Kreml rəsmən İrəvana xəbərdarlıq etdi
Kremlin bütün xəbərdarlıqlarına baxmayaraq, Avropa İttifaqı missiyasının Ermənistana gəlişini təmin edən İrəvana şimal qonşumuzun qəzəbi artır. Bunu missiya ilə bağlı Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin son bəyanatı da təsdiq edir.
Bəyanatda qeyd olunur: “Avropa İttifaqı (Aİ) Şurası Ermənistanda iki il müddətinə Aİ-nin yeni mülki missiyasının yaradılması barədə qərar qəbul edib. Aİ-nin iştirakının konkret parametrləri yaxın vaxtlarda müəyyən olunacaq. Lakin artıq görünür ki, o, ötən ilin oktyabrından dekabrınadək Ermənistanda fəaliyyət göstərən Aİ müşahidəçi mexanizmindən daha miqyaslı olacaq”. Bəyanatda Rusiyanın məsələ ilə bağlı prinsipial mövqeyi barədə qeyd olunub: “Cənubi Qafqazda regiondan kənar amilin möhkəmləndirilməsinə münasibətdə Rusiyanın prinsipial mövqeyi dəyişməyib. Aİ “ekspert”lərinin Ermənistan-Azərbaycan sərhədi ərazisində baş verən hadisələrə nəzarət etməsinə “əlavə dəyər” verməyə ehtiyac görmürük. Əgər Brüsseldə Cənubi Qafqazda sülhə həqiqətən maraqlı olsaydılar, o halda öz missiyalarının fəaliyyət şərtlərini Azərbaycanla razılaşdırardılar. Kökündən dəyişərək ABŞ-ın və NATO-nun törəməsinə çevrilən Avropa İttifaqının nümayəndələrinin Ermənistanın sərhədyanı ərazilərində peyda olması və MDB məkanında qarşıdurma siyasəti yürütməsi regiona yalnız geosiyasi qarşıdurma gətirə və mövcud ziddiyyətləri gərginləşdirə bilər. Aİ missiyasının bəyan edilmiş mülki mahiyyəti aldadıcı olmamalıdır. O, Avropa İttifaqının təhlükəsizlik və müdafiə sahəsində ümumi siyasəti çərçivəsində bütün bunlardan irəli gələn nəticələr əsasında formalaşdırılır”. Bəyanatda Rusiya missiyasının əhəmiyyətli roluna toxunularaq bildirilib: “Aİ-nin nəyin bahasına olursa-olsun Ermənistanda mövqeyini möhkəmləndirmək, Rusiyanın vasitəçilik səylərini sıxışdırmaq cəhdləri ermənilərin və azərbaycanlıların regionun sülh yolu ilə inkişafı ilə bağlı köklü maraqlarına zərbə vura bilər. Əminik ki, regionda yaxın gələcək üçün sabitliyin və təhlükəsizliyin əsas amili Rusiya, Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin 2020-ci il 10 noyabr tarixli bəyanatına əsasən yerləşdirilən Rusiya sülhməramlı kontingenti, eləcə də Ermənistan sərhədlərində xidmət edən rusiyalı sərhədçilərdir. Onlar Aİ müşahidəçilərinin davranışına vəziyyətin “yerində” gedişatını nəzərə almaqla reaksiya verəcəklər”. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin bəyanatında Ermənistanın Aİ-nin xeyrinə seçim etdiyi də vurğulanıb: “Biz müəyyən edirik ki, İrəvanda Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının (KTMT) missiyası istiqamətində işi məntiqi sona çatdırmadan Aİ-nin xeyrinə seçim etməyi üstün tutublar. Əgər erməni müttəfiqlərində KTMT-nin potensialından istifadə etmək marağı qalıbsa, o halda onun missiyası tez bir zamanda Ermənistanda yerləşdirilə bilər. Əvvəlki kimi hesab edirik ki, Rusiya, Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin 2020-ci il 10 noyabr, 2021-ci il 11 yanvar və 26 noyabr və 2022-ci il 31 oktyabr tarixli üçtərəfli bəyanatlarının müddəalarının qeyd-şərtsiz və ardıcıl həyata keçirilməsi, o cümlədən bütün nəqliyyat və iqtisadi əlaqələrinin bərpa olunması, Ermənistan-Azərbaycan sərhədinin delimitasiyası və demarkasiyası, Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişinin parametrlərinin razılaşdırılması, ictimaiyyət, ekspert dairələri və parlamentarilər arasında üçtərəfli əlaqələrin inkişaf etdirilməsi Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərinin normallaşdırılması və bütövlükdə regionda vəziyyətin yaxşılaşdırılması üçün ən sabit və uzunmüddətli əsasdır. Rusiya bu məsələdə hər cür kömək etməyə hazırdır”. Beləliklə, Rusiya rəsmi səviyyədə Aİ-nin müşahidə missiyasının regiona gəlişinə və buna şərait yaradan Ermənistanın hərəkətlərinə olduqca sərt reaksiya verir. Ermənistan parlamentinin hökumətyönlü “Vətəndaş müqaviləsi” fraksiyasını təmsil edən deputatı Vigen Xaçatryan əmindir ki, Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Qərbə və Ermənistana qarşı tənqidi ifadələrlə çıxışı qısqanclıqdan başqa bir şey deyil: “Bu mətn istənilən məzmundan daha çox qısqanclıq səhnəsidir”.
Ermənistan parlamentinin iqtidaryönlü deputatı hesab edir ki, Rusiya tərəfi sadəcə olaraq öz fəaliyyətsizliyinə haqq qazandırmağa çalışır: “Rusiya və KTMT-nin öz missiyasını yerinə yetirmək üçün hər cür imkanları var və onlar çoxdan nəsə edə bilərdilər, amma heç nə etmədilər. Əgər onlar öz vəzifələrini yerinə yetirsəydilər, ümumiyyətlə belə problem yaranmazdı. Ayrıca, onların bizim xarici siyasətimizi qiymətləndirməyə çalışması düzgün deyil, mən bunu qeyri-diplomatik dil hesab edirəm”. Bütün bunlar onu göstərir ki, İrəvan Rusiya və KTMT-nin yerinə Avropanı və Fransanı seçib. Hesab edilir ki, bu vəziyyətdə Kreml baş nazir Nikol Paşinyanı cəzalandırmaq barədə düşünməli olacaq. İndilikdə Kreml üçün problem ondadır ki, Ermənistandakı tərəfdarları zəifdir və Paşinyanı hakimiyyətdən uzaqlaşdıra bilmirlər. “Milli Müdafiə” jurnalının baş redaktoru, tanınmış rusiyalı hərbi ekspert İqor Korotçenko məsələ ilə bağlı qeyd edir: “Aİ-nin Ermənistandakı missiyası ilə bağlı belə bir ssenarinin həyata keçirilməsi gözlənilir. Birinci mərhələdə missiya Ermənistana geniş tərkibdə gələcək. Sonra İrəvan sözügedən missiyanın müşahidə missiyasından hərbi missiyaya çevrilməsini təmin etməyə çalışacaq. Ardınca Ermənistanla Rusiya arasında müttəfiqlik münasibətlərində fasilə və gərginlik müşahidə olunacaq, ola bilsin ki, Rusiyanın Gümrüdəki hərbi bazası bağlansın və İrəvan KTMT-dən çıxsın. Bütün bunlar Aİ-nin Ermənistan siyasətində iştirakını daha da genişləndirəcək. İrəvan Aİ-nin himayəsi altında növbəti təxribatlara əl atacaq və Rusiyanın Qarabağdakı sülhməramlı missiyasının Qərb hərbi kontingenti ilə dəyişdirilməsini tələb edəcək. Bu, Nikol Paşinyan tərəfindən yox, Qərb tərəfindən yazılmış bir ssenari ola bilər. Paşinyan isə Qərbin bütün istəklərini yerinə yetirəcək. Ona görə ki, onun komandası birmənalı olaraq antirusiya siyasətinə meyillidir, qərbyönlüdür. Məqsəd regionda Qərbin hökmranlığıdır. Qərb Rusiyanı sıxışdırıb çıxarmaq, onun üçün yeni destabilizasiya zonası yaratmaq, Azərbaycanın xarici və müdafiə siyasəti sahəsində suveren qərarlar qəbul etməsinə məhdudiyyətlər yaratmaq istəyir. Bu, həm də Azərbaycanın milli maraqlarının, milli təhlükəsizliyinin təmin edilməsində ən mühüm qərarların qəbulunda əl-qolunu bağlamaq məqsədi güdür. Müvafiq qərarların qəbulu məntiqini təhlil edəndə Moskva və Bakının vahid mövqedən çıxış etdiyini nəzərə alsaq, Qərbin başlıca məqsədi budur. Bölgədə xarici oyunçulara ehtiyacımız yoxdur. Bütün məsələlər müstəsna olaraq region dövlətləri tərəfindən həll edilməlidir. Aİ missiyasının Ermənistana göndərilməsi, digər məsələlərlə yanaşı, “Şimal-Cənub” nəqliyyat dəhlizi də daxil olmaqla, ən mühüm logistika layihələrinin icrasını pozmağa yönəlib. Bu marşrut Rusiya üçün Avropa ilə əlaqənin kəsilməsi fonunda son dərəcə vacibdir. Ona görə də bu, həm Rusiyanın, həm Türkiyənin, həm də Azərbaycanın maraqlarına – ümumiyyətlə, Fransanın və Aİ-nin manipulyasiya obyekti olan Ermənistan istisna olmaqla, regionun bütün məsul oyunçularına zərbədir”.
Nahid SALAYEV
