Paşinyan Rusiya bazalarını ölkədən çıxarmaqdan geri çəkildi - müvəqqəti...

Erməni iqtidarının Rusiyaya qarşı loyallaşmasının geosiyasi səbəbləri nədir?
Ermənistan parlamentinin sədri Alen Simonyan 102-ci Rusiya hərbi bazasının ölkə ərazisindən çıxarılması ilə bağlı aparılan müzakirələr barədə yayılan xəbərləri təkzib edib.
"Belə bir şey yoxdur. Ermənistan Respublikası Rusiya hərbi bazasının respublika ərazisindən çıxarılması məsələsini müzakirə etmir”, - Simonyan mayın 19-da parlamentdə keçirdiyi brifinqdə bildirib.
Bakının sülh sazişində üçüncü ölkə qüvvələrinin yerləşdirilməməsi ilə bağlı şərtini özünəməxsus şəkildə şərh edərkən, "Azərbaycan Rusiya hərbi bazasının çıxarılmasını tələb edə bilərmi" sualına cavabında Simonyan qeyd edib ki, sənəd Ermənistan Respublikasının ərazisinə deyil, Ermənistan-Azərbaycan sərhədinə aiddir.
"Bu absurddur, bu müzakirə olunmur və müzakirə mövzusuna çevrilə bilməz. İlk dəfədir ki, sizdən eşidirəm. Bir sözlə, belə "ağıllı" şeyləri kimin yaydığını bilmirəm”, - o, vurğulayıb.
Qeyd edək ki, Ermənistan parlamentinin “Mənim şərəfim var” müxalifət fraksiyasından olan deputatı Tiqran Abramyan hesab edir ki, İrəvan və Bakı Rusiya hərbi bazasının Ermənistan ərazisindən çıxarılması ilə bağlı razılığa gələ bilərdilər. Bu barədə o, Facebook sosial şəbəkəsində yazıb. O yazır ki, Azərbaycan prezidentinin köməkçisi Hikmət Hacıyev regionda artıq xarici hərbi qüvvələrin olmasına ehtiyac duyulmağını söyləyib. Abramyanın sözlərinə görə, prezidentin köməkçisinin bəyanatı sülhə nail olmaq üçün ilkin şərtlərdən biridir.
102-ci Rusiya hərbi bazası 1995-ci ildən 2044-cü ilə qədər uzadılmış dövlətlərarası sazişə əsasən Gümrüdə yerləşdirilib.
İndiyə qədər Avropanın qucağına atılan, Avropa Birliyinə üzvlüklə bağlı qanun qəbul edən Ermənistan indi niyə bu mövqedən çəkilib, rus hərbi varlığının ölkədən silinməsindən imtina edir?
Məlumdur ki, Ermənistan ötən ilin avqust ayında Zvartnos hava limanından, ötən ilin sonunda isə Ermənistan və İran arasındakı dövlət sərhədində yerləşən Aqarak sərhəd-keçid məntəqəsindən rus sərhədçilərını çıxardı. Düzdür, hələ də İran-Ermənistan sərhədini rus və erməni sərhədçılər birlikdə qoruyur, amma növbəti mərhələlərdə bütün sərhəddən rus sərhədçilərinin çıxarılması nəzərdə tutulurdu. Bunu Paşinyan dəfələrlə bəyan edib. Hətta Ermənistan siyasi hakimiyyətinin bəzi nümayəndələri bu yaxınlara qədər bəyan edirdi ki, növbəti mərhələlərdə rus qoşunlarının 102-ci bazadan, Metsamor AES-dən və ölkənin şimalında yerləşən üfuqarxası radar sistemindən çıxarılməsı nəzərdə tutulur. Yəni buna oxsar bəyanatlar verməkdə Tiqran Abramyan pioner deyil. Yalnız fərq ondadır ki, əvvəl müxalifət rus qoşunlarının ölkədə qalmağının tərəfdarı idi, lakin indi müxalif deputat bunun əksini təklif edir. Görünür, o da Paşinyan hakimiyyətinin mövqeyini dəyişdiyini duyaraq belə təklif edir.
Ermənistan bu ilin əvvəllərinə qədər Rusiya ilə çox yüksək ritorika ilə danışırdı. Hətta Paşinyan Sankt-Peterburqda keçirilən MDB sammitinə onlayn sədrlik etdi. Sammitin İrəvanda keçirilməsindən və Rusiyaya səfərdən imtina etdi. Lakin son aylar həm Paşinyan özünün, həm də komanda üzvlərinin bəyanatlarında Rusiyaya qarşı loyal mövqe açıq hiss edilməkdədir. Məsələn, Alen Simonyanın təqdim etdiyimiz mövqeyi buna bariz nümunələrdən biridir. Bəs nə baş verir ki, Ermənistan hakimiyyəti mövqeyini bu cür dəyişməkdədir - Rusiyanın hərbi varlığının ölkədən silinməsi mövqeyindən geri çəkiliblər?
Hər halda, Alen Simonyanın sərgilədiyi fikirlər özünün deyil, komandanın mövqeyidir. Çünki o, Ermənistan iqtidarının ikinci və ya ücüncü şəxsi sayılır.
Bəli, Ermənistanı mövqeyini dəyişməyə vadar edən məsələ dünyada gedən geosiyasi dəyişikliklərdir. Belə ki, Donald Tramp səlahiyyətlərini icra etməyə başlayandan bəri davamlı olaraq Rusiyaya qarşı isti münasibət sərgiləməkdədir. Hətta Tramp müharibəni bəzi xırda güzəştlərlə Rusiyanın xeyrinə başa çatdırmaq fikrində idi. Oval Kabinetdən Zelenskinin qovulmasi faktını yəqin ki, hamı xatırlayır. Məhz o vaxt Tramp müharibəni Ukraynanın "böyük güzəştləri" hesabina dayandırmaq istəyirdi. Birincisi, buna Zelenski razı olmadı, eyni zamanda, Putin xırda güzəştlərə belə getməkdən uzaq olduğunu bəyan etdi. Əslində Tramp Zelenskini hər cür güzəştə razılaşmağa məcbur edə bilərdi. Həmin cəhd ona görə pozuldu ki, Putin heç bir güzəşti qəbul etmədi. Bu isə o deməkdir ki, hələ də bu qarşıdurmada Rusiya öz dominant mövqeyini qoruyub saxlayır. Tramp isə Rusiyanın üstünə gedib onunla münasibətləri korlamaq istəmir. Ona görə ki, Tramp Putinlə bu müharibəni Rusiyaya sərf edən, beynəlxalq ictimaiyyətin həqarətinə səbəb olmayan şərtlərlə yekunlaşdırmaq istəyir ki, Rusiyanın təbii sərvətlərindən pay ala bilsin. Çunki dünya təbii sərvətlərinin beşdə biri - 20%-i Rusiyanın ərazisində cəmlənib. Bu, Donald Trampın gözlərini parıldadır.
Ermənistan hakimiyyəti bütün bu prosesləri müşahidə edərək o qənaətə gəlir ki, Rusiya-Ukrayna müharibəsi Moskvanı bitirməyə bilər. Müharibə Trampın köməyi ilə Rusiyanın istəklərinə uyğun başa çatsa, Trampla Putin iqtisadi iş birliyinə gedəcək və bu, Rusiyaya yeni nəfəs verəcək.
Rusiyanın özünə gəlməsi isə Ermənistanla hesablaşmağa münbit şərait yaradacaq. O halda Ermənistanın taleyi tamamilə Rusiyadan asılı vəziyyətə düşəcək. Ona nə Qərb, nə də ABŞ kömək edə biləcək. Ermənistan hakimiyyətinin bugünkü mövqeyi məhz həmin gözləntilərə hesablanıb. Əgər sabah vəziyyət dəyişsə Paşinyan hakimiyyəti yenidən bir il əvvəlki ritorikasına qayıdacaq, məsələ bu qədər bəsit...
Akif NƏSİRLİ