Trampın "atəşkəs əməliyyatında" dərin ziddiyyətlər var - plan şübhə altına alındı...
Tofiq Abbasov: "Bununla İran qonşularına mesaj verdi ki, Amerikanın sizin arxanızda olması heç də sizə təhlükəsizlik zəmanəti vermir, təhlükəsizlik məsələlərində siz daha çox qonşularınızla həmfikir olmalısınız"
Tramp İsrail və İranın arasında atəşkəs əldə olunduğunu bəyan edib. O deyib ki, hamınızı təbrik edirəm! İsrail və İran arasında tam və hərtərəfli atəşkəs barədə razılıq əldə olunub: "Təxminən 6 saat sonra – İsrail və İran son əməliyyatlarını tamamladıqda – 12 saatlıq bir atəşkəs başlayacaq və müharibə başa çatacaq!
Rəsmi olaraq, İran atəşkəsə saat 12:00-da başlayacaq, İsrail isə saat 24:00-da. Beləliklə, 12 günlük müharibənin rəsmi sonu dünya tərəfindən qeyd olunacaq. Hər bir atəşkəs müddətində tərəflər dinc və hörmətli şəkildə davranacaqlar".
Trampın atəşkəs bəyanatına tərəflər əməl edəcəkmi, bu müharibə ilə ABŞ nəyə nail ola bildi?
Məsələyə munasibət bildirən politoloq Tofiq Abbasov baki-xeber.com-a deyib ki, ABŞ-ın siyasəti Yaxın və Orta Şərqdə əməlli-başli axsadı: "Artıq heç kimdə şübhə yoxdur ki, İsrailin İrana hücumlarının arxasında Amerika dayanıb. Amerika mediası belə yazır ki, Tramp dövlət katibi Marko Rubionun, vitse-prezident Devid Vensin sözünü eşitmədi, müdafiə naziri Pit Heqsetin təsiri altına düşərək İrana hücum etdi. Amma bu hücum Amerika siyasəti üçün elə də böyük faciə deyil. Sadəcə, bu hücum Amerikanin Yaxın Şərq oyunlarında iştirakı üzərindən çal-çarpaz xətt çəkdi.
Bundan sonra Yaxın Şərqdə yeni era başlayacaq ki, bu dönəmdə sözügedən vacib bölgədə ABŞ-ın təsiri kəskin şəkildə zəifləyəcək.
Əslində burada psixoloji oyun gedirdi, burada İsrail və ABŞ-ın siyasi-texnoloji mərkəzlərinin oyunu gedirdi. İran da bu işdə, mən deyərdim ki, onlardan geri qalmadı, bəlkə də informasiya və psixoloji təzyiqllər məsələsində onları üstələdi.
Məsələn, İran dünyani təhdid etdi ki, mən Hörmüz boğazını bağlıyacam. Amma ona getmədi, hec gedə də bilməzdi. Çinki İranın ən böyük tərəfdaşı olan Çin İrandan aldığı neftin 50-55%-ni məhz Fars korfəzindən və Hörmüz boğazından kəçərək daşıyır. Bununla İran psixoloji təzyiq oyununda iştirak etdi.
O ki qaldı müharibənin nəticələrinə, Amerika burada pozitiv bir imic qazana bilmədi. Əksinə, qaynayan xalqlar (Pakistan, ərəb və müsəlman dünyası) tərəfindən ona nifrət yarandı, olan-qalan inamı itirdi.
Çünki danışıqların getdiyi bir vaxtda Amerika İsraili İrana hücum eləməyə təhrik etdi. Bu da ABŞ-ın nüfuzuna çox böyük bir zərbə oldu. Digər tərəfdən isə, İranın nüvə obyektlərinə endirilən zərbənin özü bir PR aksiyası idi. Çunki İran əvvəlcədən oradan nüvə vasitələrini təxliyyə etmişdi və bu barədə Amerika məlumatlı idi. Ona görə də bu zərbələr boşuna zərbələr idi. Fikrimcə, o PR aksiyasının əks-sədası, səsi bombaların gurultu səsindən daha üstün oldu. Burada sanki bir razılaşma da var idi - Amerika İranı məlumatlandırmışdı ki, bu zərbələr olacaq. Bunun ardınca isə İranın cavab zərbələri oldu. İranın zərbələrində bir vacib məqam da var. Bununla İran qonşularına mesaj verdi ki, Amerikanın sizin arxanızda olması heç də sizə təhlükəsizlik zəmanəti vermir, təhlükəsizlik məsələlərinizdə siz daha çox qonşularınızla həmfikir olmalısınız. Bu fikri elə Azərbaycan diplomatiyası da həmişə bəyan edir. Biz Ermənistanı ayılda bilmirik ki, onlar bu həqiqəti başa düşsün. Amerika, Fransa və bu kimi digər dövlətlər Ermənistana heç vaxt etibarli müttəfiq olmayacaqlar. Əksinə, onlar Ermənistandan öz oyunları üçün istifadə edəcəklər. Necə ki, ABŞ İsraili öz oyununda istifadə edirdi, Ermənistanı da o cür istifadə edəcəklər. Amma İsrailin bir gücü var idi ki, o da əvəzində Amerikandan istifadə etdi, qarşılıqlı oldu. Ermənistanın belə bir şansı da yoxdur.
Proqnozlar onu deməyə əsas verir ki, müharibə dayanmaq üzrədir. Düzdur, razılaşmadan sonra İran İsrailə 6 raket atıb. Amma bu da onunla izah edilir ki, birinci hücumu İsrail başlayıbsa, son sözü İran deməlidir, bu, müharibənin oyun qaydalarıdır. Amma indi İsrail düşünür ki, İrana necə cavab versin, lakin səhv edir. Çunki İsrail cavab versə yenidən müharibə qızışacaq. İsrailin isə artıq strateji ehtiyatları tükənmək üzrədir. Həm yanacaq, həm də raket arsenalı bitmək üzrədir. Az qala başqa ölkələrdən yardım istəməyə ehtiyac duyulur. İran o zərbələri endirdi ki, müharibəni siz başlamısınız, biz bitiririk".
Akif NƏSİRLİ
