Cümə axşamı günü, 17 iyul 2025
     

Azərbaycan Avropanın enerji bazarında mühüm dəyişikliklərə başlayır

Image

Aparılan son hesablamalar göstərir ki, cari ildə dünya miqyasında, o cümlədən Avropada təbii qaza tələb artacaq. Buna səbəb qış fəslinin olduqca sərt keçməsi, qaz sərfiyyatının bu fonda artmasıdır. Eyni zamanda, Avropa yeraltı anbarlarındakı qaz ehtiyatlarının miqdarı orta hesabla 38,52 faiz təşkil edir ki, bu da son 5 ilin orta göstəricisindən 5,6 faiz azdır. Avropa qaz nəqli şəbəkəsinə maye qaz terminallarından vurulan qaz həcmi fevral ayında ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 30 faizədək azdır. Bu səbəbdən boru xətti ilə nəql edilən qaza tələb artır. Bu hal, öz növbəsində, Azərbaycanın Avropa enerji bazarında mövqelərini daha güclü hala gətirir.

Məsələ burasındadır ki, Azərbaycan Avropa üçün hazırda yeganə yeni qaz təchizatçısı qismində çıxış edir. Azərbaycan üzərindən də Avropaya müxtəlif mənbələrdən ötürüləcək qaz həcminin artması gözlənilir. Bu da Azərbaycan vasitəsilə Avropanın enerji bazarında balansın tamam dəyişməsi deməkdir. Türkiyənin “Habertürk” portalı bu xüsusda yazır: “Azərbaycanın təbii qazını Avropaya çatdıran “Cənub Qaz Dəhlizi”nin (CQD) artıq öz təsirini göstərməyə başladığını söyləyə bilərik. Hazırda avropalı istehlakçılar təqribən 1,5 aydır ki, Azərbaycan qazından istifadə edir. Digər qaz qaynaqlarına görə, bazara təklif edilən miqdarın az olmasına rəğmən, çeşidlilik və enerji təklifi təhlükəsizliyi baxımından Xəzərin təbii qazı Avropada ciddi bir qarşılıq görmüş durumdadır.

Məsələn, rus “Qazprom” şirkətinin Almaniyadan sonra 2-ci ixracat bazarı olan İtaliya Azərbaycanın SOCAR şirkətilə birlikdə 2021-ci ildə əlavə olaraq yeni, etibarlı bir tədarükçüyə də qovuşmuş oldu. Beləliklə, İtaliya və Avropa bazarına təbii qazın tədarük edilməsində təhlükəsizlik təmin edilərkən, rəqəmlərdə və gələcəyə yönəlik planlaşdırmalarda hərəkətlənmənin olacağı da rahatlıqla təxmin edilə bilər. Xəzərdə kəşf edilən təbii qaz ehtiyatları və 2020-ci ildəki istehsal səviyyəsi diqqətə alınarsa, Azərbaycan qaz ehtiyatlarının bu şərtlərdə Avropaya 120 il ərzində yetəcəyi bildirilir. TANAP-la Türkiyə üzərindən Avropaya gedən, TAP-la da son istehlakçıya çatan “Cənub Qaz Dəhlizi”nə təqribən 33 milyard dollar investisiya qoyuldu. Hazırda görünən odur ki, başlanğıcda bəzilərinin tənqid etdiyi bu layihə çox yaxşı bir baxış əsasında qərarlaşdırılıb və Avropanın enerji təhlükəsizliyi üçün inancla inşa edilib.

Azərbaycanı Avropanın önəmli qaz tədarükçüsü olan ölkələrdən biri halına gətirən “Cənub Qaz Dəhlizi” eyni zamanda Türkiyə və Avropa üçün təklif və marşrut çeşidliliyi anlamına gəlir. Beləliklə, “Cənub Qaz Dəhlizi” Avropanın enerji təklifi təhlükəsizliyinə və rəqabətin olduğu qaz bazarının formalaşmasına da töhfə verəcək. SOCAR-ın investisiya və marketinq üzrə vitse-prezidenti Elşad Nəsirovun son hadisələrlə bağlı apardığı dəyərləndirmələr də diqqəti cəlb edir. Nəsirov hazırda Avropaya TAP vasitəsilə ildə yalnız 10 milyard kubmetr qaz verildiyinin altını cızaraq vurğulayır:  “Avropanın ehtiyacı ilə müqayisə edildikdə olduqca az olan bu miqdar həcm etibarilə oyun qaydalarını dəyişdirmir, ancaq tədarükçü çeşidliliyi baxımından oyun qaydalarını dəyişdirir”. Əslində, lap əvvəldən bu layihəyə qarşı çıxanlar, lobbiçilik edənlər məhz oyun qaydalarını dəyişdirəcəyini bildikləri üçün fəaliyyətə keçmişdilər. Ancaq əngəl ola bilmədilər. Azərbaycanın hazırda Avropaya etdiyi qaz tədarükü bu gün kiçik addım kimi görünsə də, gələcək illərdə təxmin edildiyindən böyük olacaq. Məsələn, yanvar ayında TAP vasitəsilə İtaliyaya verilən qaz bu ölkənin ümumi qaz tədarükünün cəmi 3,4%-ini təşkil edib. Ancaq hazırda əsas məsələ pay məsələsi deyil. Azərbaycan qazının TAP vasitəsilə mənzilinə çatması, “Cənub Qaz Dəhlizi”nin təhlükəsiz şəkildə işləməsi hər şeydən önəmlidir. Çünki Xəzərdə hələ çox təbii qaz var. Azərbaycan-Türkmənistan anlaşması əsasında Xəzərdə kəşf edilmiş sahələrin istismar edilməsi, başqa bölgə ölkələrinin qazının da bu xətt vasitəsilə Avropaya göndərilməsi də gündəliyə gələcəkdir. Bir az da səbr edək, gözəl hadisələr olacaq”.

ABŞ-ın “The National Interest” saytı isə məsələyə digər maraqlı prizmadan yanaşır. Sayt qeyd edir ki, hazırda Avropanı narahat edən ən böyük problemlərdən biri enerji təhlükəsizliyi məsələsidir və Avropa enerji istehlakçılarının üzləşdiyi problemlərin həll yollarıdır. Bildirilir ki, təbii qaz vacib enerji mənbəyidir və Avropa İttifaqına üzv dövlətlərin çoxu təbii qaz idxalından asılıdır: “Qeyd etmək lazımdır ki, təbii qaz daha təmiz bir "keçid yanacağı" hesab edilə bilər. Belə ki, təbii qaz kömürdən daha az karbon qazı emissiyası ehtiva edir”. Qeyd olunur ki, enerji keçid dövründə ölkələr təkcə bir neçə enerji mənbəyinə güvənə bilməz, əksinə, onlar enerji təchizatı növlərini və mənbələrini şaxələndirməlidirlər. Vurğulanır ki, bu səbəbdən yaxın gələcəkdə Avropa İttifaqının enerji təchizatında təbii qazın payı “yaşıl enerji” hədəfləri sayəsində daha yüksək olacaq. Bildirilir ki, COVID-19 pandemiyası bir çox sahələrə təsir edib və bir çox layihələrin və iqtisadi təşəbbüslərin dayanmasına baxmayaraq, “Cənub Qaz Dəhlizi” ilə bağlı işlərin sonadək uğurla yekunlaşdırılması əlamətdar hadisədir: “2021-ci ildə Azərbaycan Gürcüstana 1 milyard kubmetr, Türkiyəyə ən azı 8 milyard kubmetr, Avropaya isə 5 milyard kubmetrdən çox təbii qaz ixrac etməyi planlaşdırır. 2023-cü ilə qədər həm TANAP, həm də TAP tam gücü ilə istifadəyə veriləcək”. Qeyd edilir ki, “Cənub Qaz Dəhlizi” “Transxəzər” boru kəməri ilə Orta Asiyadan, xüsusilə Türkmənistandan gələn digər qaz mənbələri üçün bir pəncərə açır. Dəhlizin həyata keçirilməsi beynəlxalq əməkdaşlıq, tərəfdaşlıq və siyasi iradə sayəsində mümkün olub.

Ramil QULİYEV

 

 



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

17.07.2025 / 22:15
“...65 ilə 650 ilin mirasını sığdırdı...” - Yunus Oğuzdan Aydın Quliyevə yubiley təbriki...

17.07.2025 / 21:39
Zəngəzur dəhlizi ABŞ-a, Ermənistan dəmiryolu Rusiyaya - Paşinyanın niyyəti...

17.07.2025 / 21:25
20 dövlət “anti-İsrail” sammitinə yığışır - Çin, Qətər, İspaniya...

17.07.2025 / 21:12
Azərbaycan-Türkmənistan əlaqələrində yeni mühüm enerji səhifəsi açılır

17.07.2025 / 20:58
Zəngəzur dəhlizi nəzərdə tutulduğundan da böyük olacaq - inanılmaz...

17.07.2025 / 20:46
Paşinyan Rusiyanın əsas fiquru ilə bağlı bütün planları açdı...

17.07.2025 / 20:33
Azərbaycan-Rusiya-Ermənistan üçtərəfli işçi qrup ləğv edilə bilər...

17.07.2025 / 20:20
Rusiyadan Ermənistana istehza və hədə - münasibətlər daha da gərginləşir

17.07.2025 / 20:07
Uzun durğunluqdan sonra Bakı-Aşqabad münasibətləri yeni mərhələyə çıxdı...

17.07.2025 / 19:53
Rusiyanın Ermənistanda hakimiyyətə əsas namizədi məhv edilir...

17.07.2025 / 19:40
Qarabağ Dirçəliş Fondunun 2024-cü il üzrə maliyyə hesabatları PwC-nin auditindən uğurla keçdi

17.07.2025 / 19:38
Paşinyan Zəngəzur dəhlizi barədə ABŞ-ın son planını dəstəklədi...

17.07.2025 / 19:25
Rusiya Azərbaycan diasporunda daha bir həbs...

17.07.2025 / 19:15
Akif Nağı Aydın Quliyevi təbrik etdi

17.07.2025 / 19:11
DİM-də "imtahan islahatları" bitmir - indi də "esse islahatları" gəlir...

17.07.2025 / 18:57
Çin də Zəngəzur dəhlizinə müştəri çıxdı...

17.07.2025 / 18:44
Paşinyan ABŞ-dan strateji müttəfiqliklə bağlı yeni mesajlar alıb...

17.07.2025 / 18:36
lk dəfə ingilis dilinə tərcümə olunan "Oftalmologiyanın aktual problemləri” kitabı göz xəstəliklərinə dair fundamental əsərdir

17.07.2025 / 18:31
AB-nin 3 ölkəsi Rusiyanın "tərəfinə keçdi"...

17.07.2025 / 18:24
"ADA Universitetində təhsil alan tələbələrin 30 faizi ödənişsiz oxuyur" - Hafiz Paşayev

17.07.2025 / 18:17
İsveçrə deputatı İlham Əliyevə şər atdı - sülhə mane olan kimdir?

17.07.2025 / 18:04
İşğaldan azad rayonlarımızda yaşayanların sayı 50 minə çatdı...

17.07.2025 / 17:55
Azərbaycan mətbuatı 150 illik yol qət edərək tarixi Zəfərimizin, suverenliyimizin tam bərpasının müjdəçisi olmağından qürur duyur

17.07.2025 / 17:46
Çin Azərbaycanla əlaqələrdə Rusiyanı üstələməyə başladı...

17.07.2025 / 17:33
Milli Məclisin Komitə sədri Aydın Quliyevi təbrik etdi

17.07.2025 / 17:21
Dövlət əleyhinə açıq çağırışlara görə DTX-nın saxladığı Mirədalət Talışxanov məhkəmə qarşısında...

17.07.2025 / 17:08
Samir Nuriyevin BƏƏ-nin Hesablama Qurumunun nümayəndə heyəti ilə görüşü olub - FOTO

17.07.2025 / 16:53
NATO Ukraynaya “Patriot” sistemləri göndərməyə başladı...

17.07.2025 / 16:37
Bakıda marketlərə qənim kəsilən iki nəfər yaxalandı

17.07.2025 / 16:34
BMU-İNHA ikili diplom proqramının II məzun buraxılışı keçirilib

17.07.2025 / 16:11
Cəlilabadın qəhrəman şəhidi - Əli Rüstəmov...

17.07.2025 / 16:01
BDU-da şəhid övladları olan abituriyentlər üçün infotur keçirilib

17.07.2025 / 15:54
Suraxanıda 2 nəfər saxlandı, 4 kq-a yaxın narkotik ələ keçirildi

17.07.2025 / 15:26
Prezident İlham Əliyev Berdiməhəmmədova “Dostluq” adlı Qarabağ atı hədiyyə etdi - FOTO

17.07.2025 / 15:05
Nəsimidə silsilə oğurluqlar edən şəxs saxlandı

17.07.2025 / 14:43
Sviridenko Ukraynanın baş naziri təyin edildi

17.07.2025 / 14:42
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Mehmandarovların malikanə kompleksində olublar - FOTO

17.07.2025 / 14:30
Ağcabədidə çətənə bitkilərinin kultivasiyasını təşkil edən şəxslər saxlandı

17.07.2025 / 14:19
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Yuxarı Gövhər Ağa məscidini ziyarət ediblər - FOTO

17.07.2025 / 14:17
"İşgəncələrə məruz qalırdım, döyülürdüm" - Erməni əsirliyində olmuş azərbaycanlı

17.07.2025 / 13:58
Prezident İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Şuşada Bülbülün ev-muzeyində olublar - FOTO

17.07.2025 / 13:45
İsti hava bu avtomobillərdə yanğın ehtimalını dəfələrlə artırır - BDYPİ-dən xəbərdarlıq

17.07.2025 / 13:33
Prezident İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Natəvanın, Bülbülün və Üzeyir Hacıbəylinin gülləbaran edilmiş heykəllərinə baxıblar - FOTO

17.07.2025 / 13:24
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Şuşadakı Yaradıcılıq Mərkəzində “Heydər Əliyev və Qarabağ” sərgisi ilə tanış olublar - FOTO

17.07.2025 / 13:17
Laçında baş vermiş meşə yanğınına görə 3 nəfər məsuliyyətə cəlb edildi

17.07.2025 / 13:11
Azərbaycan XİN-dən İraqa başsağlığı mesajı...

17.07.2025 / 13:08
Пашинян дал Кремлю очередную пощёчину - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

17.07.2025 / 12:53
Prezident Əliyev və Berdiməhəmmədov Yeni Şuşa məscidində tikinti işlərinin gedişi ilə tanış olublar - FOTO

17.07.2025 / 12:34
“Suriya tortu” bölüşülmür...

17.07.2025 / 12:26
Prezident İlham Əliyev və Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Şuşada inşa edilmiş birinci yaşayış kompleksində olublar - FOTO

17.07.2025 / 12:15
Azərbaycanla Vyetnam arasında mühüm razılaşma

17.07.2025 / 12:07
Prezident İlham Əliyev və Berdiməhəmmədov Daşaltı kəndinin fonunda şəkil çəkdiriblər - FOTO

17.07.2025 / 11:35
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Füzuli şəhərinin dağıdılmış yerlərinə baxıblar

17.07.2025 / 11:30
Bu da oldu - Tramp istədi, "Coca-Cola" tərkibini dəyişdi..

17.07.2025 / 11:29
Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Füzuli rayonuna gəlib

17.07.2025 / 11:10
Azərbaycan və Qazaxıstanın XTQ mənsubları arasında görüş olub

17.07.2025 / 11:07
BDU-nun nəzdində “Gənc istedadlar” liseyinin 7 şagirdi qızıl və gümüş nişana layiq görülüb

17.07.2025 / 11:03
Trampdan Rusiyaya sərt cavab, müharibə qızışır - CANLI

17.07.2025 / 10:43
Bağdadda matəm elan edilib - yanğında ölən 50 nəfərə görə...

17.07.2025 / 10:30
"İsrail müharibəyə başlaya bilər, lakin onu bitirmək gücündə deyil" - Əhməd əş-Şaraa

17.07.2025 / 10:22
Şamaxıda keçirilən konfrans yekunlaşıb

17.07.2025 / 10:16
"İsrail Suriyanın ərazi bütövlüyünə təcavüz edir" - Türkiyə parlamenti

17.07.2025 / 10:10
Bu ərəb ölkəsi ABŞ iqtisadiyyatına 17 milyard dollar sərmayə qoyacaq

17.07.2025 / 10:04
Sabunçunun bu ərazilərində işıq olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

17.07.2025 / 10:00
"Sabah" bu gün Avroliqada cavab matçına çıxacaq

17.07.2025 / 09:54
Dolların məzənnəsi dəyişmədi, avro bahalaşdı - Mərkəzi Bankdan AÇIQLAMA

17.07.2025 / 09:28
"Yol-nəqliyyat hadisələrinin təsnifatı: səbəb və nəticələrin təhlili” adlı ictimai müzakirə keçirilib

17.07.2025 / 09:27
Ağıllı kəndlərlə bərabər sağlam şəhərlər də yaratmalıyıq - ÜST-dən Bakıya mesaj...

17.07.2025 / 09:26
Bakıda “Mercedes” yolu keçən qadını vurub öldürdü

17.07.2025 / 09:18
"Mən bunu edəcəm” - Makronun qorxulu rəqibi seçkilərə qatılacaq

17.07.2025 / 09:14
Tənha yaşayan almanların sayı 17 milyona çatıb...

17.07.2025 / 09:10
“Qarabağ” Çempionlar Liqasında bu rəqiblə qarşılaşacaq

17.07.2025 / 09:04
Daha 43 ailə Kəngərliyə köçürüldü

17.07.2025 / 08:34
Məleykə Abbaszadə qızlara nə demək istədi - hər gün sağılmaq nədir?

17.07.2025 / 08:22
Bakının bu yollarında güclü tıxac var

17.07.2025 / 01:14
Suriyada nə baş verir... İsrail prezident iqamətgahını, Baş Qərargah və Müdafiə Nazirliyinin binalarını vurdu... ölü sayısı 300-ü keçdi... - VİDEO

16.07.2025 / 23:18
Paşinyan Ermənistanın KTMT-dən çıxacağını açıqladı - geri qayıtmaq niyyətində deyilik...

16.07.2025 / 22:41
Ermənistan Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatına tam üzvlük üçün müraciət edib

16.07.2025 / 22:24
Prezident İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov birgə nahar ediblər

16.07.2025 / 21:43
Yekaterinburqdakı Azərbaycan diaspor rəhbərinin oğlu həbs edildi

16.07.2025 / 21:21
Zəngəzur dəhlizi ABŞ-a verilsə, bölgəmizdə nə baş verər?

İşğaldan azad rayonlarımızda yaşayanların sayı 50 minə çatdı...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910