / 09:26
Bakıda “Mercedes” yolu keçən qadını vurub öldürdü

17.07.2025 / 09:18
"Mən bunu edəcəm” - Makronun qorxulu rəqibi seçkilərə qatılacaq

17.07.2025 / 09:14
Tənha yaşayan almanların sayı 17 milyona çatıb...

17.07.2025 / 09:10
“Qarabağ” Çempionlar Liqasında bu rəqiblə qarşılaşacaq

17.07.2025 / 09:04
Daha 43 ailə Kəngərliyə köçürüldü

17.07.2025 / 08:34
Məleykə Abbaszadə qızlara nə demək istədi - hər gün sağılmaq nədir?

17.07.2025 / 08:22
Bakının bu yollarında güclü tıxac var

17.07.2025 / 01:14
Suriyada nə baş verir... İsrail prezident iqamətgahını, Baş Qərargah və Müdafiə Nazirliyinin binalarını vurdu... ölü sayısı 300-ü keçdi... - VİDEO

16.07.2025 / 23:18
Paşinyan Ermənistanın KTMT-dən çıxacağını açıqladı - geri qayıtmaq niyyətində deyilik...

16.07.2025 / 22:41
Ermənistan Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatına tam üzvlük üçün müraciət edib

16.07.2025 / 22:24
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov birgə nahar ediblər

16.07.2025 / 21:43
Yekaterinburqdakı Azərbaycan diaspor rəhbərinin oğlu həbs edildi

16.07.2025 / 21:21
Zəngəzur dəhlizi ABŞ-a verilsə, bölgəmizdə nə baş verər?

16.07.2025 / 21:04
Paşinyan Bakıda mühakimə olunan şəxslə bağlı məktubdan imtina etdi...

16.07.2025 / 20:49
Tramp neçənci dəfədir Rusiya barədə 180 dərəcə mövqe dəyişir - taktika, ya xamlıq...

16.07.2025 / 20:45
Şamaxıda dini ibadətgahlara media-tur təşkil olunub

16.07.2025 / 20:35
12 günlük müharibə Rusiya-İran münasibətlərini xeyli zədələdi...

16.07.2025 / 20:22
Ermənistan təlaşda: Qərbi Zəngəzur mübahisəli ərazilər kimi dünyada tanınmağa başlayır...

16.07.2025 / 20:20
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov “Sea Breeze”də olublar - FOTO

16.07.2025 / 20:03
Tramp bir sözü ilə dolları elə möhkəmləndirdi ki, təsiri manata da dəyə bilər...

16.07.2025 / 19:48
Azərbaycan-Suriya münasibətlərinin normallaşması İran mediasında böyük vəlvələ yaratdı...

16.07.2025 / 19:34
26 illik geosiyasi tələ qırılır, kəmər işə düşür - Azərbaycanın planı işlədi...

16.07.2025 / 19:20
Zirədə zibil dizə çıxır...

16.07.2025 / 19:07
Cənubi Qafqazın geosiyasəti yenidən şəkillənir - Azərbaycan işin başındadır...

16.07.2025 / 18:52
Dəhliz ABŞ-a verilsə Rusiya bu addımları atacaq...

16.07.2025 / 18:37
Xarici siyasətimizdə yeni istiqamət - Şaraanı Bakıya gətirən nə idi...

16.07.2025 / 18:23
Keçmiş nazir Zəngəzura qarşı ABŞ-da hansı dairələrdən sifariş alıb?..

16.07.2025 / 18:15
Paşinyan Zəngəzur dəhlizilə bağlı ABŞ-dan təklifin daxil olduğunu təsdiqlədi

16.07.2025 / 18:10
Pakistanlı nazir Azərbaycan haqda niyə bu sözləri eşitməli idi? - Dini liderin ətrafında çirkin intriqa...

16.07.2025 / 17:56
70 illik problem ancaq 2 dövlət prinsipi ilə həll oluna bilər - prezident ABŞ-a mövqe göstərdi...

16.07.2025 / 17:43
Vardanyan Bakıda məhkəmədə istədiyi vəsatəti qəbul etdirə bilir...

16.07.2025 / 17:30
Azərbaycanın ixracı ilin sonunadək azalmaqda davam edə bilər - pis proqnoz...

16.07.2025 / 17:23
Sahibə Qafarova Qurbanqulu Berdiməhəmmədovla görüşdü...

16.07.2025 / 17:18
Bakıda kişi arvadını güllələdi

16.07.2025 / 17:05
Kukla Teatrı “Bakı-Xəbər”in əməkdaşını “Teatrın dostu” mükafatı ilə təltif etdi...

16.07.2025 / 17:02
Dövlət Komitəsinin 2025-ci ilin ilk yarımilində fəaliyyəti müzakirə edilib

16.07.2025 / 16:52
DİN-dən əməliyyat - narkoşəbəkənin daha iki üzvü 67 kq narkotiklə yaxalandı

16.07.2025 / 16:39
"Əkinçi" qəzeti - maarifçilik, inkişaf, milli özünüdərk məktəbi

16.07.2025 / 16:27
Sovet dövründə tikilən evlərin sənədləşdirilməsi qaydaları dəyişdi

16.07.2025 / 16:23
Ədliyyə orqanlarının xüsusi xəzinə hesabı yaradılır

16.07.2025 / 16:20
Azad edilmiş ərazilərdə güzəştli ipoteka krediti ilə bağlı şərtlərdə dəyişiklik edildi

16.07.2025 / 16:16
Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədrinin qızı Heydər Əliyev Mərkəzində olub - FOTO

16.07.2025 / 15:49
"Ermənistan və Azərbaycan arasında müharibə yox, sülh olacaq" - Paşinyan

16.07.2025 / 15:41
Cəlilabadda doğuldu, Füzulidə şəhadətə qovuşdu – şəhid Elvin Bayramov...

16.07.2025 / 15:24
Paşinyan Ermənistanın Avropa İttifaqına mümkün üzvlüyü barədə danışdı

16.07.2025 / 15:09
“Vaqif Poeziya Günləri” Gəncədə davam etdi

16.07.2025 / 15:01
BMU məzunu tam təqaüdlə Şanxay Universitetinə qəbul olub

16.07.2025 / 14:38
Makron Fransanı borc bataqlığında batırır - hər saniyədə 5 min avro borc... hökumət devrilə bilər...

16.07.2025 / 14:05
Paşinyan Zəngəzura “HƏ” dedi, - Rusiya tətikdədir...

16.07.2025 / 13:45
Magistraturaya qəbul imtahanında esseyə minimal tələb qoyula bilər...

16.07.2025 / 13:21
Leyla Əliyeva Berdiməhəmmədovun qızı Oquldjaxan Atabayeva ilə görüşüb - FOTO

16.07.2025 / 13:06
Россия обязана возместить ущерб, нанесённый Азербайджану за 200 лет оккупации - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

16.07.2025 / 12:57
“Su şəbəkələrinə qoşulma” işçi qrupunun növbəti iclası keçirilib*

16.07.2025 / 12:21
"Azərbaycan və Türkmən xalqlarını dərin qardaşlıq ənənələri birləşdirir və müstəqillik dövründə bu əlaqələr daha da gücləndi" - Prezident

16.07.2025 / 12:09
Prezident İlham Əliyevin Qurbanqulu Berdiməhəmmədovla görüşü olub - FOTO

16.07.2025 / 12:05
Avropa İttifaqından Ukrayna SÜRPRİZİ - 88 milyard avroluq yardım...

16.07.2025 / 11:29
Bir gündə ölkə ərazisində 46 cinayətin üstü açılıb- polis

16.07.2025 / 11:13
Paşinyan bu erməni naziri işdən qovdurdu

16.07.2025 / 11:06
I Qarabağ müharibəsinin daha bir şəhidi Xaçmazda dəfn olunacaq

16.07.2025 / 11:03
Paşinyanı devirmək üçün Rusiyanın yeni planı ortaya çıxdı - CANLI

16.07.2025 / 11:00
Altı ayda motosiklet sürücülərinin təqsiri üzündən 17 yol qəzası olub, 4 nəfər ölüb

16.07.2025 / 10:41
“Mentor Klinika” layihəsi çərçivəsində tibb müəssisələrinə baxış davam etdirilir

16.07.2025 / 10:34
Azərbaycanın ədliyyə naziri İraq Federal Ali Məhkəməsinin sədri ilə görüşüb

16.07.2025 / 10:32
Karapetyana qarşı "çirkli pulların yuyulması" ittihamı irəli sürülüb

Xarici siyasətimizdə yeni istiqamət - Şaraanı Bakıya gətirən nə idi...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910