Bazar günü, 27 iyul 2025
     

14 yaşlı azərbaycanlı erməni əsirliyində saxlandığı otağı bu cür xatırlayır… - MÜSAHİBƏ

Image

Mürvət Məmmədov: "Təcridxanaya gedəndə 6 gün girov saxlandığım otağa da girdim"

Xocalı soyqırımı təkcə onun uşaqlığını güllələyib məhv etmədi, həm də atasını, qardaşlarını, qonşularını, yaxınlarını, bütün tanıdığı xocalılıları əlindən aldı. 

O qarlı, şaxtalı qış günü, faciələrin yaşandığı 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə Mürvət Məmmədovun yaddaşında heç zaman silinməsi mümkün olmayan vəhşətli, dəhşətli bir iz buraxıb, o izdən hər gün qan axır, o nahaq qan gecələr yuxusunu, gündüzlər xəyallarını bələyir... 

Mürvət Məmmədov o qanlı gecədə 14 yaşlı bir uşaq idi, gələcəyə, arzularına qovuşmağa can atan bir uşaq, atalı idi, qardaşları, dostları yanında idi...Amma o məşum gecə atasını da əlindən aldı, qardaşlarını da. 

2023-cü ilin 19-20 sentyabrında həyata keçirilən lokal antiterror tədbirlərindən sonra Xocalı işğaldan azad edildi, əsir Xocalı yenidən nəfəsini nəfəsimizə qatdı. Bax onda Mürvətin də, anası Narxanım ananın da ürəklərindəki yaraların üzünə bir az sığal çəkildi, ürəklərinin qırışığı açıldı, doğma Xocalıya sarı qanadlandılar... 

"Avtomatın lüləsini uşağın əlinin içinə qoyub  güllələdilər ki, "qoy bu sənə bizdən ömürlük ad günü hədiyyəsi olsun"

Bu barədə Mürvət Məmmədov özü "Bakı-Xəbər"ə danışdı. 

- Xocalı işğaldan azad edildikdən sonra ora  nə vaxt getdiniz?

- Siz mənim hekayəmi yaxşı bilirsiniz, sizinlə bu barədə əvvəllər də danışmışıq. Bilirsiz ki, Xocalı soyqırımı zamanı erməni separatçıları, daşnakları bizim ailəni də girov götürmüşdü. Bizimlə çox amansız davranırdılar, bu gün də o günləri düşünəndə dəhşətə gəlirəm. Xocalı soyqırımı zamanı 

6 gün girovluqda qaldım və erməni vəhşiliyinin hər üzünü gördüm, onlar həqiqətən də bir yırtıcı idilər. Girov götürüləndə 14 yaşım vardı, indi 45 yaşındayam. 77 yaşlı anam Narxanım Məmmədova ilə düz 32 ildən sonra - 2024-cü il yanvarın 29-da Xocalıya getdik. 

- Necə bir hiss idi?

- Bu hissi dilə gətirmək, təsvir etmək olduqca çətindir. Amma içimizdə sevinc hissi də vardı ki, qisas qiyamətə qalmadı. 32 ildən sonra haqq-ədalət öz yerini tapdı. Biz qalib insanlar kimi Xocalıya getdik. Xocalı soyqırımı qurbanlarının ruhu şad oldu. Ümumiyyətlə, Xocalı işğaldan azad olunandan sonra bir neçə dəfə getmişəm... Vaxtilə işgəncə gördüyümüz, şəhidlərimizin qanları ilə suvarılan müqəddəs torpağa yenidən qədəm basmağımız təsvirəgəlməz  idi. Ağrı-acımız da, iztirabımız da, kədərimiz də öz yerində. Müqəddəs torpağa ayaq basmaq bizə qəhər içində göz yaşları bəxş etdi. Baxdıq Xocalıya, hey baxdıq, hər yerdən şəhidlərimizin, itirdiyimiz doğmalarımızın ruhlarını hiss edirdik. 

- Haralara getdiniz?

- Xocalıya anam Narxanım Məmmədova ilə getdik. 14 yaşımda girovluqda olarkən işgəncələr gördüyüm, faciələr yaşadığım ünvana - Əsgəran polis şöbəsinin keçmiş qanlı təcridxanasına gedib baş çəkdim. O qanlı təcridxanaya bu dəfə girov kimi yox, qisasları alınmış  xocalılılar kimi ayaq basdıq...  

- O qanlı gecənin kabusu yəqin ki, sizdən əl çəkmədi...

- O faciəli gün kino lenti kimi gözlərim önündə canlandı. Qeyri-ixtiyari olaraq soyqırımın baş verdiyi o faciəvi günlərə qayıtdım, dəhşətli günləri yada saldım. Əslində, heç o günlər yaddaşımdan çıxmayıb ki. Təsəvvür edin ki, təcridxanaya gedəndə 6 gün girov saxlandığım otağa da girdim. Bizi orada saxlayırdılar. Bu otağın divarlarına, döşəməsinə, qapı-pəncərəsinə şəhidlərimizin ah-naləsi çöküb. 

- Dəhşətli yaşantılardır. Mürvət bəy, sizi ailəlikcə girov götürmüşdülər...

- Bəli. 1992-ci il fevralın 26-da  Əsgəran polis şöbəsinə gətirilən xocalılı girovları arasında bizim ailəmizin  səkkiz nəfərlik üzvü də vardı. Ata-anamla yanaşı mən və qardaşlarım da girov götürülmüşdü. Ən böyüyümüzün 17, ən kiçiyimizin isə 3 yaşı vardı. Heç kəsə rəhm etmirdi erməni daşnakları. Atam-anam və biz 6 övlad digər xocalılar kimi zillət çəkirdik. Erməni qaniçənləri atamız  47 yaşlı Məmmədlə iki qardaşımı - 17 yaşlı Söhbəti və 16 yaşlı Möhləti digər ailə üzvlərimizdən   zorla ayıraraq harasa apardılar, biz onları bir daha görmədik. İllər boyu onların naməlum taleyindən bir xəbər almaq ümidi ilə gözlədik, yaşadıq. 

- Bəs onlardan nə zaman soraq aldınız?

- 2007-ci ildə atam Məmməd, qardaşlarım Söhbət və Möhlətin faciəvi taleyi ilə bağlı qara xəbər aldıq...İllər sonra öyrəndik ki, onları öldürüblər. 

- Sizin ailəniz təkcə Xocalıda deyil, ondan əvvəl də  erməni vəhşiliyinə düçar olub...Bildiyim qədər, əslən Xocalıdan deyilsiz, düz məlumatdır?

- Bəli.1988-ci ildə ailəmiz Qərbi Azərbaycanın Göyçə mahalından qaçqın düşdü. Erməni zülmündən baş götürüb qaçan zaman böyük qardaşım, 1973-cü il təvəllüdlü Sərvər çayda boğularaq şəhid oldu...
 Qardaşımın ölümündən dəhşətli sarsıntı keçirən ailəmizin digər 8 nəfərlik üzvü Xocalı şəhərinə pənah gətirdi. Amma Xocalıda da rahat yaşaya bilmədik. Demə, qara günlərimiz hələ qabaqda imiş...
 1992-ci ilin fevralına qədər Xocalı blokadada qaldı. Erməni vəhşiliyinin şahidi olan atam Məmməd, böyük qardaşlarım Söhbət və Möhlət də Xocalıdakı könüllü batalyonlara qoşularaq postlarda keşik çəkirdilər. Yadımdadır, Xocalıya gələn sonuncu vertolyot vurulandan sonra hər yerlə hava əlaqəmiz tamamilə kəsildi. Xocalı əhalisi işıqsız, qazsız, susuz, ərzaqsız şəraitdə, düşmənin atəşi altında birtəhər yaşayırdı, amma bir nəfər də şəhəri tərk etmirdi.
 Ermənilər, demək olar ki, hər gün şəhəri atəşə tuturdular və bu bizim üçün adi hala çevrilmişdi. İkimərtəbəli evimiz paneldən idi. Atışma olanda adətən qonşu qadınlar, uşaqlar da bizə yığışırdılar ki, mərmi düşsə, çardaq yanana qədər çıxıb qaça bilək. 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə isə atışma heç səngimədi... 

- Siz girovluqda olarkən qardaşlarınızdan birinin ad günü imiş. O ad günü barədə nə danışmaq olar?

- Fevralın 26-sı səhər bizi gətirdilər Əsgəran rayon polis şöbəsinə. Baxdıq ki, burada xeyli insan var. Kimisini meşədə don vurub, kimisinin yanında mərmi partlayıb qolu yoxdur, kimisinin də güllə başına girib beyninin qapağını qaldırıb can verir... İnsan naləsi hər yeri bürümüşdü, qan, irinləmiş yaraların üfunət iyindən baş çatlayırdı... 

Ermənilər içəri girərək başladılar qadınların, qızların boynundan, qulaqlarından qızıl zinət əşyalarını vəhşi kimi dartıb qoparmağa. Buna dözməyən qardaşım Möhlət erməninin birini itələyərək dedi ki, "onsuz da özləri nə qır-qızıl varsa verirlər də, niyə belə vəhşilik edirsən?" Bundan sonra onlar atamı, qardaşlarım Söhbət və Möhləti bizdən ayırıb harasa apardılar... 

Sonra seçim edərək əli silah tutanları bir, cavanları bir, yaralıları, vəziyyəti pis olanları isə, 80-90 nəfərə yaxın yaralı var idi, digər otağa yığdılar. Onların arasında mənim də 5 nəfərlik ailə üzvlərim var idi. Yaralıların çoxu ölümcül idi. Uşaq idim, anlamırdım, amma görürdüm ki, qadınlar yanlarında kiminsə gözünü bağlayır, sığayır...

Ermənilər açıq nəfəslikdən avtomatı içəri salıb divarlara atəş açırdılar, oradan qopan toz-torpaq yaralarımıza dolur, yandırırdı. Vəhşilər bundan zövq alırdılar. Bir gün biz uşaqları bayıra çıxarıb sıraya düzdülər və dedilər ki, hamınız dik baxın. Xocalıda ahısqa türkləri var idi, onlar da qaçqın kimi gəlmişdilər. Onlardan Əhməd adlı döyüşçünü də əsir tutmuşdular və başını kəsmişdilər. Deyirdilər ki, ona baxaq. Torpaq gətirib yedizdirir, məcbur etmək istəyirdilər deyək ki, bu torpaq onlarındır... Bizə bu cür psixoloji işgəncələr verir, mənən də sındırmaq istəyirdilər...

Ermənilər bildilər ki, balaca qardaşım, o zaman 11 yaşı olan Əhmədin doğum günüdür. Dedilər ki, "silah versək, atarsan?" O dedi ki, hə... Avtomatın lüləsini uşağın əlinin içinə qoyub  güllələdilər ki, "qoy bu sənə bizdən ömürlük ad günü hədiyyəsi olsun". Güllə qardaşım Əhmədin əlinin üstünü parça-parça elədi. Çay dəmləyib içirdilər, onu götürüb Əhmədin yaralı əlinə tökürdülər ki, o daha da əzab çəksin... Bax, o günlər belə dəhşətli idi...

- Bəs atanızı və qardaşlarınızı necə öldürüblər, məlumatınız varmı? 

- Dediyim kimi, atamla iki qardaşımı ilk gündən bizdən ayırdıqları üçün talelərinin necə olduğunu bilmirdik... Düz 15 il atamdan, qardaşlarımdan bir xəbər almaq üçün hər yerə müraciət etdik. Qırmızı Aypara Cəmiyyəti, mətbuat vasitəsilə ilə onları axtardıq, amma heç bir xəbər ala bilmədik. 2007-ci ildə Xocalı şahidlərinin iştirakı ilə televiziya kanallarımızdan birinin Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi ilə birgə hazırladığı sənədli film çəkilirdi. Bizi də dəvət etmişdilər. O zaman bir Xocalı şahidinin dediklərindən məlum oldu ki, atamı və iki qardaşımı apararaq erməni qəbri üstündə başlarını kəsiblər... Bizim girovlara da deyiblər ki, burada bir xəndək qazın, onların üstünü basdırın...

İllər idi ki, azacıq da olsa, ümidlə atamın, qardaşlarımın yolunu gözləyirdik, amma aldığımız bu dəhşətli xəbərlə dünyamız birdəfəlik qaraldı...

Xocalıdan sonra anam Narxanım bir daha özünə gələ bilmədi, biz onun göz yaşının quruduğu, üzünün güldüyü bir günü də görmədik... Elə hey nalə çəkdi, itirdiyi balalarına, ömür-gün yoldaşına ağı dedi... 

İllər boyu Allahdan ən böyük arzum atamın, qardaşlarımın gəzdiyi, ruhu dolaşan torpaqları görmək olub. Sonuncu gün bir-birimizə sarılıb necə ayrılmağımız heç zaman gözümün önündən getmir...

32 ildən sonra biz Xocalıya qayıtdıq, ayağımız o əziz, müqəddəs torpağa dəydi, biz orada atamın və qardaşımın ruhları ilə qucaqlaşdıq...

İradə SARIYEVA




VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

27.07.2025 / 21:32
NATO-nun məşhur kəşfiyyat təyyarəsi Kalininqrad səmasında - Rusiya Qərbi nüvə silahı ilə hədələdi…

27.07.2025 / 17:18
Ukraynadan Rusiyaya daha bir zərbə - yüksək rütbəli alay komandiri öldürüldü…

27.07.2025 / 16:35
BRİCS öz kağız pulunu çıxardı - üstündə 5 quşun şəkli var…

27.07.2025 / 15:26
Polis çimərliklərdə profilaktik tədbirləri davam etdirir

27.07.2025 / 15:03
Rusiya Ukraynaya genişmiqyaslı hücumlara hazırlaşır - ABŞ institutundan xəbərdarlıq...

27.07.2025 / 14:25
ABŞ-ın vitse-prezidenti və dövlət katibi 2028-də prezidentliyə namizəd ola bilər...

27.07.2025 / 13:37
Tovuzda qardaşı tərəfindən baltalanan qadın xəstəxanada öldü

27.07.2025 / 12:44
Xocavənd, Şuşa və Xocalıda yanğınlar söndürüldü...

27.07.2025 / 09:10
"Arsenal" 73 milyon avroya futbolçu transfer etdi

27.07.2025 / 09:00
Sabah Monteneqroda matəm günü elan olundu

27.07.2025 / 04:21
Rusiya Dnepri bombaladı, çay fabriki yandı -TƏCİLİ

26.07.2025 / 21:08
Ukraynanın Rusiyaya qarşı əks-hücum planı necə pozuldu? - İlon Maskın Kiyevə xəyanətinin üstü açıldı...

26.07.2025 / 20:25
Trampdan Putinə növbəti xəbərdarlıq – Vaşinqton daha sərt addımlar ata bilər...

26.07.2025 / 19:40
Ermənistandakı nüvə stansiyası ilə bağlı qorxunc xəbərdarlıq - Hər an partlaya bilər...

26.07.2025 / 19:20
"Biz həm də erməni xalqı ilə sülh sazişi bağlamaq istəyirik" - Hikmət Hacıyev Almaniya mediasına danışdı...

26.07.2025 / 19:14
ANAMA işğaldan azad edilmiş ərazilərdə yanğınlarla bağlı vətəndaşlara çağırış etdi

26.07.2025 / 19:04
Polşa müharibəyə hazırlaşır... Varşava Ottava Konvensiyasından çıxdı...

26.07.2025 / 17:59
Banklar istehlak kreditləri sahəsində əsl faiz xaosu yaradıblar...

26.07.2025 / 17:50
Azad rayonlarda asayiş, əmlak və ekoloji təhlükəsizlik inanılmaz səviyyədədir - polis cəmi 5 ildə...

26.07.2025 / 17:42
Zəngəzurda Ermənistanın "suverenliyini" Fransa səfiri qoruyur - Paris ABŞ-a qarşı...

26.07.2025 / 17:35
İran Ermənistanı Azərbaycan PUA-larından qoruyur?

26.07.2025 / 14:51
Prezidentin köməkçisi ABŞ-nin Zəngəzur dəhlizi layihəsində iştirakı ilə bağlı şayiələri şərh edib...

26.07.2025 / 14:50
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Culfada seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib

26.07.2025 / 14:16
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Rusiyadan AZAL təyyarəsi ilə bağlı faciəvi insidentə görə məsuliyyəti üzərinə götürməsini gözləyir"

26.07.2025 / 14:08
"Ermənistanın Azərbaycana kompensasiya ödəməsi danışıqların müzakirə mövzusu deyil" - Prezidentin köməkçisi

26.07.2025 / 13:56
Hikmət Hacıyev: "Minsk qrupu tarixin arxivinə göndərilməlidir"

26.07.2025 / 13:46
Qarabağda dağlıq ərazidəki yanğınların söndürülməsinə 51 texnika, 4 helikopter cəlb olunub

26.07.2025 / 13:33
Abşeronda oğurluq edən şəxslər saxlandı

26.07.2025 / 13:20
"USAID heç vaxt Cənubi Qafqazda humanitar fəaliyyətlə məşğul olmayıb" - Hikmət Hacıyev

26.07.2025 / 13:05
Metsamer AES region ölkələri üçün ciddi təhlükə mənbəyidir - NTV telekanalı

26.07.2025 / 12:52
Qaydalara biganəlik – həyatımıza təhlükədir! - FHN yanğınlarla bağlı əhaliyə müraciət etdi

26.07.2025 / 11:06
Prezident İlham Əliyev Maldiv Prezidentini təbrik etdi

26.07.2025 / 11:03
Qazaxda çətənə kolu yetişdirən qadın yaxalanıb

26.07.2025 / 10:25
Gəncə sakini dəm qazından boğularaq ölüb

26.07.2025 / 10:18
"Real"ın dünya çemionatındakı qazancı açıqlandı

26.07.2025 / 10:06
Rusiya bu gecə Xarkovu bombalayıb

26.07.2025 / 10:01
Məşhur aktyor "Arka sokaklar"da

26.07.2025 / 09:53
2100-cü ilə qədər 1 milyard insan susuzluqdan ölə bilər - alimlərdən XƏBƏRDARLIQ!

26.07.2025 / 09:45
Naxçıvanda 3 kəndin içməli su təchizatı dayandırılıb

26.07.2025 / 09:27
Klinikalar süni mayalanma əməliyyatını da çəkib paylaşırlar - "Medipoint"də baş verənlər...

26.07.2025 / 08:41
Dövlətin əsl müdaxilə vaxtıdır - ehsandan imtinanı sürətləndirmək lazımdır, hələlik 1-2 rayon...

25.07.2025 / 22:22
Türkiyənin 22-ci UNESCO İrsi: Sardis və Bintepə

25.07.2025 / 22:10
Ceyhun Bayramov və Hakan Fidan Ermənistanla sülh danışıqlarını müzakirə etdi...

25.07.2025 / 21:23
Bütün Fransa Makronun qəsdinə durdu - ölkə yeni aksiyalara hazırlaşır...

25.07.2025 / 21:08
Millət vəkili Mehriban Vəliyeva Aydın Quliyevi təbrik etdi

25.07.2025 / 21:06
65 yaşda "Əməkdar jurnalist" adı almaq mənim günahım deyil...

25.07.2025 / 21:05
EKO-nun Xankəndi zirvəsi Rusiyanı niyə bu qədər narahat edir?

25.07.2025 / 20:49
Sülhü pozan Ermənistan, hədəf Azərbaycan - Fransa parlamentindən absurd qərar...

25.07.2025 / 20:34
Zəngəzur dəhlizi məsələsinə NATO da qarışdı...

25.07.2025 / 20:19
Paşinyan həbs etdiyi rus oliqarxı barədə beynəlxalq məhkəmə qərarını da heçə saydı...

25.07.2025 / 20:12
Ermənistanın hücumları nəticəsində yaralanmış, mülklərini itirmiş, əsirlikdə və girovluqda olmuş zərərçəkmiş şəxslər məhkəmədə ifadə verdi - FOTO

25.07.2025 / 20:04
Paytaxt köçürülə bilər - su qıtlığı daha kəskin problemə çevrilir...

25.07.2025 / 19:49
Paşinyanın siyasəti Elçibəyin 90-cı illərdəki Qərbyönlü siyasətinə bənzədildi...

25.07.2025 / 19:35
ABŞ-ın Zəngəzur planı Rusiya layihəsindən kəskin fərqlidir - Zaxarova narahatdır...

25.07.2025 / 19:22
Azərbaycanın ilk peykindən süni intellekt layihələrinin maliyyələşməsinə qədər...

25.07.2025 / 19:16
Bakıda DİN müşavirəsində sərt tələb - “icra olunmalıdır”

25.07.2025 / 19:09
Qubanın şəhid ailələri təklif etdilər - hər şəhid barədə kitab yazılsın...

25.07.2025 / 19:01
MM-in Korsikaya Dəstək Qrupundan Fransa parlamentinə sərt cavab - bu onları qıcıqlandırır...

25.07.2025 / 18:58
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Ordubadda seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib

25.07.2025 / 18:55
Tələbə təqaüdləri artırıldı - 300, 450 manat...

25.07.2025 / 18:50
İsgəndər Xəlilovun oğlunun şirkəti ofisdə axtarış aparılmasını təkzib etdi

25.07.2025 / 18:41
Rusiya Aİİ çərçivəsində Ermənistanı iqtisadi sanksiyalarla hədələdi...

25.07.2025 / 18:35
Mixail Qusmanın Azərbaycan boyda səmimi və doğma ailəsi var – Cavid İsmayıl yazır

25.07.2025 / 18:30
Şuşa Media Forumu qlobal mətbuatda

25.07.2025 / 18:27
Nazirlər Kabineti 2018-də söz vermişdi ki, yaxın 3 ildə 100 faiz olacaq - hanı bəs?

25.07.2025 / 18:14
Kreml rəsmisi Zəngəzur dəhlizindən imtina etdi - şok...

25.07.2025 / 18:09
“Bakcell”in dəstəyi ilə “YAŞAT” yay məktəbi Londonda - FOTO

25.07.2025 / 17:59
Rusiya Ermənistanın qazını kəsməkdən başladı – Tiflis-İrəvan xəttində nə baş verir?..

25.07.2025 / 17:46
İstanbulda Rusiya-Ukrayna danışığının iflas etməsinin şok səbəbləri - təfərrüatlar...

25.07.2025 / 17:33
Türkiyənin Akkuyu AES tikintisində maaş qalmaqalı günbəgün böyüyür...

25.07.2025 / 17:14
Ərdoğan Trampla Putini İstanbulda bir araya gətirmək istəyir...

25.07.2025 / 17:10
"Zəngəzur dəhlizi regional logistikanı gücləndirəcək" - Özbəkistan Nəqliyyat Nazirliyinin hesabatı

25.07.2025 / 17:07
“Yüksəliş” müsabiqəsi insan kapitalına dəyərli investisiyadır" - Fərəh Əliyeva

25.07.2025 / 17:01
"Beşinci “Yüksəliş” müsabiqəsinin 20 qalibindən ikisi ADA Universitetinin tələbəsi, biri isə ADA-nın müəllimidir" - Hafiz Paşayev

25.07.2025 / 16:49
Polis Pirallahıda əməliyyat keçirdi - 42 kq narkotik aşkarlandı

25.07.2025 / 16:33
Keçmiş Baş Qərargah rəisindən xəbərdarlıq - Rusiya-Ukrayna müharibəsi 2034-cü ilə qədər uzana bilər…

25.07.2025 / 16:15
ABŞ səfiri Makronun Fələstin qərarını ələ saldı - onda İngiltərə də Fransanı öz müstəmləkəsi elan edə bilər

25.07.2025 / 16:09
"Bakıda yəhudi özünü Parisdən daha təhlükəsiz hiss edir" - Corc Dik

25.07.2025 / 15:56
Cənubda ilk qız məktəbini təşkil edən Məryəm xanım...

25.07.2025 / 15:46
Hacıqabulda avtoxuliqanlıq edən sürücü məsuliyyətə cəlb olundu

25.07.2025 / 15:27
"Gəncəyə raketlər düşəndə mən oradaydım" - İsrail səfiri erməni hücumlarından danışdı

Azərbaycanın ilk peykindən süni intellekt layihələrinin maliyyələşməsinə qədər...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910