“Hərbi nöqteyi-nəzərdən bu bizə hücum etmək üçün əlverişli zəmin yaradırdı”
Ermənistanda 2008-ci ilin 1 mart hadisələri ilə bağlı mətbuatda yayılan istintaq materiallarında bir sıra maraqlı məqamlar üzə çıxıb. Belə ki, Ermənistan Baş Qərargahının Kəşfiyyat İdarəsinə 10 il başçılıq etmiş general Arşak Karapetyanın istintaqa şahid qismində verdiyi ifadələr geniş rezonans doğurub.
Qeyd edək ki, Ermənistan ordusunun 2016-cı ilin aprel döyüşlərində aldığı zərbələrə görə Serj Sarkisyan tərəfindən işdən çıxarılan, lakin hazırda Baş nazir Paşinyanın müşaviri olan general Karapetyan həmin hadisələr zamanı Azərbaycanla cəbhə xəttindən qoşunların çıxarılıb İrəvana göndərilməsindən danışıb. Karapetyan ifadəsində deyir ki, silahlı qüvvələrin komandanlığının 2008-ci ilin fevral-mart aylarında Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin cəbhənin müxtəlif istiqamətlərində, xüsusən də Qarabağda cəmləşdiyi bir vaxtda qoşunları İrəvana aparmasını anlamırdı. Ordunun bəzi hissələri üçün isə bu yerdəyişmə qəbuledilməz idi. Generalın bildirdiyinə görə, nəinki Qarabağdan, hətta Ermənistan-Azərbaycan sərhədindən də qüvvələr çıxarılaraq İrəvana aparılıb.
Bundan əvvəl BBC-nin rus xidməti istintaq sənədlərinə istinadən Qarabağdan İrəvana göndərilən qoşunlara işğal edilmiş ərazilərdə yaradılan qanunsuz “hərbi birləşmə”nin “komandir müavini”, Ohanovski ləqəbi ilə tanınan general-mayor Samvel Karapetyanın komandanlıq etdiyini bildirib. Dindirilmədə isə erməni general qeyd edir ki, 2008-ci il fevralın 23-də general-polkovnik Movses Akopyanla birlikdə Köçəryanın keçirdiyi müşavirədə iştirak edib. Bundan 2 saat sonra Qarabağdakı müxtəlif bölmələrdən toplanmış döyüşçülərdən tabor təşkil etməyə və İrəvana göndərməyə dair əmr alıb. Karapetyanın dediyinə görə, tərkibində komandiri olduğu snayperlər də olmaqla, İrəvana 300 hərbi qulluqçu ilə gəlib.
Belə məlum olur ki, 2008-ci ilin martında Ermənistan hakimiyyəti döyüş bölgələrindən əsgərləri çıxararaq İrəvana göndərib. Nəticədə, faktiki olaraq, cəbhədə vəziyyətin dəyişməsi üçün əlverişli zəmin yaranıb. Maraqlıdır, belə vəziyyətdə Azərbaycan nə edə bilərdi?
- İbrahim Rüstəmli: “Ancaq siyasi baza, zəmin olmadan hər hansı bir hərbi əməliyyatın keçirilməsi böyük risqdir”
Məsələyə münasibət bildirən ehtiyatda olan polkovnik-leytenant, hərbi ekspert İbrahim Rüstəmlinin sözlərinə görə, bu cür vəziyyətlər hərbdə şans kimi dəyərləndirilir: “Döyüş əməliyyatlarında hər bir anın özünün hökmü olur. Belə bir anı hər zaman dəyərləndirmək lazımdır. Ancaq böyük miqyasda hərbi əməliyyatların keçirilməsi, bəzilərinin düşündüyü kimi, o qədər də asan məsələ deyil. Bəli, hərbi nöqteyi-nəzərdən bu bizə hücum etmək üçün əlverişli zəmin yaradırdı. Ancaq bunun siyasi tərəflərin də unutmaq olmaz. Çünki genişmiqyaslı əməliyyatlara başlamaq üçün siyasi qərarlar olmalıdır. Yəni o əməliyyatın həyata keçirilməsi, planlaşdırılması və strateji-taktiki baxımdan əməliyyatın reallaşdırılması üçün onun siyasi bazası olmalıdır. Siyasi baza, zəmin olmadan hər hansı bir hərbi əməliyyatın keçirilməsi böyük risqdir. Bax, məsələnin bu tərəfi var. Siyasi zəmin olmadan ciddi uğur qazanmaq çətindir. Hətta deyərdim ki, mümkün deyil. Azərbaycan Ordusu hücuma keçəndə beynəlxalq müstəvidə siyasi dəstək olmalıdır. Azərbaycan Ordusu üçün Ermənistan işğalçı qüvvələrini işğal olunmuş ərazilərdən vurub çıxarmaq çətin deyil. Bizim çox güclü ordumuz və peşəkar, döyüşməyi bacaran hərbçilərimiz var. Bunu bir çoxu gözəl anlayır və qəbul edir. Ancaq məsələ ondadır ki, Ermənistanın arxasında dayanan güclər buna imkan vermək istəmirlər. Bax, budur əsas problem. 2008-ci ildə yaranan situasiyaya nəzər salsaq görərik ki, Köçəryandan sonra Sarkisyanın prezident olması Rusiyanın maraqlarına uyğun idi. Belə situasiyada bizim hərbi əməliyyatlara başlamağımız, məncə, Rusiyanın siyasi etirazına səbəb ola bilərdi. Ona görə də tək hərbi nöqteyi-nəzərdən məsələyə yanaşmaq yetərli deyil. Bunun siyasi tərəfləri də nəzərə alınmalıdır”.
Vidadi ORDAHALLI
