Şənbə günü, 26 iyul 2025
     

Bu dəfəki Brüsselin özəllikləri, İlham Əliyevin "5"-i, kükrəyən geosiyasi qısqanclıqlar... - Aydın QULİYEV yazır...

Image

Brüsseldəki sayca 6-cı üçtərəfli görüş mümkün qədər qısa müddətdə sülh sazişinin imzalanmasına nail olmaq üçün daha qətiyyətli inam göstərmək, nəticəyə hədəflənmək və daha çoxsaylı məsələləri masaya yatırmaq nöqteyi-nəzərindən əvvəlkilərdən fərqləndi.

Şarl Mişelin açıqlamalarında gələcək üçün daha optimist gözləntilərin olduğunu gördük. Onu da görmək mümkündür ki, Avropa qurumları, eləcə də Brüssel formatı daha böyük nəticələr əldə etməyə köklənib və hazırkı təşəbbüsü sonadək əldən vermək niyyətində deyil. Cənab Mişelin Vaşinqton müzakirələrinin ruhunu daha da gücləndirmək ovqatında olduğu da təqdirəlayiq görüntülər sırasındadır. Bütün bunlar deməyə əsas verir ki, rəsmi Brüssel və Vaşinqton Azərbaycan - Ermənistan normallaşma prosesini sonadək öz eqidası altında aparmaqda israrlıdır, bu qərarlılığa mane ola biləcək hər cür cəhdlərə açıq müqavimət göstərmək iqtidarındadır. Bir sözlə, Vaşinqton və Brüssel formatlarının öz çərçivələrində indiyədək nail olduqları nəticələri müdafiə etmək qətiyyətləri aydın hiss olunur. Xüsusilə Moskvanın bu nəticələrə mane olmaq, sülh prosesini öz formatı çərçivəsinə salmaq kimi səylərinə müqavimət göstəriləcəyi şübhəsizdir.

Əlbəttə, Azərbaycan hər hansı sülh müzakirə formatını idealizə etmir. Moskva, Vaşinqton, Brüssel formatları arasında seçim etmir. Azərbaycan Prezidenti beynəlxalq hüquq və ədalət prinsiplərinə uyğun nəticələri müstəsna hədəf kimi seçdiyini daim bəyan edir. Bu hədəfə çatmaq üçün prosesə ən yaxşı dəstək hansı formatdan gələcəksə və gəlirsə, Azərbaycan onu daha məqbul sayacaq. Bunun Rusiya, ya Qərb formatı olacağı Azərbaycan üçün fərq etməz. Bu, Azərbaycan dövlətinin və Prezidentin dəyişməz mövqeyidir.

15 iyul Brüssel görüşündə çoxlu məsələlər müzakirə olundu. Hamısı haqda açıq mediaya məlumat verilib. Gizli müzakirə mövzuları demək olar ki, yoxdur. Bütün əvvəlki üçtərəfli Brüssel formatı çərçivəsindəki müzakirə mövzularının hamısını sadalamaq gərək deyil. Delimitasiya, sülh sazişi, kommunikasiyaların açılması, qarşılıqlı etimad quruculuğu və sair kimi məsələlər üçtərəfli Brüssel formatının işə düşdüyü 2021-ci ilin 15 dekabrından başlayaraq bütün görüşlərdə müzakirə olunan daimi mövzulardır. Lakin 15 iyul Brüssel görüşü həm də indiyə qədər görünməmiş mövzuların müzakirə gündəminə daxil edilməsilə xarakterikdir.

Beləliklə, Brüssel görüşündə ənənəvi müzakirə olunmuş mövzulardan əlavə, həm də tam yeni müzakirə olunmuş mövzular hansılardır?

Şərti olaraq sıralasaq, son Brüssel görüşünün gündəminə çıxarılmış azı 5 yeni mövzudan danışa bilərik, hansılara ki, əvvəlki beş Brüssel görüşündə ümumən yer ayrılmayıb.

1. Xankəndidəki rus hərbçilərinin və sadə ermənilərin alternativ təminat və humanitar yük yolu olaraq Bərdə-Ağdam yolundan istifadə. Bu mövzu iyunun 15-dən sonrakı proseslərin kontekstində meydana çıxıb. Ermənilərin Laçın yolunda Azərbaycan bayraqdarlarını atəşə tutması və Qızıl ayparaçıların avtomobillərindən qaçaqmalçılıq üçün istifadə etmələrindən sonra Azərbaycan Laçın yolunu ümumən bağlamaq zorunda qaldı. Axı Xankəndidəki ermənilərə və rus əsgərlərinə təminat vasitələri çatdırmaq lazımdır. Bəs nə etməli? Yenə çıxış yolunu Azərbaycan təklif etdi. Sübut etdik ki, Azərbaycan yol kəsən deyil, yenə alternativimiz var. Azərbaycan rəhbərliyi Bərdə-Ağdam dəmiryolunu təklif etdi. Bütün parametrlərə görə, bu yol İrəvan-Gorus-Laçın-Xankəndi yolundan çox sərfəlidir. Məhz buna görədir ki, Brüssel formatının başbilənləri bu yeni yolun xüsusi müzakirəsini məqbul saydılar. Bu hələ məsələnin hamısı deyil. Daha dolğun mahiyyət odur ki, iyunun 15-dən sonrakı cəmi 1 ay ərzində meydana çıxmış bu yeni yolun məsələsini Azərbaycan çətinliklə olsa da, çox mötəbər dünya tribunasının müzakirəsinə çıxara bildi. Bunun İlham Əliyev üçün böyük diplomatik məharət olduğu  ilə mübahisə etmək istəyənlər olsa, buyurub, arqumentlərini müzakirəyə təqdim etsinlər. Qətiyyətlə demək olar ki, bu, İlham Əliyevin böyük başarısı oldu.

2. Xankəndi ermənilərinin Azərbaycan Konstitusiyasının təminatı altında yaşaması mövzusunun müzakirəsi Brüssel formatının şərti ikinci yeniliyidir, bu da tamamilə yeni məsələdir. Mayın 14-də baş tutmuş bundan əvvəlki Brüssel görüşündə cənab Mişelin  sözləri yəqin unudulmayıb. Onun sözlərini yenidən yada salaq - "Azərbaycana təklif etdim ki, keçmiş Dağlıq Qarabağın erməni əhalisinin hüquqları mövzusunda beynəlxalq ictimaiyyətlə əməkdaşlıq yoluna əsaslanan müsbət gündəm təklif etsin". Bilirsiniz ermənilər bu fikirdəki "beynəlxalq" sözünü nə qədər fırlatdılar?! "Buna ermənilərin "raskrutkası" da deyilə bilər. Cəmi 2 ay əvvəl fərqli şeylər demiş cənab Mişel indi nə söylədi? Qarabağ ermənilərinin Azərbaycan Konstitusiyasının təminatı altında yaşamasının mümkünlüyünün müzakirə olunduğunu dedi. Bilirsinizmi bu nə qədər böyük irəliləyişdir və bu irəliləyişin arxasında Azərbaycan Prezidentinin fövqəladə əhəmiyyətli  fəaliyyəti dayanır.

3. Qarabağda hələ də qalan erməni silahlılarının məsələsi. Bu mövzu da Brüsseldə prinsipcə yeniləşdirilmiş məzmunda nüzakirə olundu. Belə ki, indiyə qədərki görüşlərdə məsələ Qarabağdakı qanunsuz silahlıların ölkədən çıxarılması kimi qoyulurdu. Bu dəfə müzakirə mövzusu təkmilləşdirildi. Təkcə ölkədən çıxarılmaları yox, həm də tərksilah olunmaları məsələsi müzakirə olundu. Bunlar kardinal fərqli şeylərdir. Söhbət onların ölkədən çıxarkən silahları özləri ilə aparmalarından yox, həmin silahları Azərbaycan dövlətinə təhvil vermələrindən gedir.

4. Laçın yolundakı qaçaqmalçılıq faktlarının müzakirəsi Brüssel formatının müstəsna özəlliklərindən biridir. Baxın, Azərbaycan Prezidenti böyük çətinliklərlə indiyə kimi sübut etdi ki, ermənilər Laçın yolu ilə humanitar yük adı altında silah daşıyır. Azərbaycan Prezidenti bu sözləri deyəndə şübhə ilə soruşanlar var idi ki, doğrudanmı belədir? Bu, sübut olundu. Sonra nə baş verdi? Aprelin 23-də Azərbaycan Laçın yolunda KPP tətbiq edəndən sonra ermənilər Qızıl Ayparanın maşınlarından Xankəndinə gizli silah daşınması üçün istifadə etdilər və iyunun son bir həftəsində Azərbaycan Qırmızı Xaçın qaçaqmalçılıqda bilmədən iştirakçı olduğu faktlarını ortaya qoydu, Xaç bütün bunları qəbul və etiraf etdi. Deməli, İlham Əliyevin əvvəlcə ermənilərin Laçın yolunda sülhməramlıların əli ilə, sonra isə Qırmızı Xaçın əli ilə silah daşıdığını sübuta yetirməsi Ermənistanı da, Brüsseli də fakt qarşısında qoydu. Bir daha təsdiqlənir ki, Laçın yolunda qaçaqmalçılıq faktlarının Brüssel formatında müzakirəyə çıxarılması Azərbaycan Prezidentinin sadəcə uğuru yox, həm də Brüssel formatının tarixi üçün qürurverici faktdır…

5. Brüssel formatında Qərbi azərbaycanlıların vətənə qayıdışının müzakirəsi də bu format üçün müstəsna əhəmiyyətli yenilikdir. Həm də hər kəs bilməlidir ki, Brüsseldə məsələ "ermənilər Bakıya, Qərbi azərbaycanlılar Ermənistana qaytarılsın" kontekstində qoyulmayıb. Məsələ sadəcə Qərbi azərbaycanlıların məsələsi kimi qoyulub ki, bunun da içərisində gələcəkdə Azərbaycana böyük manevr imkanları açacaq məsələlər var.

Təkcə bu 5 yenilik Brüssel formatına qarşı geosiyasi qısqanclıqların kükrəməsi üçün kifayətdir...

Bu nöqteyi-nəzərdən Rusiya XİN-in 15 iyul bəyanatına ayrıca toxunmaq lazımdır...

Aydın QULİYEV




DİGƏR XƏBƏRLƏR

VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

26.07.2025 / 21:08
Ukraynanın Rusiyaya qarşı əks-hücum planı necə pozuldu? - İlon Maskın Kiyevə xəyanətinin üstü açıldı...

26.07.2025 / 20:25
Trampdan Putinə növbəti xəbərdarlıq – Vaşinqton daha sərt addımlar ata bilər...

26.07.2025 / 19:40
Ermənistandakı nüvə stansiyası ilə bağlı qorxunc xəbərdarlıq - Hər an partlaya bilər...

26.07.2025 / 19:20
"Biz həm də erməni xalqı ilə sülh sazişi bağlamaq istəyirik" - Hikmət Hacıyev Almaniya mediasına danışdı...

26.07.2025 / 19:14
ANAMA işğaldan azad edilmiş ərazilərdə yanğınlarla bağlı vətəndaşlara çağırış etdi

26.07.2025 / 19:04
Polşa müharibəyə hazırlaşır... Varşava Ottava Konvensiyasından çıxdı...

26.07.2025 / 17:59
Banklar istehlak kreditləri sahəsində əsl faiz xaosu yaradıblar...

26.07.2025 / 17:50
Azad rayonlarda asayiş, əmlak və ekoloji təhlükəsizlik inanılmaz səviyyədədir - polis cəmi 5 ildə...

26.07.2025 / 17:42
Zəngəzurda Ermənistanın "suverenliyini" Fransa səfiri qoruyur - Paris ABŞ-a qarşı...

26.07.2025 / 17:35
İran Ermənistanı Azərbaycan PUA-larından qoruyur?

26.07.2025 / 14:51
Prezidentin köməkçisi ABŞ-nin Zəngəzur dəhlizi layihəsində iştirakı ilə bağlı şayiələri şərh edib...

26.07.2025 / 14:50
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Culfada seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib

26.07.2025 / 14:16
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Rusiyadan AZAL təyyarəsi ilə bağlı faciəvi insidentə görə məsuliyyəti üzərinə götürməsini gözləyir"

26.07.2025 / 14:08
"Ermənistanın Azərbaycana kompensasiya ödəməsi danışıqların müzakirə mövzusu deyil" - Prezidentin köməkçisi

26.07.2025 / 13:56
Hikmət Hacıyev: "Minsk qrupu tarixin arxivinə göndərilməlidir"

26.07.2025 / 13:46
Qarabağda dağlıq ərazidəki yanğınların söndürülməsinə 51 texnika, 4 helikopter cəlb olunub

26.07.2025 / 13:33
Abşeronda oğurluq edən şəxslər saxlandı

26.07.2025 / 13:20
"USAID heç vaxt Cənubi Qafqazda humanitar fəaliyyətlə məşğul olmayıb" - Hikmət Hacıyev

26.07.2025 / 13:05
Metsamer AES region ölkələri üçün ciddi təhlükə mənbəyidir - NTV telekanalı

26.07.2025 / 12:52
Qaydalara biganəlik – həyatımıza təhlükədir! - FHN yanğınlarla bağlı əhaliyə müraciət etdi

26.07.2025 / 11:06
Prezident İlham Əliyev Maldiv Prezidentini təbrik etdi

26.07.2025 / 11:03
Qazaxda çətənə kolu yetişdirən qadın yaxalanıb

26.07.2025 / 10:25
Gəncə sakini dəm qazından boğularaq ölüb

26.07.2025 / 10:18
"Real"ın dünya çemionatındakı qazancı açıqlandı

26.07.2025 / 10:06
Rusiya bu gecə Xarkovu bombalayıb

26.07.2025 / 10:01
Məşhur aktyor "Arka sokaklar"da

26.07.2025 / 09:53
2100-cü ilə qədər 1 milyard insan susuzluqdan ölə bilər - alimlərdən XƏBƏRDARLIQ!

26.07.2025 / 09:45
Naxçıvanda 3 kəndin içməli su təchizatı dayandırılıb

26.07.2025 / 09:27
Klinikalar süni mayalanma əməliyyatını da çəkib paylaşırlar - "Medipoint"də baş verənlər...

26.07.2025 / 08:41
Dövlətin əsl müdaxilə vaxtıdır - ehsandan imtinanı sürətləndirmək lazımdır, hələlik 1-2 rayon...

25.07.2025 / 22:22
Türkiyənin 22-ci UNESCO İrsi: Sardis və Bintepə

25.07.2025 / 22:10
Ceyhun Bayramov və Hakan Fidan Ermənistanla sülh danışıqlarını müzakirə etdi...

25.07.2025 / 21:23
Bütün Fransa Makronun qəsdinə durdu - ölkə yeni aksiyalara hazırlaşır...

25.07.2025 / 21:08
Millət vəkili Mehriban Vəliyeva Aydın Quliyevi təbrik etdi

25.07.2025 / 21:06
65 yaşda "Əməkdar jurnalist" adı almaq mənim günahım deyil...

25.07.2025 / 21:05
EKO-nun Xankəndi zirvəsi Rusiyanı niyə bu qədər narahat edir?

25.07.2025 / 20:49
Sülhü pozan Ermənistan, hədəf Azərbaycan - Fransa parlamentindən absurd qərar...

25.07.2025 / 20:34
Zəngəzur dəhlizi məsələsinə NATO da qarışdı...

25.07.2025 / 20:19
Paşinyan həbs etdiyi rus oliqarxı barədə beynəlxalq məhkəmə qərarını da heçə saydı...

25.07.2025 / 20:12
Ermənistanın hücumları nəticəsində yaralanmış, mülklərini itirmiş, əsirlikdə və girovluqda olmuş zərərçəkmiş şəxslər məhkəmədə ifadə verdi - FOTO

25.07.2025 / 20:04
Paytaxt köçürülə bilər - su qıtlığı daha kəskin problemə çevrilir...

25.07.2025 / 19:49
Paşinyanın siyasəti Elçibəyin 90-cı illərdəki Qərbyönlü siyasətinə bənzədildi...

25.07.2025 / 19:35
ABŞ-ın Zəngəzur planı Rusiya layihəsindən kəskin fərqlidir - Zaxarova narahatdır...

25.07.2025 / 19:22
Azərbaycanın ilk peykindən süni intellekt layihələrinin maliyyələşməsinə qədər...

25.07.2025 / 19:16
Bakıda DİN müşavirəsində sərt tələb - “icra olunmalıdır”

25.07.2025 / 19:09
Qubanın şəhid ailələri təklif etdilər - hər şəhid barədə kitab yazılsın...

25.07.2025 / 19:01
MM-in Korsikaya Dəstək Qrupundan Fransa parlamentinə sərt cavab - bu onları qıcıqlandırır...

25.07.2025 / 18:58
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Ordubadda seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib

25.07.2025 / 18:55
Tələbə təqaüdləri artırıldı - 300, 450 manat...

25.07.2025 / 18:50
İsgəndər Xəlilovun oğlunun şirkəti ofisdə axtarış aparılmasını təkzib etdi

25.07.2025 / 18:41
Rusiya Aİİ çərçivəsində Ermənistanı iqtisadi sanksiyalarla hədələdi...

25.07.2025 / 18:35
Mixail Qusmanın Azərbaycan boyda səmimi və doğma ailəsi var – Cavid İsmayıl yazır

25.07.2025 / 18:30
Şuşa Media Forumu qlobal mətbuatda

25.07.2025 / 18:27
Nazirlər Kabineti 2018-də söz vermişdi ki, yaxın 3 ildə 100 faiz olacaq - hanı bəs?

25.07.2025 / 18:14
Kreml rəsmisi Zəngəzur dəhlizindən imtina etdi - şok...

25.07.2025 / 18:09
“Bakcell”in dəstəyi ilə “YAŞAT” yay məktəbi Londonda - FOTO

25.07.2025 / 17:59
Rusiya Ermənistanın qazını kəsməkdən başladı – Tiflis-İrəvan xəttində nə baş verir?..

25.07.2025 / 17:46
İstanbulda Rusiya-Ukrayna danışığının iflas etməsinin şok səbəbləri - təfərrüatlar...

25.07.2025 / 17:33
Türkiyənin Akkuyu AES tikintisində maaş qalmaqalı günbəgün böyüyür...

25.07.2025 / 17:14
Ərdoğan Trampla Putini İstanbulda bir araya gətirmək istəyir...

25.07.2025 / 17:10
"Zəngəzur dəhlizi regional logistikanı gücləndirəcək" - Özbəkistan Nəqliyyat Nazirliyinin hesabatı

25.07.2025 / 17:07
“Yüksəliş” müsabiqəsi insan kapitalına dəyərli investisiyadır" - Fərəh Əliyeva

25.07.2025 / 17:01
"Beşinci “Yüksəliş” müsabiqəsinin 20 qalibindən ikisi ADA Universitetinin tələbəsi, biri isə ADA-nın müəllimidir" - Hafiz Paşayev

25.07.2025 / 16:49
Polis Pirallahıda əməliyyat keçirdi - 42 kq narkotik aşkarlandı

25.07.2025 / 16:33
Keçmiş Baş Qərargah rəisindən xəbərdarlıq - Rusiya-Ukrayna müharibəsi 2034-cü ilə qədər uzana bilər…

25.07.2025 / 16:15
ABŞ səfiri Makronun Fələstin qərarını ələ saldı - onda İngiltərə də Fransanı öz müstəmləkəsi elan edə bilər

25.07.2025 / 16:09
"Bakıda yəhudi özünü Parisdən daha təhlükəsiz hiss edir" - Corc Dik

25.07.2025 / 15:56
Cənubda ilk qız məktəbini təşkil edən Məryəm xanım...

25.07.2025 / 15:46
Hacıqabulda avtoxuliqanlıq edən sürücü məsuliyyətə cəlb olundu

25.07.2025 / 15:27
"Gəncəyə raketlər düşəndə mən oradaydım" - İsrail səfiri erməni hücumlarından danışdı

25.07.2025 / 15:22
Castin Timberleyk Bakıdadır!

25.07.2025 / 14:43
"Şuşanı ziyarət etmiş ilk İsrail səfiri olmaq mənim üçün böyük şərəfdir" - Corc Dik

25.07.2025 / 14:27
Kreml Ukraynanın təklifini yenə qəbul etmədi - Putin-Zelenski görüşü çətin ki, mümkün olsun...

25.07.2025 / 14:21
Şəxsiyyət vəsiqəsinə yeni məlumatlar əlavə ediləcək - FOTO

25.07.2025 / 14:18
İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun nizamnamə kapitalı artırıldı - FƏRMAN

25.07.2025 / 14:11
44 günlük müharibə zamanı Ermənistanın əsir götürdüyü azərbaycanlı - "Mənə işgəncələr verildi"

25.07.2025 / 13:43
"Azərbaycan İsraillə Türkiyənin yaxınlaşmasında mühüm rol oynayıb" - Səfir

25.07.2025 / 13:35
Qazaxıstan Xəzər dənizini xilas etməyə çağırdı...

25.07.2025 / 13:19
"Azərbaycan multikulturalizm modeli ilə haqlı olaraq qürur duyur" - İsrail səfiri

25.07.2025 / 13:10
За что уволили в России бакинца М. Гусмана? - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

25.07.2025 / 12:55
Yeni tədris ilində təhsil haqlarında dəyişiklik olacaq? - RƏSMİ AÇIQLAMA

Azərbaycanın ilk peykindən süni intellekt layihələrinin maliyyələşməsinə qədər...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910