Çərşənbə günü, 23 iyul 2025
     

14 yaşlı azərbaycanlı erməni əsirliyində saxlandığı otağı bu cür xatırlayır… - MÜSAHİBƏ

Image

Mürvət Məmmədov: "Təcridxanaya gedəndə 6 gün girov saxlandığım otağa da girdim"

Xocalı soyqırımı təkcə onun uşaqlığını güllələyib məhv etmədi, həm də atasını, qardaşlarını, qonşularını, yaxınlarını, bütün tanıdığı xocalılıları əlindən aldı. 

O qarlı, şaxtalı qış günü, faciələrin yaşandığı 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə Mürvət Məmmədovun yaddaşında heç zaman silinməsi mümkün olmayan vəhşətli, dəhşətli bir iz buraxıb, o izdən hər gün qan axır, o nahaq qan gecələr yuxusunu, gündüzlər xəyallarını bələyir... 

Mürvət Məmmədov o qanlı gecədə 14 yaşlı bir uşaq idi, gələcəyə, arzularına qovuşmağa can atan bir uşaq, atalı idi, qardaşları, dostları yanında idi...Amma o məşum gecə atasını da əlindən aldı, qardaşlarını da. 

2023-cü ilin 19-20 sentyabrında həyata keçirilən lokal antiterror tədbirlərindən sonra Xocalı işğaldan azad edildi, əsir Xocalı yenidən nəfəsini nəfəsimizə qatdı. Bax onda Mürvətin də, anası Narxanım ananın da ürəklərindəki yaraların üzünə bir az sığal çəkildi, ürəklərinin qırışığı açıldı, doğma Xocalıya sarı qanadlandılar... 

"Avtomatın lüləsini uşağın əlinin içinə qoyub  güllələdilər ki, "qoy bu sənə bizdən ömürlük ad günü hədiyyəsi olsun"

Bu barədə Mürvət Məmmədov özü "Bakı-Xəbər"ə danışdı. 

- Xocalı işğaldan azad edildikdən sonra ora  nə vaxt getdiniz?

- Siz mənim hekayəmi yaxşı bilirsiniz, sizinlə bu barədə əvvəllər də danışmışıq. Bilirsiz ki, Xocalı soyqırımı zamanı erməni separatçıları, daşnakları bizim ailəni də girov götürmüşdü. Bizimlə çox amansız davranırdılar, bu gün də o günləri düşünəndə dəhşətə gəlirəm. Xocalı soyqırımı zamanı 

6 gün girovluqda qaldım və erməni vəhşiliyinin hər üzünü gördüm, onlar həqiqətən də bir yırtıcı idilər. Girov götürüləndə 14 yaşım vardı, indi 45 yaşındayam. 77 yaşlı anam Narxanım Məmmədova ilə düz 32 ildən sonra - 2024-cü il yanvarın 29-da Xocalıya getdik. 

- Necə bir hiss idi?

- Bu hissi dilə gətirmək, təsvir etmək olduqca çətindir. Amma içimizdə sevinc hissi də vardı ki, qisas qiyamətə qalmadı. 32 ildən sonra haqq-ədalət öz yerini tapdı. Biz qalib insanlar kimi Xocalıya getdik. Xocalı soyqırımı qurbanlarının ruhu şad oldu. Ümumiyyətlə, Xocalı işğaldan azad olunandan sonra bir neçə dəfə getmişəm... Vaxtilə işgəncə gördüyümüz, şəhidlərimizin qanları ilə suvarılan müqəddəs torpağa yenidən qədəm basmağımız təsvirəgəlməz  idi. Ağrı-acımız da, iztirabımız da, kədərimiz də öz yerində. Müqəddəs torpağa ayaq basmaq bizə qəhər içində göz yaşları bəxş etdi. Baxdıq Xocalıya, hey baxdıq, hər yerdən şəhidlərimizin, itirdiyimiz doğmalarımızın ruhlarını hiss edirdik. 

- Haralara getdiniz?

- Xocalıya anam Narxanım Məmmədova ilə getdik. 14 yaşımda girovluqda olarkən işgəncələr gördüyüm, faciələr yaşadığım ünvana - Əsgəran polis şöbəsinin keçmiş qanlı təcridxanasına gedib baş çəkdim. O qanlı təcridxanaya bu dəfə girov kimi yox, qisasları alınmış  xocalılılar kimi ayaq basdıq...  

- O qanlı gecənin kabusu yəqin ki, sizdən əl çəkmədi...

- O faciəli gün kino lenti kimi gözlərim önündə canlandı. Qeyri-ixtiyari olaraq soyqırımın baş verdiyi o faciəvi günlərə qayıtdım, dəhşətli günləri yada saldım. Əslində, heç o günlər yaddaşımdan çıxmayıb ki. Təsəvvür edin ki, təcridxanaya gedəndə 6 gün girov saxlandığım otağa da girdim. Bizi orada saxlayırdılar. Bu otağın divarlarına, döşəməsinə, qapı-pəncərəsinə şəhidlərimizin ah-naləsi çöküb. 

- Dəhşətli yaşantılardır. Mürvət bəy, sizi ailəlikcə girov götürmüşdülər...

- Bəli. 1992-ci il fevralın 26-da  Əsgəran polis şöbəsinə gətirilən xocalılı girovları arasında bizim ailəmizin  səkkiz nəfərlik üzvü də vardı. Ata-anamla yanaşı mən və qardaşlarım da girov götürülmüşdü. Ən böyüyümüzün 17, ən kiçiyimizin isə 3 yaşı vardı. Heç kəsə rəhm etmirdi erməni daşnakları. Atam-anam və biz 6 övlad digər xocalılar kimi zillət çəkirdik. Erməni qaniçənləri atamız  47 yaşlı Məmmədlə iki qardaşımı - 17 yaşlı Söhbəti və 16 yaşlı Möhləti digər ailə üzvlərimizdən   zorla ayıraraq harasa apardılar, biz onları bir daha görmədik. İllər boyu onların naməlum taleyindən bir xəbər almaq ümidi ilə gözlədik, yaşadıq. 

- Bəs onlardan nə zaman soraq aldınız?

- 2007-ci ildə atam Məmməd, qardaşlarım Söhbət və Möhlətin faciəvi taleyi ilə bağlı qara xəbər aldıq...İllər sonra öyrəndik ki, onları öldürüblər. 

- Sizin ailəniz təkcə Xocalıda deyil, ondan əvvəl də  erməni vəhşiliyinə düçar olub...Bildiyim qədər, əslən Xocalıdan deyilsiz, düz məlumatdır?

- Bəli.1988-ci ildə ailəmiz Qərbi Azərbaycanın Göyçə mahalından qaçqın düşdü. Erməni zülmündən baş götürüb qaçan zaman böyük qardaşım, 1973-cü il təvəllüdlü Sərvər çayda boğularaq şəhid oldu...
 Qardaşımın ölümündən dəhşətli sarsıntı keçirən ailəmizin digər 8 nəfərlik üzvü Xocalı şəhərinə pənah gətirdi. Amma Xocalıda da rahat yaşaya bilmədik. Demə, qara günlərimiz hələ qabaqda imiş...
 1992-ci ilin fevralına qədər Xocalı blokadada qaldı. Erməni vəhşiliyinin şahidi olan atam Məmməd, böyük qardaşlarım Söhbət və Möhlət də Xocalıdakı könüllü batalyonlara qoşularaq postlarda keşik çəkirdilər. Yadımdadır, Xocalıya gələn sonuncu vertolyot vurulandan sonra hər yerlə hava əlaqəmiz tamamilə kəsildi. Xocalı əhalisi işıqsız, qazsız, susuz, ərzaqsız şəraitdə, düşmənin atəşi altında birtəhər yaşayırdı, amma bir nəfər də şəhəri tərk etmirdi.
 Ermənilər, demək olar ki, hər gün şəhəri atəşə tuturdular və bu bizim üçün adi hala çevrilmişdi. İkimərtəbəli evimiz paneldən idi. Atışma olanda adətən qonşu qadınlar, uşaqlar da bizə yığışırdılar ki, mərmi düşsə, çardaq yanana qədər çıxıb qaça bilək. 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə isə atışma heç səngimədi... 

- Siz girovluqda olarkən qardaşlarınızdan birinin ad günü imiş. O ad günü barədə nə danışmaq olar?

- Fevralın 26-sı səhər bizi gətirdilər Əsgəran rayon polis şöbəsinə. Baxdıq ki, burada xeyli insan var. Kimisini meşədə don vurub, kimisinin yanında mərmi partlayıb qolu yoxdur, kimisinin də güllə başına girib beyninin qapağını qaldırıb can verir... İnsan naləsi hər yeri bürümüşdü, qan, irinləmiş yaraların üfunət iyindən baş çatlayırdı... 

Ermənilər içəri girərək başladılar qadınların, qızların boynundan, qulaqlarından qızıl zinət əşyalarını vəhşi kimi dartıb qoparmağa. Buna dözməyən qardaşım Möhlət erməninin birini itələyərək dedi ki, "onsuz da özləri nə qır-qızıl varsa verirlər də, niyə belə vəhşilik edirsən?" Bundan sonra onlar atamı, qardaşlarım Söhbət və Möhləti bizdən ayırıb harasa apardılar... 

Sonra seçim edərək əli silah tutanları bir, cavanları bir, yaralıları, vəziyyəti pis olanları isə, 80-90 nəfərə yaxın yaralı var idi, digər otağa yığdılar. Onların arasında mənim də 5 nəfərlik ailə üzvlərim var idi. Yaralıların çoxu ölümcül idi. Uşaq idim, anlamırdım, amma görürdüm ki, qadınlar yanlarında kiminsə gözünü bağlayır, sığayır...

Ermənilər açıq nəfəslikdən avtomatı içəri salıb divarlara atəş açırdılar, oradan qopan toz-torpaq yaralarımıza dolur, yandırırdı. Vəhşilər bundan zövq alırdılar. Bir gün biz uşaqları bayıra çıxarıb sıraya düzdülər və dedilər ki, hamınız dik baxın. Xocalıda ahısqa türkləri var idi, onlar da qaçqın kimi gəlmişdilər. Onlardan Əhməd adlı döyüşçünü də əsir tutmuşdular və başını kəsmişdilər. Deyirdilər ki, ona baxaq. Torpaq gətirib yedizdirir, məcbur etmək istəyirdilər deyək ki, bu torpaq onlarındır... Bizə bu cür psixoloji işgəncələr verir, mənən də sındırmaq istəyirdilər...

Ermənilər bildilər ki, balaca qardaşım, o zaman 11 yaşı olan Əhmədin doğum günüdür. Dedilər ki, "silah versək, atarsan?" O dedi ki, hə... Avtomatın lüləsini uşağın əlinin içinə qoyub  güllələdilər ki, "qoy bu sənə bizdən ömürlük ad günü hədiyyəsi olsun". Güllə qardaşım Əhmədin əlinin üstünü parça-parça elədi. Çay dəmləyib içirdilər, onu götürüb Əhmədin yaralı əlinə tökürdülər ki, o daha da əzab çəksin... Bax, o günlər belə dəhşətli idi...

- Bəs atanızı və qardaşlarınızı necə öldürüblər, məlumatınız varmı? 

- Dediyim kimi, atamla iki qardaşımı ilk gündən bizdən ayırdıqları üçün talelərinin necə olduğunu bilmirdik... Düz 15 il atamdan, qardaşlarımdan bir xəbər almaq üçün hər yerə müraciət etdik. Qırmızı Aypara Cəmiyyəti, mətbuat vasitəsilə ilə onları axtardıq, amma heç bir xəbər ala bilmədik. 2007-ci ildə Xocalı şahidlərinin iştirakı ilə televiziya kanallarımızdan birinin Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi ilə birgə hazırladığı sənədli film çəkilirdi. Bizi də dəvət etmişdilər. O zaman bir Xocalı şahidinin dediklərindən məlum oldu ki, atamı və iki qardaşımı apararaq erməni qəbri üstündə başlarını kəsiblər... Bizim girovlara da deyiblər ki, burada bir xəndək qazın, onların üstünü basdırın...

İllər idi ki, azacıq da olsa, ümidlə atamın, qardaşlarımın yolunu gözləyirdik, amma aldığımız bu dəhşətli xəbərlə dünyamız birdəfəlik qaraldı...

Xocalıdan sonra anam Narxanım bir daha özünə gələ bilmədi, biz onun göz yaşının quruduğu, üzünün güldüyü bir günü də görmədik... Elə hey nalə çəkdi, itirdiyi balalarına, ömür-gün yoldaşına ağı dedi... 

İllər boyu Allahdan ən böyük arzum atamın, qardaşlarımın gəzdiyi, ruhu dolaşan torpaqları görmək olub. Sonuncu gün bir-birimizə sarılıb necə ayrılmağımız heç zaman gözümün önündən getmir...

32 ildən sonra biz Xocalıya qayıtdıq, ayağımız o əziz, müqəddəs torpağa dəydi, biz orada atamın və qardaşımın ruhları ilə qucaqlaşdıq...

İradə SARIYEVA




VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

23.07.2025 / 09:14
Putinə bəd xəbər - Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar hazırlanır

23.07.2025 / 09:10
BMT həyəcan təbili çalır- quraqlıq bəşəriyyəti təhdid edir!

23.07.2025 / 09:06
Andrey Şevçenkonun oğlu ingilis klubuna keçdi

23.07.2025 / 09:00
Tramp yaponlarla razılaşdı - 15 faiz gömrük rüsumu və minlərlə yeni iş yeri...

23.07.2025 / 08:35
Məktəbli formalarında yenidən dəyişiklik valideynləri narazı saldı...

22.07.2025 / 23:25
Azərbaycan və Türkiyə arasında Anlaşma Memorandumu imzalandı - FOTO

22.07.2025 / 22:53
Ermənilər Ağdamda qəbirlərdən protezləri belə oğurlayıblar - arxeoloq Fərhad Quliyev maraqlı faktlar açıqladı

22.07.2025 / 22:28
Media nümayəndələri Fəxri xiyaban, Zərdabinin məzarı və Zəfər parkını ziyarət ediblər

22.07.2025 / 22:10
Ceyhun Bayramov Gürcüstan Prezidentini Ermənistanla normallaşma prosesi barədə məlumatlandırdı

22.07.2025 / 21:49
"Yubiley medalı jurnalistikada xidməti olanlar üçün nəzərdə tutulub" - Hikmət Hacıyev

22.07.2025 / 21:40
ABŞ-Rusiya savaşı, hələ ki, sözdə şiddətlənir...

22.07.2025 / 21:25
Rusiyanın ittiham etdiyi 2 azərbaycanlı alimdən reaksiyalar niyə gecikdi?..

22.07.2025 / 21:12
Azərbaycanın Avropa ilə siyasi gündəmi yenidən başlayır...

22.07.2025 / 20:58
Macarıstan və Serbiya Aİ-ni parçalayır - rus "neft kartı" işləyir...

22.07.2025 / 20:45
ABŞ-İran-Ermənistan üçbucağında Zəngəzur qovğası başlanır

22.07.2025 / 20:32
Azərbaycan-Ermənistan sülhü şəraitində Cənubi Qafqaz üçün beş mühüm ssenari…

22.07.2025 / 20:18
Azərbaycan rəsmilərinin adından Rusiya ilə münasibətlərə qarşı təxribat... Məqsəd nədir?

22.07.2025 / 20:05
Paşinyan Trampın qorxusundan 2 sülh maddəsinə münasibətini dəyişdi...

22.07.2025 / 19:51
Zəngəzur dəhlizi beynəlxalq ticarətin həcmini 100 milyard dollar artıracaq

22.07.2025 / 19:43
Vardanyanın məhkəməsində zərərçəkmiş şəxslər və zərərçəkmişlərin hüquqi varisləri ifadə verdi - FOTO

22.07.2025 / 19:37
Azad rayonlarımızın bərpasında gənclərin fəal iştirakı böyük nümunədir - təbliğat boşa getməyib...

22.07.2025 / 19:32
Azərbaycan milli mətbuatının 150 illik yubileyi münasibətilə tədbir keçirilib - FOTO

22.07.2025 / 19:25
Prezident İlham Əliyev: "Bu gün Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində öz layiqli yerini tutmuş güclü dövlətdir"

22.07.2025 / 19:24
Mətbuatın builki yubileyi əvvəlkilərdən çox fərqli oldu...

22.07.2025 / 19:20
Bir sıra media nümayəndələrinə yubiley medalı verildi

22.07.2025 / 19:19
"Bizim milli mətbuat bir əsr yarım ərzində şərəfli və mütərəqqi inkişaf yolu keçib" - Prezident

22.07.2025 / 19:15
Prezident: "Mətbuatın müstəqilliyi cəmiyyətimizin inkişafının başlıca şərtlərindən biridir"

22.07.2025 / 19:13
“AŞIQLAR QƏRBİ AZƏRBAYCANI TƏRƏNNÜM EDİR” ADLI KİTAB HAZIRLANIR

22.07.2025 / 19:12
"Azərbaycan milli mətbuatı xalqımızın ən ülvi arzularının reallaşmasına öz töhfəsini verib" - Prezident İlham Əliyev

22.07.2025 / 19:11
İrəvan Minsk qrupunun buraxılmasını Bakı ilə müzakirə edir? - Maraqlı bəyanat...

22.07.2025 / 19:07
Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın media nümayəndələrinə müraciət ünvanladı

22.07.2025 / 18:57
Prezident Əliyev sazişlə bağlı İrəvana növbəti mühüm təklifi etdi...

22.07.2025 / 18:44
Avropa yalnız Azərbaycandan qaz alışını çoxaldıb - digər 3 mənbədən isə...

22.07.2025 / 18:30
İran nüvə müzakirələri üçün ABŞ-ı yox, 3 Avropa ölkəsini seçdi...

22.07.2025 / 18:23
Akademik Əhliman Əmiraslanov Aydın Quliyevi təbrik etdi

22.07.2025 / 18:16
Dünya mediası Əliyevin Mediaforumda çıxışına niyə həssas yanaşdı..

22.07.2025 / 18:08
DGK sədri Şahin Bağırov Aydın Quliyevi təbrik etdi

22.07.2025 / 18:01
Qərb Azərbaycanı iki qonşu ilə müharibəyə sövq edir... Şok

22.07.2025 / 17:48
Prezident İlham Əliyevin "Rusiya məhkəməyə veriləcək" bəyanatına Kremldən reaksiya ..

22.07.2025 / 17:35
Trampı Azərbaycanla bağlı xüsusi demarşa təşviq edən hadisə...

22.07.2025 / 17:30
Qismət Yunusoğlu Aydın Quliyevi təbrik etdi

22.07.2025 / 17:22
İsraildən Şara ilə bağlı şok iddia - 7 ayda 3 sui-qəsd cəhdi… Həyatını türklər xilas etdi…

22.07.2025 / 17:19
BDU-nun müəllimi “Bakı-Xəbər”in əməkdaşını təbrik etdi

22.07.2025 / 17:15
Hakan Fidandan xəbərdarlıq - Suriyanı bölməyə çalışsalar, müdaxilə edəcəyik...

22.07.2025 / 17:09
Tramp ABŞ-ı UNESCO-dan çıxarır...

22.07.2025 / 17:05
“Nar” milli mətbuatın 150 illiyini media nümayəndələri ilə qeyd edib - FOTO

22.07.2025 / 16:57
Daxili işlər nazirinin adından saxta məlumatlar yayıldı - MEDİA çağırış etdi...

22.07.2025 / 16:50
İrandan Azərbaycana külli miqdarda narkotik keçirilməsinin qarşısı alındı

22.07.2025 / 16:33
Yunus Oğuzun 65 illik yubileyi münasibəti ilə kitab nəşr olunub

22.07.2025 / 16:32
Ömrünün 16 ilini orduda keçirdi, Vətən yolunda şəhadətə ucaldı

22.07.2025 / 16:30
Mətbuat Şurası Yunus Oğuzu 65 illik yubileyi münasibətilə təbrik etdi

22.07.2025 / 16:27
BDU-nun müəllimi Qismət Yunusoğlu “Bakı-Xəbər”i təbrik etdi

22.07.2025 / 16:20
Ali təhsil sahəsində tətbiq edilən beynəlxalq ikili diplom proqramlarının sayı artırıldı - SƏRƏNCAM

22.07.2025 / 16:18
Türkiyənin Egey sahilində yerləşən Didimi ziyarət etmək üçün 5 səbəb...

22.07.2025 / 16:15
Azərbaycanda qablaşdırılan dərmanlar 5 il yerli mal hesab olunacaq

22.07.2025 / 16:10
Azərbaycanda əmlakın qeydiyyatına dair yeni prosedur müəyyənləşdi

22.07.2025 / 16:07
Çoxşaxəli istedad sahibi, dərin intellektual... Aydın Mirzəzadədən Yunus Oğuza yubiley təbriki...

22.07.2025 / 16:01
Millət vəkili jurnalistləri təbrik etdi

22.07.2025 / 15:50
Millət vəkili Cavanşir Feyziyev jurnalistləri təbrik edib

22.07.2025 / 15:48
Millət vəkili Vüqar İskəndərov Yunus Oğuzu 65 yaş münasibətilə təbrik etdi

22.07.2025 / 15:28
Ərdoğan Avropa İttifaqına çağırış etdi - Türkiyəyə ehtiyacınız var…

22.07.2025 / 15:12
Ceyhun Bayramovun Gürcüstanın XİN başçısı ilə müzakirə etdiyi məsələlər açıqlandı...

22.07.2025 / 14:53
Azərbaycanın dövlət borcu açıqlandı

22.07.2025 / 14:36
İranın Rusiyadakı keçmiş səfiri - "Kreml seçim qarşısında qalsa, İsraili seçəcək"

22.07.2025 / 14:20
İran uranın zənginləşdirilməsinin müvəqqəti dayandırıldığını açıqladı...

22.07.2025 / 13:29
"Ermənistan konstitusiyasından ərazi iddiaları çıxarılmalı, Minsk Qrupu ləğv edilməlidir" - Nazir

22.07.2025 / 13:18
Prezident İlham Əliyev onun çıxışını paylaşdığına görə Trampa təşəkkür etdi

22.07.2025 / 13:10
Москва придумала новых врагов - казахов и президента Токаева - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

22.07.2025 / 13:08
Sabirabadda avtomobil yolunun əsaslı təmirinə 2,1 milyon manat vəsait ayrıldı - SƏRƏNCAM

22.07.2025 / 12:22
Maqnit qasırğası barədə əhaliyə XƏBƏRDARLIQ

22.07.2025 / 12:12
Hacıqabulda taxıl daşıyan TIR aşıb

22.07.2025 / 12:03
Türkiyə bu dəmir yolu layihəsinə 2,4 milyard avro cəlb edib

22.07.2025 / 11:43
BMT-dən həyəcan təbili: Quraqlıqlar qlobal fəlakətə çevrilir!

22.07.2025 / 11:38
Zəngəzur dəhlizi açıldıqdan sonra bu şirkətlərin xərcləri azalacaq

22.07.2025 / 11:22
Ceyhun Bayramovla Maka Boçorişvili arasında təkbətək görüş keçirilir

22.07.2025 / 11:12
Xırdalanda faciə - fəhlə üçüncü mərtəbədən yıxılıb öldü

22.07.2025 / 11:04
Azərbaycanlı hakim UEFA-dan təyinat alıb

22.07.2025 / 11:03
Rusiya Qafqazdan sökülməyə başladı - CANLI

22.07.2025 / 11:00
Baqrat Qalstanyan Paşinyanın nazirlərindən kompensasiya tələb edir

22.07.2025 / 10:41
Rezidenturaya qəbul imtahanının II mərhələsində iştirak üçün qeydiyyat başlayıb

22.07.2025 / 10:25
Jurnalistika şərəfli və yüksək məsuliyyət tələb edən peşədir - Hikmət Hacıyevdən PAYLAŞIM

Azad rayonlarımızın bərpasında gənclərin fəal iştirakı böyük nümunədir - təbliğat boşa getməyib...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910