Dollar kreditləşməsinə göz yummaq Mərkəzi Bankın keçmiş səhvi kimi qəbul edilir...

Zakir Əhmədov: "Həqiqətən də Mərkəzi Bankın... siyasət üzündən analoji vəziyyət yaranıb"
"Vaxtında sözügedən bank kreditlərin dollarla verilməsinə məhdudiyyət qoysaydı, nə problemli kreditlərin..."
"Ekonomiks" Beynəlxalq İqtisadi Araşdırmalar Birliyinin sədri, iqtisad elmləri doktoru, professor Fikrət Yusifov bir vaxtlar Mərkəzi Bankın kreditlərin dollarla verilməsinə şərait yaratmasını tənqid edib. O bununla bağlı bir sıra maraqlı məqamlara toxunub.
Onun fikrincə, ötən il ərzində baş vermiş iki devalvasiya və xüsusən də dekabr ayındakı devalvasiya bankların təkidi ilə xarici valyutada kredit götürmüş insanları böyük bir sosial problemlə üz-üzə qoyub: "Burada söhbət milyonlarla insanın düşdüyü durumdan gedir. Vətəndaş aylıq 100 dollarlıq kredit ödənişi üçün əvvəl ailə büdcəsindən 78 manat xərcləyirdisə, indi bu 100 dollarlıq ödənişi etmək üçün əvvəlkindən 2 dəfədən çox xərcləməlidir. Sual olunur: vətəndaşın günahı nədir? Bu müddət ərzində onun ailə büdcəsi artmadığı halda bu xərci hansı mənbələr hesabına bağlamalıdır? Əgər Mərkəzi Bank və onun rəhbərliyi səhv pul-kredit siyasəti ilə insanlara sosial məsələlərin həlli üçün kreditlərin xarici valyutada ayrılmasına göz yumubsa, indi bütün məsuliyyəti vətəndaş üzərinə yükləmək nə qədər doğrudur? Vətəndaş bu krediti, məsələn, xəstəsini müalicə etməyə, övladının təhsil haqqını ödəməyə, dünyasını dəyişmiş ailə üzvünün yas mərasimini yola verməyə götürüb. Yəni kreditlərin əsas hissəsi sosial təyinatlı kreditlərdir. Lakin Mərkəzi Bankın rəhbərliyi bu problemin həllinə istənilən diqqəti ayırmır. Banklar da müştəriyə ancaq bir sözü deyirlər: "Pulu ödəyin!" Necə, hansı vəsaitlə, bu, bank sistemindəki səlahiyyət sahiblərini o qədər də maraqlandırmır".
Kreditlərin xarici valyuta ilə verilməsinə geniş şərait yaradılması doğru addım deyildi. Çünki adətən belə məsələlərdə pul-kredit siyasətini tənzimləyən ölkənin baş bankı milli pula üstünlük verir. Bu, bir sıra ölkələrdə belədir.
Məsələyə müünasibət bildirən ekspert Zakir Əhmədovun fikrincə, dollarla kredit verilməsinə geniş şərait yaradılması səhv addım idi: "O baxımdan, Fikrət Yusifovun tənqidləri reallığı əks etdirir. Həqiqətən də Mərkəzi Bankın illərlə yeritdiyi səhv siyasət üzündən analoji vəziyyət yaranıb. Kreditlərin dollarla verilməsi düzgün deyildi. Problemli kreditlərin bu dərəcədə artmasının kökündə məhz sözügedən səhv siyasət dayanır. Son məlumatlara görə, problemli kreditlərin həcmi 1 milyard 400 milyon manatı keçib. Vaxtında Mərkəzi Bank kreditlərin dollarla verilməsinə məhdudiyyət qoysaydı, nə problemli kreditlərin həcmi bu qədər çoxalacaqdı, nə də insanlar belə əziyyət çəkməzdilər. Bəziləri dollarla krediti qaytara bilmədiyi üçün intihara əl atır. Bir çoxlarının imkanı olmadığı üçün krediti ödəməkdən imtina edir. Bütün hallarda, dollarla kredit borcu olanlar narahatlıq içindədir. Həmçinin, belə vəziyyət iqtisadi aktivliyə də mənfi təsir göstərir. O üzdən, bu məsələdə Mərkəzi Bankın səhvi böyükdür".
Vidadi ORDAHALLI