Çərşənbə axşamı günü, 15 iyul 2025
     

Rəqəmsal informasiya texnoligiyaları klassik milli ədəbiyyatımızın qlobal təbliğinə geniş imkanlar açır...

Image

Azərbaycan ədəbiyyatının həm cəmiyyətdə, həm də dünyada təbliğ edilməsi əsas prioritetlərdən biridir. Dövlətin mədəniyyət siyasətində Azərbaycanın klassik və müasir ədəbiyyatının təbliğ edilməsi, tanıdılması, daha çox insana çatdırılması, dünya üzrə milli ədəbiyyatımızla maraqlananlar üçün onun əlçatan edilməsi mühüm istiqamətlərdən birdir.

Heç şübhəsiz, çağımızda milli ədəbiyyatımızı dünyanın hər yerinə daşıya biləcək vasitə ədəbiyyat nümunələrinin rəqəmsallaşdırılmasıdır. Bu proses Azərbaycanda xeyli müddətdir başlayıb və davam etdirilir. Onu da qeyd edək ki, bu işdə ölkəmizin mobil operator şirkətləri aktivlik edir və onlar ədəbiyyatın təbliği sahəsində rəqəmsallaşdırma işlərini həyata keçirirlər.

  • Əlyazmalıqdan rəqəmsallaşdırılmaya...

Ədəbiyyatşünasların sözlərinə görə, müasir informasiya kommunikasiya texnologiyalarından istifadə etməklə Azərbaycan klassiklərinin əsərlərinin rəqəmsallasdirilmasinda çox mühümdür. Bu layihələrin bizim üçün hərtərəfli faydası olduğunu deyən ekspertlərin sözlərinə görə, rəqəmsallaşdırmanın müsbət cəhətləri çoxdur, onlardan da biri bu nümunələrin gəncliyə bu vasitə ilə çatdırılmasıdır.

Ədəbiyyatşünaslar hesab edir ki, nəinki klassik şairlərin, eləcə də qədim və orta əsrlərdə, XVIII-XIX yüzilliklərdə yaşamış mütəfəkkirlərin, alimlərin bədii və elmi əsərlərinin rəqəmsallaşdırılması prosesi çox sürətlə getməlidir. Bu gün Azərbaycanda mövcud olan əlyazmaların belə rəqəmsallaşdırılmasının çox vacib olduğunu deyən ekspertlərin fikrincə, bu bizim əlyazmalarımızın beynəlxalq təbliğatında, tanıdılmasında və daha çox istinad edilməsində mühüm rol oynaya bilər.   Bildirək ki, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun fondunda saxlanılan əlyazmaların rəqmsallaşdırılması prosesinə çoxdan başlanılıb və artıq bu sahədə xeyli iş də görülüb. İnstitutda saxlanılan əlyazmaların elektronlaşdırılması istiqamətində görülən işlərin effetivliyini şübhə altına almaq olmaz, çünki çox faydalı işlər görülüb.

Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunda Prezident İlham Əliyevin “Azərbaycan Respublikasında 2021-ci ilin “Nizami Gəncəvi İli” elan edilməsi haqqında” Sərəncamına uyğun olaraq Nizaminin əsərlərinin əlyazmalarının rəqəmsallaşdırılması və elektron bazanın yaradılmasını əsas istiqamətlərdən biri olaraq həyata keçirir.

Ədəbiyyatı populyar edən rəqəmsallaşdırma...

Rəqəmsallaşma elektron ədəbiyyatın formalaşmasına və populyarlaşmasına çox dəstək göstərir. Ekspertlərə görə, aktiv rəqəmsallaşma və internetləşmə xalqların ümumi bəşəri dəyərlər əsasında birləşməsinə kömək edən yeni bir mühit meydana gətirir. Məsələn, dahi Nizami Gəncəvinin əsərləri rəqəmsallaşdırılıb və bunlar ümumbəşəri dəyər kimi dünya üçün böyük maraq kəsb edir. Nizamini bütün dünya oxuyur, amma rəqəmsallaşma bu oxucu halqasını daha da genişləndirir.

  • Nizaminin əsərləri ilə bağlı yeni rəqəmsal töhfə…

Dahi şair və böyük mütəfəkkir Nizami Gəncəvinin 880 illik yubileyi münasibətilə 2021-ci il Prezident İlham Əliyevin sərəncamına əsasən elan edilən “Nizami Gəncəvi İli” çərçivəsində “Azercell Telekom” Nizami əsərlərinin ən sevilən nümunələrini rəqəmsal mütaliə vasitələrilə təbliğ etmək təşəbbüsü ilə çıxış edir. Məlumatlara görə, “Azercell”in dəstəyilə Nizaminin 40-dan çox seçilmiş fəlsəfi və lirik məzmunlu müxtəlif ölçülü əsərləri Azərbaycan, rus, ingilis, fransız və türk dillərində Bookmate proqramının "Audiobook" bölməsinə yerləşdiriləcək. Audio faylların hazırlanmasında digər bir özəl xüsusiyyət onların orijinal fon musiqiləri ilə təqdim olunmasındadır. Ud, tar, kamança və digər qədim musiqi alətlərinin müşayiəti ilə dil daşıyıcıları tərəfindən səsləndiriləcək poeziya nümunələri daha təsirli və xalqımızın mədəni irsi baxımından daha mütəşəkkil ifadə olunacaq.  

“Azercell” tərəfindən daha bir maraqlı yenilik isə layihə çərçivəsində Nizami Gəncəvinin iki əsərinin: “Kərpickəsən kişinin dastanı” və “Adil Nuşirəvan ilə vəzirin hekayəti” əsərlərinə komiks janrında şəkillərin çəkilməsi və komiks toplusundan ibarət kitabın tərtib edilməsidir. Qeyd edək ki, həmin komikslər də Azərbaycan, rus və ingilis dillərində adaptə ediləcək.

  • Nəsiminin seçmə qəzəllərini və  “Koroğlu” dastanının 10 qolu...

Yayılan məlumatlara görə, Nizami Gəncəvinin əsərlərindən əvvəl “Azercell” rəqəmsal kitabxana üçün İmadəddin Nəsiminin 650 illik  yubileyi münasibətilə şair və filosofun seçmə qəzəllərini, “Koroğlu” dastanının 10 qolunu və müxtəlif klassik müəlliflərin əsərlərini audiokitab formatında hazırlayaraq beynəlxalq Bookmate tətbiqinə yükləmişdir.

Bütövlükdə, Azərbaycan ədəbiyyatının, xalq yaradıcılığının, folklorunun müxtəlif nümunələrinin rəqəmsallaşdırılması çox müsbət bir haldır. Əlbəttə, sadaladıqlarımız görülən və görülməli olan işlərin çox cüzi hissəsidir. Sözsüz, bu istiqamətdə Mədəniyyət Nazirliyinin, AMEA-nın və başqa qurumların xəttiilə, ölkəmizin mobil operatorlarının, eləcə də informasiya, kommunikasiya texnologiyaları təşkilatlarının da qatqısı ilə Azərbaycan ədəbiyyatının rəqmsallaşdırılması prosesinə başlanılıb. Ədəbiyyatın, söz sənətinin rəqəmsallaşdırılması, özü də başqa dillərdə də səsləndirilməsi bir uğurdur. Ekspertlər deyir ki, rəqəmsal format, rəqəmsal daşıyıcılar meydana çıxandan kağız daşıyıcılardan, artıq yüksən xilas olunub. İndi Azərbaycan ədəbiyyatını, klassik irsini xaricdə təbliğ etmək üçün cild-cild kitablar daşımağa ehtiyac yoxdur, rəqəmsal formatda ərsəyə gətirilən kitablar bu məsələdə mühüm rol oynayır.

Azərbaycan ədəbiyyatının rəqəmsallaşdırılması, elektrinlaşdılması Azərbaycan dövlətinin mədəniyyət siyasətinin tərkib hissəsidir. Bu baxımdan görülən hər bir işdə dövlətin qatqısı var. Ümid edirik ki, Azərbaycan bölgədə rəqəmsallaşdırma sahəsində də lider olacaq, çünki buna imkan da, şərait də, əsas da var.

İradə SARIYEVA
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyilə çap olunur.



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

15.07.2025 / 09:15
Samuxda zəlzələ olub - TƏCİLİ

15.07.2025 / 08:36
Azərbaycanda turistlər hotellərdən imtina edir - kirayə kənd evlərinə kütləvi axın başlayıb...

14.07.2025 / 23:48
Tramp Putini sərt tənqid etdi - Onu qatil adlandırmaq istəmirəm, amma o…

14.07.2025 / 23:40
Tramp Putinə 50 gün vaxt verdi - Ukrayna ilə bağlı razılaşma olmasa...

14.07.2025 / 21:32
Ermənilərin azərbaycanlıları əsir götürərkən işgəncə vermələrini əks etdirən videokadrlar məhkəmədə nümayiş etdirildi - FOTO

14.07.2025 / 21:19
Kilsə Paşinyana əks-hücuma keçdi - "katolikosa hücum Allaha hücumdur"...

14.07.2025 / 21:05
Bir neçə ərəb biznesmenə görə tariximizdən üz döndərməliyik? - Babək ərəblərlə vuruşub, ancaq tarix tarixdir...

14.07.2025 / 20:50
Əbu-Dabidə Əliyev-Paşinyan görüşünün ardınca Gorus görüşü başlayıb...

14.07.2025 / 20:35
Azərbaycanın "yaratdığı" Yeni Kaledoniya Dövləti müstəqil xarici siyasət aparacaq... Konstitusiyada ayrıca maddə...

14.07.2025 / 20:21
Azərbaycan qazının Suriyaya nəqlinin bir neçə marşrutu gözdən keçirilir...

14.07.2025 / 20:07
Supermarketlərimiz yerli bostan məhsullarına bağlıdır - Çindən qarpız idxalı 300 dəfə artır...

14.07.2025 / 19:53
Avropa Bakıdan əlavə 14 milyard kub qaz istəyir - ancaq problem var...

14.07.2025 / 19:40
İki dövlətli həll prosesində yeni ADDIMLAR: Nyu-Yorkda sərt mesajlar veriləcək

14.07.2025 / 19:37
Azərbaycan Yeni Kaledoniyanı dövlət kimi tanıyan ilk ölkə olacaq...

14.07.2025 / 19:25
Əməkdar mədəniyyət işçisi Musa Nəbioğlu Aydın Quliyevi təbrik etdi

14.07.2025 / 19:12
Mətbuatın 150 illiyi həm dövlətçilik, həm də ictimai hadisədir...

14.07.2025 / 18:57
ABŞ Zəngəzur dəhlizinə nəzarəti öz üzərinə götürməyi təklif etdi - səfir rəsmən təsdiqlədi...

14.07.2025 / 18:44
Rusiya pomidor ticarətindən Azərbaycana 1,2 milyard dollar ziyan vuracaq?..

14.07.2025 / 18:41
“Başlıbel: yaranışdan işğaladək” kitabının təqdimatı keçirilib

14.07.2025 / 18:30
Müxalifətə münasibətdə Fransa ilə Rusiya eyni ölkələrdir - qətllər, təqiblər...

14.07.2025 / 18:16
Azərbaycanın tərəvəzində həqiqətən xəstəlik tapılır, ya Rusiyada məsələ siyasiləşdirilir...

14.07.2025 / 18:02
Bakıda qapalı Suriya-İsrail danışıqlarında hər tərəfdən bir nəfər iştirak etdi... Çox ilginc...

14.07.2025 / 17:48
Putindən İrana gizli “nüvə mesajı” - Rusiyanın məqsədi nədir...

14.07.2025 / 17:35
40 nəfər bağça direktoru niyə “vuruldu”?..

14.07.2025 / 17:22
Suraxanıda oğurluq edənlər saxlandı...

14.07.2025 / 17:14
Mətbuat Şurası Aydın Quliyevi 65 illik yubileyi münasibətilə təbrik etdi - FOTO

14.07.2025 / 17:02
Mətbuat Şurası “Sputnik Azərbaycan”la bağlı durumu müzakirə etdi - Kartavıxın və Belousovun həbslərinin jurnalist fəaliyyətləri ilə heç bir əlaqəsi yoxdur...

14.07.2025 / 16:46
Zelenski təsdiqlədi - Ukraynanın yeni baş naziri o olacaq...

14.07.2025 / 16:31
İstilik təchizatı haqqında Qanun təsdiqləndi

14.07.2025 / 16:29
Azərbaycanda Axar-Baxar və İlisu milli parkları yaradılır - SƏRƏNCAM

14.07.2025 / 16:28
Trend-in informasiya dəstəyi ilə UNESCO-da İçərişəhərin Dünya İrs Siyahısına daxil edilməsinin 25 illiyi qeyd edilib – Sahil Kərimli

14.07.2025 / 16:23
Putinin müdafiə naziri ilə bağlı şok xəbər - sevgilisini 100 milyonluq nəhəng hərbi təyyarə ilə gözəllik salonuna apardı…

14.07.2025 / 16:10
Vətən sevgisinin ən uca zirvəsi...

14.07.2025 / 15:57
Görkəmli filosof Ziyəddin Göyüşov haqqında düşünçələrim...

14.07.2025 / 15:56
BMU-da “Yay məktəbi”ndə tədris aparan koreyalı müəllimlərlə görüş olub

14.07.2025 / 15:56
Trampdan Rusiyaya qarşı sərt qərar - Ukraynaya Moskvanı vura biləcək raketlər göndərilir…

14.07.2025 / 15:25
"Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh müqaviləsinin ən tez zamanda imzalanacağına ümid edirik" - Ursula fon der Lyayen

14.07.2025 / 14:48
Müstəqil və qüdrətli Azərbaycan dövlətinin təməlinin qoyulduğu tarix

14.07.2025 / 14:44
2024-də ali məktəblərə qəbulda ən aşağı və ən yüksək nəticə göstərən rayonlar - Şahbuz, İsmayıllı və Naftalan...

14.07.2025 / 14:30
Xocalının Təzəbinə kəndinə ilk köç - 28 ailə...

14.07.2025 / 14:23
Bakıda evlərdən 11 min manata yaxın pul oğurlandı - saxlananlar var...

14.07.2025 / 14:17
"Gitara ifaçısı olduğumu biləndən sonra dırnaqlarımı çıxardılar, barmaqlarımı sındırdılar" - Xocalı soyqırımı zamanı həyat yoldaşı öldürülmüş, özü girov götürülmüş zərərçəkən

14.07.2025 / 13:52
DİM sədri 5 il ərzində bəzi ixtisasların ləğv olunacağını açıqladı...

14.07.2025 / 13:47
Külli miqdarda narkotiki ölkə ərazisinə keçirməyə cəhd edən şəxs sərhəddə saxlandı...

14.07.2025 / 13:33
Ali məktəblər subbakalavrların qəbulundan imtina edir - səbəbini Məleykə Abbaszadə açıqladı

14.07.2025 / 13:19
"Ali təhsil müəssisələri attestatla qəbul imkanına etiraz ediblər" - DİM rəhbəri

14.07.2025 / 13:16
Putinin Ermənistan planı - Paşinyanın qarşısına Karapetyanı çıxarır

14.07.2025 / 13:07
Кто победит в этой схватке - Азербайджан или Россия? - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

14.07.2025 / 12:57
"Proseslərə özümün belə müdaxilə etməyim qeyri-mümkündür" - Məleykə Abbaszadə

14.07.2025 / 12:46
“Media haqqında” Qanuna təklif edilən dəyişikliklər təsdiqləndi

14.07.2025 / 12:37
Şəxsiyyət vəsiqələrində dəyişiklik - yaşayış yeri və vətəndaşlıq məlumatları olacaq...

14.07.2025 / 12:22
“Xüsusi icra məmurları haqqında” yeni qanun qüvvəyə mindi

14.07.2025 / 12:17
Azərbaycanın daha bir uğuru: Nizami Tibb Mərkəzi də HIMSS beynəlxalq akkreditasiya sertifikatı əldə etdi

14.07.2025 / 12:08
Gəncədə keçirilən art-terapiya kursu uşaqların sosial inkişafına dəstək olur

14.07.2025 / 12:02
Əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin olduğu yer üzrə qeydiyyata alınması xidməti “mygov”da təmin olunub

14.07.2025 / 11:50
Vüqar Rəhimzadə: Ümummilli Liderin 1969-cu ildə birinci dəfə hakimiyyətə gəlişi Azərbaycanın qurtuluş tarixinin başlanğıcıdır

14.07.2025 / 11:46
Rusiyadan miqrantlara "sürpriz" - rüsumlar artırılır...

14.07.2025 / 11:12
Milli Məclis iclas keçirir - mühüm məsələlər müzakirəyə çıxarılıb

14.07.2025 / 11:05
Yoahim Löv Özbəkistan yolçusudur...

14.07.2025 / 11:03
Azərbaycan düşmənləri mat vəziyyətinə saldı! - FOTO

14.07.2025 / 11:00
Bu iki rayonda qaz olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

14.07.2025 / 10:35
Tramp xüsusi elçisini Ukraynaya yollayıb

14.07.2025 / 10:29
Bu il 6 mindən artıq istifadəçi hakerlərin qurbanına çevrilib

14.07.2025 / 10:21
Suriyada yerli tayfalar bir-birini qırırlar - 37 nəfər ölüb...

14.07.2025 / 10:18
"Çelsi" bu çempionluqdan 114 milyon avro qazandı

14.07.2025 / 10:12
"Benfika" ukraynalı qapıçını satışa çıxardı

14.07.2025 / 10:06
Tramp Ukraynaya silah göndərir - amma pulunu Avropa ödəyəcək...

14.07.2025 / 10:00
Paşinyan Brüsselə yollanıb

14.07.2025 / 09:30
Sabunçuda ölümlə nəticələnən yol qəzası olub

14.07.2025 / 09:21
Azərbaycanda kibercinayətkar həbs edilib - DTX-dan mühüm əməliyyat

14.07.2025 / 09:18
Türkiyənin bu məşhur serialı məhkəməlik oldu

14.07.2025 / 09:12
"Çelsi"dən PSJ-yə futbol dərsi!

14.07.2025 / 09:06
Tramp Böyük Britaniyaya dövlət səfərinə gedəcək - hazırlıq gedir

14.07.2025 / 09:00
Xocalının bu kəndlərinə ilk köç karvanı yola salınıb

14.07.2025 / 08:53
Kaledoniyanın paytaxtında "Azərbaycan abidəsi"...Necədir?

14.07.2025 / 08:51
Fransızlar ŞOKDA- həbsxanadan çantada gizlənib qaçdı...

14.07.2025 / 08:21
“Taxta bazarın”da yanğın olub

13.07.2025 / 20:53
Deputat Elnarə Akimova şəhid general Polad Həşimovun ailəsini ziyarət etdi

13.07.2025 / 19:01
Ukrayna kəşfiyyat polkovnikinə sui-qəsdin qisasını aldı – Kiyevdə azı iki FSB agenti öldürüldü…

13.07.2025 / 18:16
Makron Fransanı çökdürdü, ölkə borc içində batır - pensiya və bütün yardımlar dondurulur…

13.07.2025 / 17:10
Tramp Kiyevə silah göndərmək üçün Rusiyanın ABŞ-dakı 5 milyardını müsadirə edə bilər…

Mətbuatın 150 illiyi həm dövlətçilik, həm də ictimai hadisədir...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910