Muğam sənəti Azərbaycan xalqının tarixi, mədəni irsidir. Onun inkişafında, tərəqqisində, təbliğatında Azərbaycanın ustad xanəndələri, muğam biliciləri müstəsna rol oynayıb. Muğam bəşəriyyətin ən yüksək səviyyəli musiqisidir, desək yanılmarıq. Bütün dünya muğamı Azərbaycan irsi olaraq tanıyıb qəbul edir.
Muğam sənəti əsrlər boyu inkişaf edib, Azərbaycan xalqının simvollarından birinə çevrilib. Biz öz tarixi-mədəni irsinə hər zaman sahib çıxmağı bacaran xalqıq. Xalqla yanaşı dövlət də muğam sənətinin dayağı olub. Muğam sənətinin inkişafı üçün dövlət səviyyiyyəsində çox böyük işlər görülür.
Mərhum prezident Heydər Əliyevin muğam sənətinə, sənətkarlara, ifaçılara qayğısı əsrlər keçsə də hər zaman xatırlanacaq. Sovet dövrü olmasına baxmayaraq, H.Əliyev sənət adamlarına, muğam ustadlarına daim xüsusi diqqət və ehtiramla yanaşırdı, onların sosial rifahının yaxşılaşdırılması, yaradıcılıq evləri ilə təmin edilməsi istiqamətində işlər görürdü, onlara yüksək fəxri adlar verirdi.
H.Əliyev ikinci dəfə hakimiyyətə gələndən sonra da muğam sənətinə xüsusi diqqət və qayğı ilə yanaşdı, neçə-neçə ustad xanəndəyə fəxri adlar, prezident təqaüdləri verdi.
Prezident İlham Əliyevin bu sahənin inkişafına verdiyi dəyər barədə çox yazılıb, çox danışılıb. Prezident muğam sənətin inkişafında əməyi olan şəxsləri daim diqqətdə saxlayıb.
Heydər Əliyev Fondunun rəhbəri, ölkəmizin Birinci vitse-prezidenti, Birinci xanım Mehriban Əliyevanın muğam sənətinə qayğısı sayəsində 2008-ci ildə Azərbaycan muğamı UNESCO-nun qeyri-maddi mədəni irs siyahısına salınıb. Özü də Azərbaycandan UNESCO-nun qeyri-maddi mədəni irs siyahısına əlavə edilən ilk nümunə olub.
Bir sözlə, Heydər Əliyevin, İlham Əliyevin və Mehriban Əliyevanın muğam sənətinə qayğısı misilsiz olub.
Bilirik ki, Qarabağın bir neçə şəhərində Muğam Mərkəzi açılıb.
Bu günlərdə Ağdamda Muğam Mərkəzinin açılılması, Prezident İlham Əliyevin və Mehriban xanımın açılış mərasimində iştirakı, ölkə başçısının çıxış etməsi dövlətin muğam sənətinə göstərdiyi qayğının yüksək təzahürüdür.
Qeyd edək ki, Ağdam Muğam Mərkəzinin təməli 2023-cü ilin mayında Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva tərəfindən qoyulub.
Azərbaycanda muğam mədəniyyətinin tarixi, milli-mənəvi dəyərlərimizin tərkib hissəsi olduğu danılmazdır.
Bildiyimiz kimi, Prezident İlham Əliyev 2005-ci il aprelin 6-da Bakıda Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin yaradılması haqqında Sərəncam imzaladı və hazırda paytaxtımızda möhtəşəm Beynəlxalq Muğam Mərkəzi fəaliyyət göstərir.
Onu da xatırladaq ki, 2010-cu ildə Prezident İlham Əliyevin Füzuli rayonuna səfəri çərçivəsində Horadiz şəhərində də Muğam Mərkəzinin açılışı baş tutmuşdu.
Yeri gəlmişkən, 2018-ci ildə Ağdamın Quzanlı qəsəbəsində Muğam Mərkəzi açılmışdı və ölkə başçısı həmin açılışda da çıxış etmişdi.
Həm 2010-cu, həm də 2018-ci ildə açılışı olan Muğam Mərkəzlərində muğam sənətinin təbliğatı həyata keçirilirdi. Baxmayaraq ki, həmin dövrdə torpaqlarımız işğalda idi.
Torpaqlarımız işğalda olduğu dövrlərdə həm Prezident İlham Əliyevin, həm də Mehriban xanım Əliyevanın çıxışlarından, fəaliyyətlərindən insanların ürəyində bir ümid çırağı yanmışdı ki, torpaqlarımız mütləq işğaldan azad olacaq və Qarabağın hər güşəsindən Azərbaycan muğamı eşidiləcək, neçə-neçə muğam mərkəzləri, musiqi ocaqları tikiləcək. Elə də oldu, bu gün Qarabağın hər guşəsində muğam ocaqları, sənət məbədləri ucalır.
Qarabağ torpaqları işğal altında olduğu illərdə həm Prezident, həm də Birinci xanım Qarabağın muğam irsinə xüsusi qayğı göstərirdilər. Bu qayğı siyasəti qarabağlı muğam ustadlarına, o cümlədən də gənc nəslə böyük stimul, inam bəxş edirdi.
Məlumdur ki, bədnam qonşularımız təkcə torpaqlarımıza qarşı əsassız iddialar irəli sürməyib, həm də mədəni irsimizə təcavüz etməyə cəhd ediblər. Uzun illər boyu xalq mahnılarımıza, muğamlarımıza, aşıq sənətimizə, milli musiqi alətlərimizə qarşı əsası olmayan iddialar irəli sürən, “muğam üçlükləri” yaradan, qondarma xanəndələr ortaya çıxaran ermənilər ağır xəyal qırıqlığına uğradılar. Azərbaycan dövlətinin muğama sonsuz qayğısı, sahib çıxması bu ulu sənətimizi təcavüzdən qorudu. Xüsusən də M.Əliyeva muğam sənətinin geniş təbliğində o qədər möhtəşəm işlər gördü ki, bu gerçəkliyin qarşısında ermənilər də, onların havadarları da geri çəkilməyə məcbur oldular.
Yadınıza gəlirsə, Mehriban xanımın muğama sonsuz qayğısından əndişəyə düşən Anna Hakopyan həddi olmayan gülünc bir təklifdə bulundu, Paşinyanın arvadı Mehriban Əliyevanı muğam dinləmək üçün Qarabağa dəvət etdi: “Mehriban Əliyevanın arzusu Qarabağda gözəl muğam dinləməkdir. Biz ona qonaq qismində gözəl bir muğam təqdim edə bilərik”. Guya muğam erməni musiqi sənətidir kimi davranan A.Hakopyan özünü gülünc vəziyyətə saldı, gülüş obyektinə çevirdi. Hakopyanın bu hədsiz sözlərinin cavabı isə çox keçmədən, düz 1 il sonra qətiyyətlə verildi. Mehriban Əliyeva rəhbərlik etdiyi
Heydər Əliyev Fondunun Qarabağın mərkəzi Şuşada təşkil etdiyi beynəlxalq muğam tədbirləri, beynəlxalq “Xarı bülbül” festivalları ilə Hakopyana heç zaman unuda bilməyəcəyi muğam dərsi verdi.
Dövlətimiz muğam sənətinə bir daha sahib çıxmaqla ermənilərin bu bədnam planını da suya düşürdü.
Bu gün Azərbaycanda muğam sənətinin inkişafı, tərəqqisi erməniləri narahat etsə də, muğamın onlarla heç bir əlaqəsi olmadığını bir daha dünyaya bəyan etdi. Muğam sənəti dünyada Azərbaycan incisi kimi tanınır, təbliğ olunur. O etibarlı şəkildə qorunur, mühafizə edilir. Muğam xalqımızın sərvəti olduğu kimi, xalqımız da muğamın sahibidir.
Prezidentin və Birinci xanımın Ağdam Muğam Mərkəzinin açılışında iştirakları, ölkə başçısının məzmunlu tarixi çıxışı da Ermənistana növbəti bir dərs oldu. Odur ki, muğam sənəti bizim ayrılmaz parçamızdır, Qarabağ kimi, Şuşa kimi, tarixi torpaqlarımız kimi əbədiyyən bizimdir.
İradə SARIYEVA