Zəngəzur dəhlizinin açılmasına doğru bir addım da atıldı
Avropa İttifaqı Şurasının prezidenti Şarl Mişelin vasitəçiliyi ilə Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın Brüsseldə keçirilən növbəti görüşünün nəticələri regionda yaxın tezlikdə tamam fərqli mənzərənin yaranacağını deməyə əsas verir. Görüş sülhün və əməkdaşlığın təmin olunması istiqamətində atılan daha bir mühüm addım hesab olunur.
Həmin görüşdə dünya bir daha şahidlik etdi ki, Azərbaycan regional əməkdaşlıq, sabitlik və inkişaf istiqamətində əməli addımlar atmağa hazırdır. Eyni zamanda Azərbaycan Ermənistanla sülh sazişi imzalanmasının, sərhədlərin müəyyənləşdirilməsinin, regionda kommunikasiya xətlərinin, həmçinin Zəngəzur dəhlizinin açılmasının tərəfdarıdır. Bütün bunların fonunda Brüssel görüşü və onun nəticələri böyük önəm kəsb edir. Belə görünür ki, Azərbaycan məqsədlərinə yaxınlaşır. Bu məqsədlərdən biri də Zəngəzur dəhlizinin açılmasıdır. Qeyd edək ki, Brüsseldə Azərbaycan prezidenti, Avropa İttifaqı Şurasının prezidenti və Ermənistanın baş naziri arasında keçirilən görüşdə Zəngəzur dəhlizinin açılması, o cümlədən həm dəmir yolu, həm də avtomobil yolunun çəkilməsi məsələləri ilə bağlı razılıq əldə olunub. Bu barədə prezident İlham Əliyev Türkiyədən olan həmkarı Rəcəb Tayyib Ərdoğanla telefon danışığında bildirib. Dövlət başçısı Brüsseldə keçirilən görüş zamanı Ermənistan və Azərbaycan arasında sülh müqaviləsinin hazırlanması, bu xüsusda Azərbaycan tərəfindən beynəlxalq hüquqa əsaslanan beş prinsipin təqdim olunması, iki ölkə arasında münasibətlərin normallaşdırılması, nəqliyyat dəhlizlərinin açılması, sərhədlərin delimitasiyası ilə bağlı müzakirə olunan məsələlərə toxunub. İlham Əliyev eyni zamanda Azərbaycan Respublikası ilə Ermənistan Respublikası arasında dövlət sərhədinin delimitasiyası üzrə Dövlət Komissiyasının yaradılması haqqında Sərəncam verildiyini də qeyd edib. Beləliklə, bu açıqlamadan bəlli olur ki, sərhədlərin müəyyən edilməsi prosesinə başlanır, eyni zamanda Zəngəzur dəhlizinin açılması istiqamətində əməli proseslərə start verilir. Azərbaycan öz ərazisində bu dəhlizlə bağlı genişmiqyaslı fəaliyyət həyata keçirir. Bu xüsusda hələ mayın 4-də Vahid Hacıyevi prezidentin Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonuna daxil olan Zəngilan rayonunda xüsusi nümayəndəsi təyin olunması ilə əlaqədar qəbul edərkən prezident İlham Əliyev bildirib: “Bu il Zəngilan Beynəlxalq Hava Limanı istismara veriləcəkdir. Əminəm ki, bu hava limanının çox böyük funksiyaları olacaqdır. Çünki biz Zəngilanı gələcəkdə beynəlxalq nəqliyyat-logistika mərkəzi kimi görürük. Rayonun yerləşməsi, beynəlxalq bazarlara yaxın olması və digər amillər bunu təmin edəcək. Azad edilmiş torpaqlarda Füzulidən sonra ikinci hava limanının məhz Zəngilanda yaradılması əlbəttə ki, coğrafi vəziyyəti nəzərdə tutur, buna əsaslanır, eyni zamanda, bizim həm iqtisadi, nəqliyyat, həm də təhlükəsizliklə bağlı məsələlərimizi həll etmək üçün vacib vasitə olacaqdır. Zəngəzur dəhlizinə gəldikdə, artıq bu dəhliz reallıqdır. Zəngilan rayonunun ərazisindən keçən həm dəmir yolu, həm avtomobil yolu nəinki Azərbaycanın əsas hissəsini Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə birləşdirəcək, eyni zamanda, beynəlxalq yükdaşımaları üçün yeni bir yol olacaq, beynəlxalq bir yol olacaq. Ona görə və eyni zamanda, keçmiş məcburi köçkünlərin rahatlığı üçün biz dörd və altı zolaqdan ibarət olan avtomobil yolunu sürətlə inşa edirik. Bu yolun hissə-hissə istifadəyə verilməsi gələn ildən başlayacaq". İndi Brüsseldə Ermənistan da Zəngəzur dəhlizinin açılması üçün əməli addımlar atmağa razılıq verib.
Bunlar fonunda Ermənistanın “Qraparak” nəşri olduqca maraqlı məqamlara toxunur: “Ötən il baş tutan növbədənkənar seçkidən əvvəl Ermənistan hakimiyyətinin diqqəti Zəngəzurda idisə, nəyin bahasına olursa-olsun həmin bölgədə yüksək nəticə əldə etməyə çalışırdısa, seçkilərdən sonra Paşinyan dəfələrlə sübut edib ki, təkcə Qarabağ deyil, hətta Zəngəzur səhifəsi də onun üçün qapanıb. Paşinyan inanılmaz qisasçı məxluq kimi Zəngəzur sakinlərinin üsyanını heç vaxt bağışlamayacaq və onları “cəzalandıracaq”. Hakimiyyətin xırdalığının ən bariz sübutlarından biri budur ki, Paşinyan müharibədə məğlub olandan həftələr sonra Zəngəzura gedəndə, lakin Qarakilsədən o tərəfə keçə bilməyəndə İrəvana qayıdıb, Zəngəzur əhalisini qorxutmaq üçün onlarla yol polisi göndərməyi əmr edib. Təkzibedilməz məlumatlara görə, Zəngəzur bölgəsində azərbaycanlılar və türklər üçüncü ölkə vətəndaşları və təşkilatları adından torpaqlar alırlar. Bölgənin iqtisadi potensialı tamamilə tükənib, üç aparıcı sahə olan turizm, kənd təsərrüfatı və mədən sənayesi tənəzzül vəziyyətindədir. Turizmin həcmi xeyli azalıb, kənd təsərrüfatı torpaqlarının 80%-ə yaxını bilavasitə rəqibin nişangahı altına düşüb, mədən nəhəngi olan Zəngəzur Mis-Molibden Kombinatı ətrafında dövlət maxinasiyası göz qabağındadır. Dövlət zavodunun ortaq sahibi olmaq Paşinyan hakimiyyətinin ən böyük korrupsiya sxemlərindən biridir və bununla bağlı ciddi araşdırmaya ehtiyac var”. Ermənistan parlamentinin “Hayastan” fraksiyasının deputatı Armen Rüstəmyan isə iddia edir ki, türkçülük zənciri Zəngəzurdan keçir: “Təsadüfi deyil ki, Türkiyə-Azərbaycan tandeminin istəyi və əsas vəzifəsi nəhayət arzuları reallaşdırmaq və Ermənistanın zəifləmiş durumundan istifadə edərək tarixi qələbəyə imza atmaqdır”. Onun sözlərinə görə, Ermənistan həmişə dünyanı iki şeylə maraqlandırıb, bunlardan biri AES, digəri isə ölkənin türkçülük zəncirini kəsən geosiyasi xətdə yerləşməsidir. Rüstəmyan qeyd edib ki, Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı danışıqlar davam edəcək: “Başa düşməliyik ki, Ermənistan birdən-birə belə güzəştlərə getsə və o dəhliz Azərbaycan-Türkiyə tandeminin nəzarəti sahəsindən keçsə, bizim geosiyasi əhəmiyyətimiz yox olacaq”.
Tahir TAĞIYEV
