Çərşənbə günü, 23 iyul 2025
     

Azərbaycanda ekoloji biliklərin icbariliyi nəyi nəzərdə tutur...

Image

Son 20 il ərzində ekoloji təhsil daha geniş tətbiq edilməyə başlanıb. Hazırkı şəraitdə elm və təhsil sahəsində ekologiyanın inkişafı öz əksini tapıb. Bu sahədə yeni istiqamətlər yaranıb.

İlk növbədə ölkənin ali və orta ixtisas məktəblərində ekoloji fakültə və kafedralar açılıb, ekoloji tədris şəbəkələri genişlənib. Məlumdur ki, respublikanın ümumtəhsil məktəblərində "Təbiətşünaslıq", "Biologiya" və "Coğrafiya" fənlərinin tərkibində "Ümumi ekologiya" tədris olunur. Ekoloji təhsilin səviyyəsini yüksəltmək məqsədilə bəzi ümumtəhsil məktəbləri təbiət təmayüllü məktəblərə və ekoloji liseylərə də çevrilib. Ancaq unutmaq lazım deyil ki, ekoloji problemlər o qədər çoxalıb ki, indiki dövrdə onu yalnız bir elm çərçivəsində öyrənməklə problemi həll etmək çətinlik törədir. Ona görə də ekologiyanı həm elm, həm də bir fənn kimi inteqrativ şəraitdə öyrənməklə müəyyən nəticə əldə etmək olar. Elə bu məsələ Milli Məclisdə də müzakirə olunub. Milli Məclisin Elm və təhsil komitəsinin iclasında deputat Fatma Yıldırım məktəb dərsliklərində ekologiyanın tədrisi, vəsaitlərin hazırlanması, layihələrin icrası, müəllimlərin hazırlıqlı olması, təlim və seminarların keçirilməsinə ehtiyac olduğunu vurğulayıb. Komitə sədri Bəxtiyar Əliyev bildirib ki, Milli Məclisin 2002-ci ildə qəbul etdiyi "Əhalinin ekoloji təhsili və maarifləndirilməsi haqqında" qanununda ekoloji biliklərin icbariliyinin vacibliyi adlı bənd yer alıb.

Görəsən, ekologiya ilə bağlı dərslər məktəblərdə icbari qaydada tədris edilməlidirmi?

Elman Cəfərli: "Məktəblərdə ekologiya ilə bağlı dərslərin icbari qaydada tədris edilməsinin zamanı çatıb"

"Yaşıl Dünya" Ekoloji Maarifləndirmə İctimai Birliyinin sədri Elman Cəfərli "Bakı-Xəbər"ə açıqlamasında qeyd etdi ki, orta məktəblərdə ekologiya fənninin tədrisi ilə bağlı illərdir təkliflər verilir. Bununla bağlı təcrübəsi olan dövlətlər də var: "Məsələn, Rusiyada hələ 10 il qabaq belə bir qərar qəbul edilib. Yəni orada orta ümumtəhsil mətkəblərində ekologiya fənni tədris olunur. Bizdə şagirdlərə təbiət haqqında "Həyat bilgisi", "Coğrafiya" fənnləri müəyyən bilgilər verir. Lakin biz də hesab edirik ki, bu, azdır. Orta məktəblərimizdə ekologiya ayrıca fənn kimi tədris olunmalıdır. Sual yarana bilər ki, onsuz da şagirdlərə botanka, biologiya, zoologiya, coğrafiya kimi fənnlər tədris olunur. Onlar həyatın yaranması, ağacların, meşələrin, su hövzələrinin həyatımızda oynadığı rol haqqında məlumatlı olurlar. Lakin yaşadığımız qlobal iqlim dəyişikliyinin nəticələrinə qarşı mübarizə gedən bir dövrdə gənc nəslin erkən yaşlarından ekoloji maariflənməsinə ehtiyac yaranıb". 

Ekspert hesab edir ki, ekoloji tərbiyə ətraf mühitin dərk olunması və təbiətə qayğı hissinin yaranması ilə başlanır. Bu proses nə qədər erkən başlansa o qədər yaxşıdır, effektlidir: "Ekoloji cəhətdən savadlı insan dərk edəcək ki, təbiət də onun özü kimi canlıdır. Təbii resurslar çoxdur, hər kəsə yetəcək qədərdir, ancaq tükənməz deyil. Tanınmış pedaqoqlar hesab edir ki, şagirdə kiçik yaşlarından təbiətə qayğı hissi aşılanmalıdır. Bu onun onun   şəxsiyyətinin formalaşmasına ciddi təkan vermiş olur. Bu baxımdan  məktəblilərdə vətəndaş şüurunun formalaşdırılmasının əsas istiqamətlərindən biri də məhz ekoloji təhsil və tərbiyə olmalıdır. Erkən yaşda ekoloji tərbiyə ilə gəncləri ətraf mühiti, torpağı, çayları və ümumilikdə təbiəti  sevməyi öyrədə bilərik. Məktəbdə ekoloji tərbiyə almış gənc böyüyüb iş adamı, qərar verən məmur olanda anlayacaq ki, hər bir ağac canlıdır, meşələr nəfəsimizdir, onu bisnes marağına qurban vermək olmaz. Biz məktəblərdə tədbirlər keçiririk, inanın ki, şagirdlər ətraf mühitin mühafizəsi ilə bağlı elementar məsələləri, hətta öz hüquqlarını belə bilmirlər. Məktəbliləri istər nəzəri toplantılara, praktik aksiyalara aparmaq lazımdır. Onlar kiçik yaşlarından təbiətlə təmasda olsunlar, ağac əksinlər, qulluq göstərsinlər, ətraf mühitin qorunmasına duyarlı olsunlar. Biz bəzən məhəllələrdə təmizlik işləri aparır, mövsüm zamanı ağaclar, kollar əkirik, tinglərə qulluq göstəririk. Məktəb yaşlı şagirdlər maraqla baxır, bəzən bizə qoşulur, kömək edirlər. Məktəb yaşlı uşaqları bu kimi işlərə həvəsləndirmək lazımdır. Əksər məktəblərin həyəti, torpaq sahəsi var. Orada müəyyən təcrübə sahələri düzəltmək olar. Müvafiq dərsləri orada, açıq havada keçirmək mümkündür. Hesab edirəm ki, məktəblərdə ekologiya ilə bağlı dərslərin icbari qaydada tədris edilməsinin zamanı çatıb".

Elmin Nuri: "Ekologiya adlı fənnin həftədə bir dəfə ayrıca keçirilməsinin çox faydası ola bilər" 

Təhsil eksperti Elmin Nuri "Bakı-Xəbər"ə şərhində bildirdi ki, ekologiya ilə bağlı ayrıca fənnin tədris edilməsi təqdirəlayiqdir: "Əvvəllər ekologiya adlı fənn var idi, indi isə yoxdur. Bu fənn fakültətiv olaraq keçirilirdi. Bizim bildiyimiz icbari fənlər kimi deyildi. Sonradan bu aradan götürüldü, fakültətiv olaraq da çox qalmadı. Ekologiya adlı fənnin həftədə bir dəfə ayrıca keçirilməsinin çox faydası ola bilər. Bu fakültətiv fənn statusundan çıxmalı ənənəvi fənn kimi tədris edilməlidir. Hazırda bu yalnız "Həyat bilgisi" fənnində yığcamlaşdırılıb. Bizdə bir çox sahələr "Həyat bilgisi" fənnin tərkibinə verilib. Xüsusən indiki dövrdə bir çox istiqamətlər süni intellekt, ekologiya və ətraf mühitin mühafizəsi, IT və robotexnologiya bacarıqları var ki, onlar "həyat bilgisi" tərkibində deyil müstəqil fənn kimi keçirilməlidir".

Günel CƏLİLOVA



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

23.07.2025 / 23:31
Dəmir yolunun üstündə təhlükəli qəsəbə - 156 ailənin cəmi 12-si məcburi köçkündür, evini kirayə verənlər də var...

23.07.2025 / 21:27
Paşinyan keşişlərə qarşı sonuncu səlib yürüşünə başlayır

23.07.2025 / 21:14
Axundovun milli mənşəyini dəyişdirmək vətəndaş həmrəyliyinə böyük zərbə cəhdidir...

23.07.2025 / 20:59
AB sanksiyaları Rusiyanı Hindistanda da vurdu...

23.07.2025 / 20:45
İran, Zəngəzur da daxil, regionda bütün tranzit marşrutlara əl qoydu...

23.07.2025 / 20:31
Əliyevlə Trampın mövqeyi Ermənistanda dərin narahatlıq doğurub...

23.07.2025 / 20:18
Rusiya qazından imtina edən Avropa ilə Azərbaycanın siyasəti bu cür olacaq...

23.07.2025 / 20:10
Gəncədə axtarışda olan şəxs saxlanarkən polislərə silahlı müqavimət göstərdi

23.07.2025 / 20:05
Zəngəzur Ermənistanın bir saylı daxili siyasi məsələsinə çevrildi...

23.07.2025 / 19:51
Azərbaycanda mətbuat müstəqilliyinin daha bir böyük missiyası...

23.07.2025 / 19:38
Ermənistan əhalisinin yarısı Azərbaycanla saziş istəyir...

23.07.2025 / 19:26
İşğaldan azad ərazilərin iqtisadiyyatı sürətli inkişaf yoluna çıxıb...

23.07.2025 / 19:19
İşığa çevrilən söz - “Əkinçi” - Hafiz Təmirov yazır...

23.07.2025 / 19:11
Yəhudi təşkilatları Aydın Quliyevin 65 illiyini təbrik etdilər...

23.07.2025 / 19:06
Suverenliyin bərpasından sonrakı mətbuat yubileyinin fərqli mənası var...

23.07.2025 / 18:51
Rəsmi Kreml Əliyevin Ukrayna siyasətinə açıq münasibət bildirdi - “biz bununla razılaşmadıq”

23.07.2025 / 18:46
Ağdam – dünən işğal, bu gü inkişaf!

23.07.2025 / 18:37
Trampın İlham Əliyevdən paylaşdığı videonun arxasında unikal məqam...

23.07.2025 / 18:30
BAMF tərəfindən yerli QHT-lər üçün keçirilən silsilə təlimlər başa çatıb

23.07.2025 / 18:23
Prezident Əliyev ali təhsildə növbəti islahat addımı atdı...

23.07.2025 / 18:10
"Rusiya anladı ki, Azərbaycan onun iddia etdiyi kimi deyil"...

23.07.2025 / 17:57
Azərbaycan mediası qarşısında yeni vəzifələr qoyuldu...

23.07.2025 / 17:53
Azərbaycanın bir sıra dövlət xadimləri adından saxta açıqlamalar yayıldı

23.07.2025 / 17:43
İki standartlı siyasət aparan UNESCO növbəti zərbəni Trampdan aldı...

23.07.2025 / 17:30
Azərbaycan neft ölkəsindən süni intellektə sərmayə qoyan ölkəyə çevrilir - Əliyev bəyan etdi...

23.07.2025 / 17:24
Nəsimidə oğurluq edən 3 nəfər saxlandı

23.07.2025 / 17:12
Trampdan Obamaya şok ittiham - çevriliş cəhdində əli olub, mühakimə olunmalıdır...

23.07.2025 / 16:57
Şəki Şəhərində bir qrup media nümayəndələrinə mükafatlar təqdim olunub

23.07.2025 / 16:54
Əbülfəz Abuzərli milli komandada məşqçi kimi fəaliyyətə başlayıb

23.07.2025 / 16:36
İstanbulda Azərbaycan-Pakistan hərbi əməkdaşlığının yeni perspektivləri müzakirə edilib

23.07.2025 / 16:10
Bakıda məişət tullantılarını kənara atan 15 nəfər barəsində inzibati tədbir görülüb

23.07.2025 / 15:57
Suriya Türkiyədən rəsmən hərbi dəstək istədi... - Türkiyə MN açıqladı...

23.07.2025 / 15:41
Tariximizin ən şərəfli səhifəsinin qəhrəman oğlu - şəhid Asif Kərimov...

23.07.2025 / 15:33
Polşa vətəndaşlarını Rusiyanı tərk etməyə çağırdı...

23.07.2025 / 15:15
Abşeronda kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqlarda tikilən sənədsiz evlər rəsmiləşdirilə bilər...

23.07.2025 / 14:53
DİN çimərliklərdə nəzarətsiz qalan azyaşlılarla bağlı çağırış etdi - ani nəzarətsizlik...

23.07.2025 / 14:33
Azərbaycan və Seneqal arasında imzalanmış Anlaşma Memorandumu təsdiqləndi

23.07.2025 / 14:21
Balakəndə kafeyə hücum edən şəxs icarədarı ölümlə hədələdi...

23.07.2025 / 14:10
Almaniya Türkiyəyə 40 “Eurofighter” döyüş təyyarəsinin satışına "yaşıl işıq" yandırdı...

23.07.2025 / 13:55
Nazir diplomatik fəaliyyəti başa çatan İsrail səfirini qəbul etdi

23.07.2025 / 13:45
Paşinyan Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı ABŞ-la gizli sənəd imzalayıb - İspaniyadan iddia...

23.07.2025 / 13:29
100 minə yaxın sənədsiz evə "amnistiya" verildi...

23.07.2025 / 13:25
Tramp da Paşinyanı küncə sıxıb – Sülh Müqaviləsi yaxın görünür...

23.07.2025 / 13:23
Şəmkirdə yolların əsaslı təmirinə 2 milyon manat ayrıldı - SƏRƏNCAM

23.07.2025 / 13:17
Bəzi siqaretlər bahalaşdı...

23.07.2025 / 13:10
Кремль спустил всех собак против Баку и его друзей Гусмана и Маркова - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

23.07.2025 / 13:02
“Qərbi Azərbaycan aşıqlarının dastan repertuarı” adlı kitab hazırlanır

23.07.2025 / 12:51
Abşeron-Xızı Təhsil İdarəsində yoxlama - 6 rəhbər şəxs işdən çıxarıldı

23.07.2025 / 12:43
Azərbaycanın strateji valyuta ehtiyatları tarixi maksimuma çatdı - 77,7 milyard...

23.07.2025 / 12:31
Azərbaycanda nüfuzlu şəxslərin məlumatlarını satışa çıxaran haker saxlanıldı - SON DƏQİQƏ!

23.07.2025 / 12:07
Mərkəzi Bank inflyasiyanı artıra biləcək əsas daxili risk faktorunu açıqladı

23.07.2025 / 11:52
Mərkəzi Bank uçot dərəcəsini endirdi

23.07.2025 / 11:20
Prezident İlham Əliyev Əbdülfəttah əs-Sisiyə təbrik məktubu göndərib

23.07.2025 / 11:19
Həssas qrupların cəmiyyətə inteqrasiyasına dəstək layihəsi

23.07.2025 / 11:15
Bu aviaşirkət Omskdan Bakıya reyslər həyata keçirəcək

23.07.2025 / 11:05
Bu gün Xaçmazda beş saat işıq olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

23.07.2025 / 11:03
Paşinyan Rusiyaya çağırıldı, Azərbaycana qarşı müharibə cağırışları şiddətlənir - CANLI

23.07.2025 / 11:00
İranın 2 sərhədçisi öldürüldü

23.07.2025 / 10:35
AQTA Kürdəmirdəki kütləvi zəhərlənmə hadisəsi ilə bağlı araşdırma aparır

23.07.2025 / 10:21
Gəncədə iki qardaş bıçaqlanıb

23.07.2025 / 10:14
64 yaşlı keçmiş futbolçu evində ölü tapıldı

23.07.2025 / 10:10
Ağdam və Ağdərədəki yanğını söndürmək üçün 2 helikopter cəlb olunub

23.07.2025 / 10:06
Bu gün Rusiya və Ukrayna nümayəndələri İstanbulda görüşəcəklər

23.07.2025 / 10:01
Türkiyənin yük gəmisi Somalidə ələ keçirilib

23.07.2025 / 09:35
Bu gün "Qarabağ" Çempionlar Liqasında mübarizəyə başlayır

23.07.2025 / 09:25
Şabranda avtomobil divara çırpılıb, sürücü ölüb

23.07.2025 / 09:20
Şuşada Vaqif soraqlı növbəti poeziya bayramı

23.07.2025 / 09:14
Putinə bəd xəbər - Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar hazırlanır

23.07.2025 / 09:10
BMT həyəcan təbili çalır- quraqlıq bəşəriyyəti təhdid edir!

23.07.2025 / 09:06
Andrey Şevçenkonun oğlu ingilis klubuna keçdi

23.07.2025 / 09:00
Tramp yaponlarla razılaşdı - 15 faiz gömrük rüsumu və minlərlə yeni iş yeri...

23.07.2025 / 08:35
Məktəbli formalarında yenidən dəyişiklik valideynləri narazı saldı...

22.07.2025 / 23:25
Azərbaycan və Türkiyə arasında Anlaşma Memorandumu imzalandı - FOTO

22.07.2025 / 22:53
Ermənilər Ağdamda qəbirlərdən protezləri belə oğurlayıblar - arxeoloq Fərhad Quliyev maraqlı faktlar açıqladı

22.07.2025 / 22:28
Media nümayəndələri Fəxri xiyaban, Zərdabinin məzarı və Zəfər parkını ziyarət ediblər

22.07.2025 / 22:10
Ceyhun Bayramov Gürcüstan Prezidentini Ermənistanla normallaşma prosesi barədə məlumatlandırdı

22.07.2025 / 21:49
"Yubiley medalı jurnalistikada xidməti olanlar üçün nəzərdə tutulub" - Hikmət Hacıyev

22.07.2025 / 21:40
ABŞ-Rusiya savaşı, hələ ki, sözdə şiddətlənir...

22.07.2025 / 21:25
Rusiyanın ittiham etdiyi 2 azərbaycanlı alimdən reaksiyalar niyə gecikdi?..

22.07.2025 / 21:12
Azərbaycanın Avropa ilə siyasi gündəmi yenidən başlayır...

22.07.2025 / 20:58
Macarıstan və Serbiya Aİ-ni parçalayır - rus "neft kartı" işləyir...

İşğaldan azad ərazilərin iqtisadiyyatı sürətli inkişaf yoluna çıxıb...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910