Cümə axşamı günü, 17 iyul 2025
     

Bu il bankların təzə problemi yarana bilər – depozitləri və faizləri qaytara bilməmək…

Image

Azərbaycanda kredit faizlərinin göstəricisi daim narazılıq yaradan əsas predmetlərdən biri olub. Bu fonda cari il ərzində hökumətin xüsusi diqqət mərkəzində yer alacaq məsələlərdən biri məhz kreditlərin faiz dərəcələrinin aşağı salınması ilə bağlıdır. Bunun üçün Mərkəzi Bank artıq son illər ərzində uçot dərəcəsini fəal şəkildə aşağı salır.

Xatırladaq ki, 2019-cu ildə Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin 8 dəfə iclası keçirilib və nəticədə uçot dərəcəsi 2 dəfə endirələrək 7,5 faizə salınıb. Bu arada yayılan məlumata əsasən, yanvarın 31-də Mərkəzi Bankın 2020-ci ildə pul siyasətinə həsr olunan ilk iclası keçiriləcək. İclasda faiz dəhlizinin parametrlərinə dair qərarlar veriləcək. Faiz qərarı həmin gün ictimaiyyətə açıqlanacaq. İllik inflyasiya Mərkəzi Bankın hədəf diapazonunda orta hesabla 4 faiz qaldığından, yanvarın 31-də də faiz endirəcəyi ehtimalı yüksəkdir. Bu dəfə də 0,25 baza bəndi azaltma olarsa, uçot dərəcəsi 7.25%-ə düşəcək. Bəzi ekspertlərə görə, Mərkəzi Bank daha yüksək nisbətdə, yəni  0,5 baza bəndi də faiz endiriminə gedə bilər. Bütün bunlar, öz növbəsində, kredit faizlərini aşağı salmalıdır. Bir daha xatırladaq ki, nəzəriyyəyə görə, uçot dərəcəsi pulun dəyəri rolunu oynayır. Pula olan tələb də faiz dərəcəsindən asılı olaraq dəyişir. Məsələn, faiz dərəcələri azaldığı zaman kreditlərə tələb artır, insanların banklara əmanət qoymaq meyli isə azalır. Bu zaman iqtisadi subyektlər daha çox kredit almağa meyl göstərir, əllərində olan nağd pulu isə, banklarda aşağı faizlərlə saxlamaqdansa, xərcləməyə çalışırlar. Nəticədə məcmu tələb artır ki, bu da həm iqtisadi artıma və məşğulluğa, həm də inflyasiyaya artırıcı təsir göstərir. ​Faiz dərəcələri artdıqda isə kreditlərə tələb azalır, insanların banklara əmanət qoymaq meyli güclənir. Nəticədə iqtisadi subyektlər daha az kredit alır və qazandıqları pulun çox hissəsini xərcləməyərək yığıma yönəldirlər. Beləliklə də məcmu tələb daralır və inflyasiyanın azalması üçün şərait yaranır. Amma indiki halda Azərbaycan üçün iqtisadi fəallığın daha da artırılması vacibdir və bu səbəbdən baş bankın uçot dərəcəsini azaltması gözlənir.

Digər tərəfdən, uçot dərəcəsi azaldığından əhali üçün banklarda əmanət saxlamaq cəlbedici deyil. Bank əmanətləri üzrə faizlərin aşağı endirildiyi bir vəziyyətdə əhalinin altenativ olaraq vəsaitlərini geri çəkib aktiv investisiya etmələri  də gözləniləndir. Bunu iqtisadçı ekspert Samir Əliyev də istisna etmir: “Uçot dərəcələri aşağı salınan kimi bankın əmanətə marağı azalır. O aşağı salınanda əhali kreditlərə üz tutur. Əmanət faizi aşağı düşdükcə, bu, kredit faizinə də öz təsirini göstərir.

Bu gün Azərbaycanda əsas problem əmanətlərlə bağlıdır. Azərbaycanda keçən ildən başlayaraq depozit bazarında müəyyən çətinliklər yaşanır. Bu proses bu il də davam edəcək. Bu narahatlıq onunla bağlıdır ki, ötən il dekabrın 1-nə olan məlumata görə, bank sektorunun kredit qoyuluşlarının həcmi 15 milyarddan bir qədər çoxdur, depozitlərin həcmi isə təxminən 23,6 milyard manatdır. Təsəvvür edin, 23,6 milyard manatlıq depozit banka otuzdurulub, bank bundan cəmi 15 milyard kredit verib. Ortada hardasa 8 milyarda yaxın vəsait var. Bankların bu vəsaiti qaytarmaq öhdəliyi var. Düzdür, elə depozitlər var ki, onlar 1-2%-lə yerləşdirilib. Amma müddətli depozitlər 6 ay və ya 1-2 il müddətinə 10%-lə banka qoyulur. Tələb olunan isə odur ki, sən istədiyin vaxt o depoziti bankdan çıxarda bilərsən. Ona görə də onların faizi çox aşağı, yəni 1-2% olur. Bunları da nəzərə alsaq, hazırda bankların qaytarmalı olduğu böyük bir həcmdə vəsait var. Bu vəsaiti qaytarmaq üçün bank onunla pul qazanmalıdır. Bank insanlara kredit verməlidir ki, o kreditdən həm gəlir əldə etsin, həm də əhalinin faizlərini qaytarsın. Bank həmin krediti verməyib və faizi də qaytarmalı olduğu halda bəzən qaytara bilmir. Ona görə də düşünürəm ki, bu il depozit bazarında bankların öhdəliklərini yerinə yetirməsi ilə bağlı çətinlik ola bilər. Nəticədə ölkədə əmanətlərin faizlərinin düşməsi müşahidə olunacaq. Hazırda da bu tendensiya müşahidə olunmaqdadır”.  Ekspert yaranmış durumda qiymətli kağızlar bazarının inkişafıın da vacib sayır:”Bizdə qiymətli kağızlar bazarı inkişaf etməyib ki, əhali qiymətli kağızlar bazarına vəsait yatırsın. Ona görə də bizdə alternativ mexanizmlər işləmir. Biznesdə insanlar ya aktiv iştirak etməlidir, ya da passiv. Aktiv iştirak odur ki, şəxs özü pul qoyub biznesə başlayır. Passiv iştirak isə odur ki, insanlar hər hansı bir şirkətin səhmlərini alır. Bizdə əhali bunların heç birinə çox da maraq göstərmir. Əhalinin bank əmanətlərinə marağı azaldığı təqdirdə alternativ seçimlərdən biri də daşınmaz əmlakdır. Daşınmaz əmlak bir qədər likvidlik olmayan bazar sayılır. Digər alternativ seçim isə qızıldır. Qızılın da qiyməti bazarda tez-tez dəyişir”. İstənilən halda, cari ildə əhalinin bank əmanətlərinin müəyyən hissəsini geri çəkərək fərqli sektorlara sərmayə kimi yatırması gözlənir. Bu isə iqtisadi fəallığa təsir edən əsas faktorlardan sayılır.

Tahir TAĞIYEV



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

17.07.2025 / 19:40
Qarabağ Dirçəliş Fondunun 2024-cü il üzrə maliyyə hesabatları PwC-nin auditindən uğurla keçdi

17.07.2025 / 19:25
Rusiya Azərbaycan diasporunda daha bir həbs...

17.07.2025 / 19:15
Akif Nağı Aydın Quliyevi təbrik etdi

17.07.2025 / 19:11
DİM-də "imtahan islahatları" bitmir - indi də "esse islahatları" gəlir...

17.07.2025 / 18:57
Çin də Zəngəzur dəhlizinə müştəri çıxdı...

17.07.2025 / 18:44
Paşinyan ABŞ-dan strateji müttəfiqliklə bağlı yeni mesajlar alıb...

17.07.2025 / 18:36
lk dəfə ingilis dilinə tərcümə olunan "Oftalmologiyanın aktual problemləri” kitabı göz xəstəliklərinə dair fundamental əsərdir

17.07.2025 / 18:31
AB-nin 3 ölkəsi Rusiyanın "tərəfinə keçdi"...

17.07.2025 / 18:24
"ADA Universitetində təhsil alan tələbələrin 30 faizi ödənişsiz oxuyur" - Hafiz Paşayev

17.07.2025 / 18:17
İsveçrə deputatı İlham Əliyevə şər atdı - sülhə mane olan kimdir?

17.07.2025 / 18:04
İşğaldan azad rayonlarımızda yaşayanların sayı 50 minə çatdı...

17.07.2025 / 17:55
Azərbaycan mətbuatı 150 illik yol qət edərək tarixi Zəfərimizin, suverenliyimizin tam bərpasının müjdəçisi olmağından qürur duyur

17.07.2025 / 17:46
Çin Azərbaycanla əlaqələrdə Rusiyanı üstələməyə başladı...

17.07.2025 / 17:33
Milli Məclisin Komitə sədri Aydın Quliyevi təbrik etdi

17.07.2025 / 17:21
Dövlət əleyhinə açıq çağırışlara görə DTX-nın saxladığı Mirədalət Talışxanov məhkəmə qarşısında...

17.07.2025 / 17:08
Samir Nuriyevin BƏƏ-nin Hesablama Qurumunun nümayəndə heyəti ilə görüşü olub - FOTO

17.07.2025 / 16:53
NATO Ukraynaya “Patriot” sistemləri göndərməyə başladı...

17.07.2025 / 16:37
Bakıda marketlərə qənim kəsilən iki nəfər yaxalandı

17.07.2025 / 16:34
BMU-İNHA ikili diplom proqramının II məzun buraxılışı keçirilib

17.07.2025 / 16:01
BDU-da şəhid övladları olan abituriyentlər üçün infotur keçirilib

17.07.2025 / 15:54
Suraxanıda 2 nəfər saxlandı, 4 kq-a yaxın narkotik ələ keçirildi

17.07.2025 / 15:26
Prezident İlham Əliyev Berdiməhəmmədova “Dostluq” adlı Qarabağ atı hədiyyə etdi - FOTO

17.07.2025 / 15:05
Nəsimidə silsilə oğurluqlar edən şəxs saxlandı

17.07.2025 / 14:43
Sviridenko Ukraynanın baş naziri təyin edildi

17.07.2025 / 14:42
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Mehmandarovların malikanə kompleksində olublar - FOTO

17.07.2025 / 14:30
Ağcabədidə çətənə bitkilərinin kultivasiyasını təşkil edən şəxslər saxlandı

17.07.2025 / 14:19
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Yuxarı Gövhər Ağa məscidini ziyarət ediblər - FOTO

17.07.2025 / 14:17
"İşgəncələrə məruz qalırdım, döyülürdüm" - Erməni əsirliyində olmuş azərbaycanlı

17.07.2025 / 13:58
Prezident İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Şuşada Bülbülün ev-muzeyində olublar - FOTO

17.07.2025 / 13:45
İsti hava bu avtomobillərdə yanğın ehtimalını dəfələrlə artırır - BDYPİ-dən xəbərdarlıq

17.07.2025 / 13:33
Prezident İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Natəvanın, Bülbülün və Üzeyir Hacıbəylinin gülləbaran edilmiş heykəllərinə baxıblar - FOTO

17.07.2025 / 13:24
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Şuşadakı Yaradıcılıq Mərkəzində “Heydər Əliyev və Qarabağ” sərgisi ilə tanış olublar - FOTO

17.07.2025 / 13:17
Laçında baş vermiş meşə yanğınına görə 3 nəfər məsuliyyətə cəlb edildi

17.07.2025 / 13:11
Azərbaycan XİN-dən İraqa başsağlığı mesajı...

17.07.2025 / 13:08
Пашинян дал Кремлю очередную пощёчину - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

17.07.2025 / 12:53
Prezident Əliyev və Berdiməhəmmədov Yeni Şuşa məscidində tikinti işlərinin gedişi ilə tanış olublar - FOTO

17.07.2025 / 12:34
“Suriya tortu” bölüşülmür...

17.07.2025 / 12:26
Prezident İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Şuşada inşa edilmiş birinci yaşayış kompleksində olublar - FOTO

17.07.2025 / 12:15
Azərbaycanla Vyetnam arasında mühüm razılaşma

17.07.2025 / 12:07
Prezident İlham Əliyev və Berdiməhəmmədov Daşaltı kəndinin fonunda şəkil çəkdiriblər - FOTO

17.07.2025 / 11:35
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Füzuli şəhərinin dağıdılmış yerlərinə baxıblar

17.07.2025 / 11:30
Bu da oldu - Tramp istədi, "Coca-Cola" tərkibini dəyişdi..

17.07.2025 / 11:29
Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Füzuli rayonuna gəlib

17.07.2025 / 11:10
Azərbaycan və Qazaxıstanın XTQ mənsubları arasında görüş olub

17.07.2025 / 11:07
BDU-nun nəzdində “Gənc istedadlar” liseyinin 7 şagirdi qızıl və gümüş nişana layiq görülüb

17.07.2025 / 11:03
Trampdan Rusiyaya sərt cavab, müharibə qızışır - CANLI

17.07.2025 / 10:43
Bağdadda matəm elan edilib - yanğında ölən 50 nəfərə görə...

17.07.2025 / 10:30
"İsrail müharibəyə başlaya bilər, lakin onu bitirmək gücündə deyil" - Əhməd əş-Şaraa

17.07.2025 / 10:22
Şamaxıda keçirilən konfrans yekunlaşıb

17.07.2025 / 10:16
"İsrail Suriyanın ərazi bütövlüyünə təcavüz edir" - Türkiyə parlamenti

17.07.2025 / 10:10
Bu ərəb ölkəsi ABŞ iqtisadiyyatına 17 milyard dollar sərmayə qoyacaq

17.07.2025 / 10:04
Sabunçunun bu ərazilərində işıq olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

17.07.2025 / 10:00
"Sabah" bu gün Avroliqada cavab matçına çıxacaq

17.07.2025 / 09:54
Dolların məzənnəsi dəyişmədi, avro bahalaşdı - Mərkəzi Bankdan AÇIQLAMA

17.07.2025 / 09:28
"Yol-nəqliyyat hadisələrinin təsnifatı: səbəb və nəticələrin təhlili” adlı ictimai müzakirə keçirilib

17.07.2025 / 09:27
Ağıllı kəndlərlə bərabər sağlam şəhərlər də yaratmalıyıq - ÜST-dən Bakıya mesaj...

17.07.2025 / 09:26
Bakıda “Mercedes” yolu keçən qadını vurub öldürdü

17.07.2025 / 09:18
"Mən bunu edəcəm” - Makronun qorxulu rəqibi seçkilərə qatılacaq

17.07.2025 / 09:14
Tənha yaşayan almanların sayı 17 milyona çatıb...

17.07.2025 / 09:10
“Qarabağ” Çempionlar Liqasında bu rəqiblə qarşılaşacaq

17.07.2025 / 09:04
Daha 43 ailə Kəngərliyə köçürüldü

17.07.2025 / 08:34
Məleykə Abbaszadə qızlara nə demək istədi - hər gün sağılmaq nədir?

17.07.2025 / 08:22
Bakının bu yollarında güclü tıxac var

17.07.2025 / 01:14
Suriyada nə baş verir... İsrail prezident iqamətgahını, Baş Qərargah və Müdafiə Nazirliyinin binalarını vurdu... ölü sayısı 300-ü keçdi... - VİDEO

16.07.2025 / 23:18
Paşinyan Ermənistanın KTMT-dən çıxacağını açıqladı - geri qayıtmaq niyyətində deyilik...

16.07.2025 / 22:41
Ermənistan Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatına tam üzvlük üçün müraciət edib

16.07.2025 / 22:24
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov birgə nahar ediblər

16.07.2025 / 21:43
Yekaterinburqdakı Azərbaycan diaspor rəhbərinin oğlu həbs edildi

16.07.2025 / 21:21
Zəngəzur dəhlizi ABŞ-a verilsə, bölgəmizdə nə baş verər?

16.07.2025 / 21:04
Paşinyan Bakıda mühakimə olunan şəxslə bağlı məktubdan imtina etdi...

16.07.2025 / 20:49
Tramp neçənci dəfədir Rusiya barədə 180 dərəcə mövqe dəyişir - taktika, ya xamlıq...

16.07.2025 / 20:45
Şamaxıda dini ibadətgahlara media-tur təşkil olunub

16.07.2025 / 20:35
12 günlük müharibə Rusiya-İran münasibətlərini xeyli zədələdi...

16.07.2025 / 20:22
Ermənistan təlaşda: Qərbi Zəngəzur mübahisəli ərazilər kimi dünyada tanınmağa başlayır...

16.07.2025 / 20:20
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov “Sea Breeze”də olublar - FOTO

16.07.2025 / 20:03
Tramp bir sözü ilə dolları elə möhkəmləndirdi ki, təsiri manata da dəyə bilər...

16.07.2025 / 19:48
Azərbaycan-Suriya münasibətlərinin normallaşması İran mediasında böyük vəlvələ yaratdı...

16.07.2025 / 19:34
26 illik geosiyasi tələ qırılır, kəmər işə düşür - Azərbaycanın planı işlədi...

16.07.2025 / 19:20
Zirədə zibil dizə çıxır...

16.07.2025 / 19:07
Cənubi Qafqazın geosiyasəti yenidən şəkillənir - Azərbaycan işin başındadır...

16.07.2025 / 18:52
Dəhliz ABŞ-a verilsə Rusiya bu addımları atacaq...

İşğaldan azad rayonlarımızda yaşayanların sayı 50 minə çatdı...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910