İki standartlı siyasət aparan UNESCO növbəti zərbəni Trampdan aldı...
Faiq Ələkbərli: “ABŞ hökuməti bəzi müttəfiqlərini də buna sövq edə bilər”
ABŞ Prezidenti Donald Tramp rəsmi Vaşinqtonun Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatından (UNESCO) çıxmasına qərar verib.
Ağ Evin mətbuat katibinin müavini Anna Kelli bildirib ki, Tramp ABŞ-ı mübahisəli, bölücü mədəni və sosial layihələri dəstəkləyən təşkilat olan UNESCO-dan çıxarmaq qərarına gəlib. Onun sözlərinə görə, bu layihələr amerikalıların noyabrda səs verdiyi sağlam düşüncə siyasətinə tamamilə ziddir”.
ABŞ mediasının yazdığına görə, Ağ Ev qiymətləndirmə apardıqdan sonra belə qənaətə gəlib ki, UNESCO daha çox “Fələstin və Çini dəstəkləyən” yanaşma nümayiş etdirir.
Kelli əlavə edib: “Prezident həmişə Amerikanın maraqlarını üstün tutacaq və ölkənin milli maraqlarına cavab verən bütün beynəlxalq təşkilatların üzvü olaraq qalmasını təmin edəcək”.
Xatırladaq ki, fevral ayında Tramp öz administrasiyasına ABŞ-ın UNESCO-da üzvlüyünün davam etdirilməsinin məqsədəuyğunluğu ilə bağlı 90 günlük araşdırma aparmağı tapşırmışdı.
ABŞ-ın bu qərarından sonra UNESCO-dan qopmalar genişlənə bilərmi? Nəzərə alsaq ki, bu təşkilat üzv ölkələrə qarşı ayrıseçkilik siyasəti aparır və sair. D.Tramp da ABŞ-ın UNESCO-nu tərk etməsinin səbəbi olaraq məhz bu amili göstərir.
“ABŞ-ın bu qərarı UNESCO üçün böyük zərbə sayıla...”
AMEA-nın Fəlsəfə və Sosiologiya İnstitutunun şöbə müdiri, fəlsəfə doktoru Faiq Ələkbərli “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, UNESCO BMT-nin tərkibində bir təşkilatdır və bu təşkilatın da missiyası dünyada elm, təhsil və mədəniyyətlə bağlı işlər görməkdir. “Ancaq UNESCO-nun nə dərəcədə obyektiv qurum olub-olmadığı başqa məsələdir. Yəni bəzi ölkələrə görə, UNESCO obyektiv fəaliyyət göstərir, bəzi ölkələr isə əksini bildirir. Bugünə qədər ABŞ UNESCO-da var idisə və bir çox işlər görürdüsə, maraqları təmin edilirdisə, o halda onlar üçün bu qurumun fəaliyyəti obyektiv xarakter daşıyırdı. Ancaq Tramp növbəti dəfə hakimiyyətə gəldikdən sonra UNESCO ilə bağlı tənqidi fikirlər irəli sürdü. Eyni zamanda ABŞ-ın müvafiq qurumları tərəfindən UNESCO-nun fəaliyyətinin ABŞ-ın maraqlarına nə dərəcədə uyğun olub-olmadığı barədə araşdırma aparıldı. Tramp həmin təşkilatla bağlı müşahidələr, izləmələr aparılması ilə bağlı göstəriş verdi.
Əslində ABŞ hesab edir ki, UNESCO artıq onun nəzarətindən kənara çıxır, ABŞ-ın maraqlarına uyğun fəaliyyət göstərmir, burda Çinin və hansısa Avropa ölkələrinin maraqları önə keçir. ABŞ-ın UNESCO-dan çıxması barədə qərar qəbul edilməsi məhz bununla bağlıdır. Bu o deməkdir ki, ABŞ öz maraqlarını UNESCO-da artıq ifadə edə bilmir, hətta Çinin, Avropa ölkələrinin kölgəsində qalır.
ABŞ-ın bu qərarından sonra başqa üzv ölkələr də UNESCO-dan çıxa bilərmi? Hesab edirəm ki, ABŞ-ın mütəffiqləri də UNESCO-dan çıxmaqla bağlı addımlar ata bilər. Bu ehtimal da var. Əlbəttə, ABŞ-ın bu qərarı UNESCO üçün böyük zərbə sayıla bilər”.
F.Ələkbərli hesab edir ki, bəzi dövlətlər UNESCO-nun onların maraqlarına uyğun fəaliyyət göstərməməsi, yaxud da Trampın qərarına dəstək olaraq bu təşkilatı tərk etmək barədə qərar verə bilərlər. “ABŞ hökuməti bəzi müttəfiqlərini də buna sövq edə bilər. Azərbaycan UNESCO-nun ikili standartlarından, qeyri-obyektivliyindən bəhs edəndə Bayden hökumətinin səsi çıxmırdı. İndi ABŞ-ın özü UNESCO-nun bu ölkənin maraqlarından uzaq bir quruma çevrildiyini deyir və bu təşkilatdan uzaqlaşır.
Azərbaycan dövləti olaraq biz hər zaman haqlı mövqeyimizi ortaya qoymuşuq və haqlı tərəfik, amma bu qurum tərəfindən ayrıseçkiliyə məruz qalmışıq.
UNESCO-dan qopmalar başlayarsa, fikrimcə, Azərbaycan da, Türkiyə də, Türk Dövlətləri Təşkilatına üzv dövlətlər də bu məsələni nəzərdən keçirə, məsləhətləşmələr apara bilər.
Türk Dövlətləri Təşkilatının özünün Mədəni İrs Fondu və sair var. Biz istiqamətimizi buna kökləməliyik. Biz BMT-nin təşkilatlarına yox, Türk Dövlətləri Təşkilatının müvafiq qurumlarına yönəlik işlər görməliyik”-deyə F.Ələkbərli qeyd etdi.
İradə SARIYEVA
