Cümə axşamı günü, 24 iyul 2025
     

İqlim dəyişikliyinin fəsadları Azərbaycanda necə görünür...

Image

Elman Cəfərli: "Qlobal iqlim dəyişikliklərinin nəticələrinin yumşaldıması istiqamətində addımlar vacibdir"

İqlim dəyişmələri həyatımızın hər sahəsində qeyri-müəyyənlik hissinin yaranmasına da gətirib çıxarır. Bu qeyri-müəyyənlik iqlim dəyişmələrinin insanların həm psixoloji, həm də fizioloji cəhətdən gündəlik həyatına təsir edir.

Çünki fəsillərin dəyişkənliyi, ekstremal hava şəraiti və bununla əlaqədar artan stres zehni, emosional cəhətdən yorucu olur. 

Maraqlıdır, iqlim dəyişmələri dünyada və xüsusən də Azərbaycanda özünü hansı formada göstərir? Dəniz suyunun səviyyəsinin dəyişməsi, içməli suların azalması, suların şorlaşması, yaşıllıqların və meşə zonalarının kiçilməsi, flora və faunanın dəyişməsi, insanların yaşamasında və sağlamlığında baş verən dəyişikliklər Azərbaycanda bu problemin təzahürləri sayıla bilərmi?

"Qlobal iqlim dəyişikliklərinin nəticələrini tam aradan qaldırmaq, məsələn, planetimizi 30 il əvvəlki vəziyyətinə qaytarmaq mümkün deyil, amma…" 

"Yaşıl Dünya" Ekoloji Maarifləndirmə İctimai Birliyinin sədri Elman Cəfərli "Bakı-Xəbər"ə açıqlamasında qeyd etdi ki, ekoloji böhran çağımızda qlobal miqyas alıb. Qlobal istiləşmə artıq fəsadlarını göstərməkdədir: "İqlim Dəyişmələri üzrə Hökumətlərarası Ekspertlər qurumunun hesabatına görə, son 100 ildə Yer kürəsində orta temperatur 0,8 dərəcə artıb. BMT-nin hesabatında bildirilir ki, son 150 ildə dünyada temperatur 1 dərəcə yüksəlib. Hesab edilir ki,  planetimizdə temperatur bu tempdə qalxmaqda davam etsə, 2050-ci ilə qədər hərarət 2-2,5 dərəcə, 2100-cü ilə qədər isə 6 dərəcəyə qədər yüksələ bilər.

Azərbaycanda da son illər orta illik temperatur 0,4-1,30 dərəcəyədək artıb. Danılmaz faktdır ki, qlobal istiləşməyə insan fəaliyyəti də təsir edib. Ötən əsrin 50-ci illərində baş vermiş elmi texniki tərəqqi dünyamızı xeyli irəli apardı, insanlıq böyük nailiyyətlər qazandı. Amma texniki tərəqqi canlı aləmə mənfi təsirlərlə müşayiət olunurdu. Dünya əhalisinin artması ortaya suallar çıxardı. Ən əsası 8 milyard əhalinin ərzaqla təminatı idi. Əhali artımı sənaye sahələrinin, şəhərlərin, kənd təsərrüfatının genişlənməsinə rəvac verirdi. Çox təəssüf ki, sənayenin və aqrar sektorun genişlənməsi meşə massivləri hesabına baş verirdi. Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra ortaya çıxan problemlər ətraf mühitin, ekoloji tarazlığın qorunmasını sanki arxa plana keçirdi. Müharibə ilə əlaqədar milyondan çox insanın ölkənin qərbindən şərqinə miqrasiyası baş verdi. Ötən əsrin 90-cı illərində sosial-iqtisadi problemlər üzündən əhalinin Bakı və Abşerona cəmləşməsi ekoloji problemləri də artırırdı. Bu qədər insanın əvvəla yerləşdirilməsi məsələsi vardı. Bunun üçün yaşayış massivləri tikilməli, iş yerləri açılmalı idi. Bütün bu proseslər ağaclıqların məhvinə gətirib çıxardı. 90-cı illərdə paytaxtın Nizami və Xətai rayonlarının ərazisi yaşıllıq zolaqları ilə zəngin idi. "Neftçilər" metrosundan üzü "Xalqlar dostluğu"na qədər yolun hər iki hissəsində ağaclıqlar var idi. İndi onların yerində iaşə və ticarət obyektləri fəaliyyət göstərir. Bakının digər bölgələrində də vəziyyət təxminən bu cürdür. Ölkənin ən çox atmosferi çirklənməyə məruz qalan bölgəsi Bakı və Abşerondur. Qeyd etdiyimiz kimi, əhalinin böyük bir hissəsi bu bölgədə məskunlaşıb. Meqapolisə çevrilmiş Bakıda böyük miqdarda nəqliyyat vasitələri cəmləşib. Qlobal iqlim dəyişikliklərinin nəticələrini tam aradan qaldırmaq, məsələn, planetimizi 30 il əvvəlki vəziyyətinə qaytarmaq mümkün deyil. Amma qlobal iqlim dəyişikliklərinin nəticələrinin yumşaldılması istiqamətində addımlar vacibdir.  Bunun üçün ilk növbədə yaşıl enerjiyə keçid sürətləndirilməlidir. Bakıda və bərpa olunan, yenidən qurulan şəhərlərdə nəqliyyat infrasturkturu yaşıl texnologiyalara əsaslanmalıdır. Su resurslarından səmərəli istifadə edilməli, yeni, müasir tələblərə cavab verən suvarma sistemləri yaradılmalıdır. İri şəhərlərdə içməli suya qənaət etmək üçün tullantı sularının təkrar emalı müəssisələrinin sayı artırılmalı, texniki su şəbəkəsi qurulmalıdır".

Günel CƏLİLOVA



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

24.07.2025 / 12:16
Rusiyada 49 nəfərin olduğu An-24 təyyarəsi qəzaya uğrayıb

24.07.2025 / 12:03
Mətbuat Şurası Prezident İlham Əliyevə təşəkkür məktubu göndərib

24.07.2025 / 11:38
Sabah bütün sosial müavinətlər ödəniləcək

24.07.2025 / 11:32
Neftçalada iki nəfərə xəsarət yetirən şəxs yaxalanıb

24.07.2025 / 11:29
Azərbaycan və Özbəkistan prezidentləri arasında telefon danışığı olub

24.07.2025 / 11:25
Küveyt sorğu göndərdi, Almaniyada saxlanılan Azərbaycan vətəndaşı azad edildi

24.07.2025 / 11:00
Barak Obama hədəfdə - haqqında araşdırmalar başladı

24.07.2025 / 10:37
Saatlıda "Jiquli" 68 yaşlı qadını vurub öldürdü

24.07.2025 / 10:27
Yevlaxda 40 yaşlı kişini güllə ilə öldürüblər

24.07.2025 / 10:20
Yaşı 75-i ötən fransızlar istilərdən ölür...

24.07.2025 / 10:16
PSJ-də qalmaqal - baş məşqçi 5 futbolçuya qapını göstərdi!

24.07.2025 / 10:12
Trampdan yeni qərar - bu dəfə süni intellektlə bağlı

24.07.2025 / 10:06
"Araz-Naxçıvan" UEFA Konfrans Liqasında ilk matça çıxacaq

24.07.2025 / 10:00
Çin və ABŞ üz-üzə - bu dəfə saxta Labubuya görə...

24.07.2025 / 09:42
Xanhüseyn Kazımlı vəfat edib

24.07.2025 / 09:26
Binəqədidə evdən meyit tapılıb

24.07.2025 / 09:25
178 ölkədən turist azalıb, Çin turistləri isə çoxalıb...

24.07.2025 / 09:20
Ankara və Dəməşq hərbi əməkdaşlıq müqaviləsi imzalayacaq?

24.07.2025 / 09:12
"Qarabağ" Çempionlar Liqasına qələbə ilə başladı

24.07.2025 / 09:04
MAQATE nümayəndələrini qəbul etməyə hazırıq - İrandan açıqlama

24.07.2025 / 09:00
Si Cinpin Pekində Avropa İttifaqının rəhbərləri ilə görüşüb

24.07.2025 / 09:00
Axşamüstü dənizdə boğulmaların sirləri - Elmi-lədun

24.07.2025 / 08:48
ANAMA əməkdaşı qəzaya düşüb

24.07.2025 / 08:45
"44 gün-Tarixi zəfər" kitabının II və III cildi Qubada təqdim ediləcək

24.07.2025 / 08:31
Neft Fondumuzun gəliri 245 milyon manat azalıb... Niyə?

24.07.2025 / 00:40
Ukraynadan Rusiyaya dördlü zirvə təklifi - Zelenski-Putin görüşü üçün konkret vaxt qoyuldu...

23.07.2025 / 23:31
Dəmir yolunun üstündə təhlükəli qəsəbə - 156 ailənin cəmi 12-si məcburi köçkündür, evini kirayə verənlər də var...

23.07.2025 / 21:27
Paşinyan keşişlərə qarşı sonuncu səlib yürüşünə başlayır

23.07.2025 / 21:14
Axundovun milli mənşəyini dəyişdirmək vətəndaş həmrəyliyinə böyük zərbə cəhdidir...

23.07.2025 / 20:59
AB sanksiyaları Rusiyanı Hindistanda da vurdu...

23.07.2025 / 20:45
İran, Zəngəzur da daxil, regionda bütün tranzit marşrutlara əl qoydu...

23.07.2025 / 20:31
Əliyevlə Trampın mövqeyi Ermənistanda dərin narahatlıq doğurub...

23.07.2025 / 20:18
Rusiya qazından imtina edən Avropa ilə Azərbaycanın siyasəti bu cür olacaq...

23.07.2025 / 20:10
Gəncədə axtarışda olan şəxs saxlanarkən polislərə silahlı müqavimət göstərdi

23.07.2025 / 20:05
Zəngəzur Ermənistanın bir saylı daxili siyasi məsələsinə çevrildi...

23.07.2025 / 19:51
Azərbaycanda mətbuat müstəqilliyinin daha bir böyük missiyası...

23.07.2025 / 19:38
Ermənistan əhalisinin yarısı Azərbaycanla saziş istəyir...

23.07.2025 / 19:26
İşğaldan azad ərazilərin iqtisadiyyatı sürətli inkişaf yoluna çıxıb...

23.07.2025 / 19:19
İşığa çevrilən söz - “Əkinçi” - Hafiz Təmirov yazır...

23.07.2025 / 19:11
Yəhudi təşkilatları Aydın Quliyevin 65 illiyini təbrik etdilər...

23.07.2025 / 19:06
Suverenliyin bərpasından sonrakı mətbuat yubileyinin fərqli mənası var...

23.07.2025 / 18:51
Rəsmi Kreml Əliyevin Ukrayna siyasətinə açıq münasibət bildirdi - “biz bununla razılaşmadıq”

23.07.2025 / 18:46
Ağdam – dünən işğal, bu gü inkişaf!

23.07.2025 / 18:37
Trampın İlham Əliyevdən paylaşdığı videonun arxasında unikal məqam...

23.07.2025 / 18:30
BAMF tərəfindən yerli QHT-lər üçün keçirilən silsilə təlimlər başa çatıb

23.07.2025 / 18:23
Prezident Əliyev ali təhsildə növbəti islahat addımı atdı...

23.07.2025 / 18:10
"Rusiya anladı ki, Azərbaycan onun iddia etdiyi kimi deyil"...

23.07.2025 / 17:57
Azərbaycan mediası qarşısında yeni vəzifələr qoyuldu...

23.07.2025 / 17:53
Azərbaycanın bir sıra dövlət xadimləri adından saxta açıqlamalar yayıldı

23.07.2025 / 17:43
İki standartlı siyasət aparan UNESCO növbəti zərbəni Trampdan aldı...

23.07.2025 / 17:30
Azərbaycan neft ölkəsindən süni intellektə sərmayə qoyan ölkəyə çevrilir - Əliyev bəyan etdi...

23.07.2025 / 17:24
Nəsimidə oğurluq edən 3 nəfər saxlandı

23.07.2025 / 17:12
Trampdan Obamaya şok ittiham - çevriliş cəhdində əli olub, mühakimə olunmalıdır...

23.07.2025 / 16:57
Şəki Şəhərində bir qrup media nümayəndələrinə mükafatlar təqdim olunub

23.07.2025 / 16:54
Əbülfəz Abuzərli milli komandada məşqçi kimi fəaliyyətə başlayıb

23.07.2025 / 16:36
İstanbulda Azərbaycan-Pakistan hərbi əməkdaşlığının yeni perspektivləri müzakirə edilib

23.07.2025 / 16:10
Bakıda məişət tullantılarını kənara atan 15 nəfər barəsində inzibati tədbir görülüb

23.07.2025 / 15:57
Suriya Türkiyədən rəsmən hərbi dəstək istədi... - Türkiyə MN açıqladı...

23.07.2025 / 15:41
Tariximizin ən şərəfli səhifəsinin qəhrəman oğlu - şəhid Asif Kərimov...

23.07.2025 / 15:33
Polşa vətəndaşlarını Rusiyanı tərk etməyə çağırdı...

23.07.2025 / 15:15
Abşeronda kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqlarda tikilən sənədsiz evlər rəsmiləşdirilə bilər...

23.07.2025 / 14:53
DİN çimərliklərdə nəzarətsiz qalan azyaşlılarla bağlı çağırış etdi - ani nəzarətsizlik...

23.07.2025 / 14:33
Azərbaycan və Seneqal arasında imzalanmış Anlaşma Memorandumu təsdiqləndi

23.07.2025 / 14:21
Balakəndə kafeyə hücum edən şəxs icarədarı ölümlə hədələdi...

23.07.2025 / 14:10
Almaniya Türkiyəyə 40 “Eurofighter” döyüş təyyarəsinin satışına "yaşıl işıq" yandırdı...

23.07.2025 / 13:55
Nazir diplomatik fəaliyyəti başa çatan İsrail səfirini qəbul etdi

23.07.2025 / 13:45
Paşinyan Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı ABŞ-la gizli sənəd imzalayıb - İspaniyadan iddia...

23.07.2025 / 13:29
100 minə yaxın sənədsiz evə "amnistiya" verildi...

23.07.2025 / 13:25
Tramp da Paşinyanı küncə sıxıb – Sülh Müqaviləsi yaxın görünür...

23.07.2025 / 13:23
Şəmkirdə yolların əsaslı təmirinə 2 milyon manat ayrıldı - SƏRƏNCAM

23.07.2025 / 13:17
Bəzi siqaretlər bahalaşdı...

23.07.2025 / 13:10
Кремль спустил всех собак против Баку и его друзей Гусмана и Маркова - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

23.07.2025 / 13:02
“Qərbi Azərbaycan aşıqlarının dastan repertuarı” adlı kitab hazırlanır

23.07.2025 / 12:51
Abşeron-Xızı Təhsil İdarəsində yoxlama - 6 rəhbər şəxs işdən çıxarıldı

23.07.2025 / 12:43
Azərbaycanın strateji valyuta ehtiyatları tarixi maksimuma çatdı - 77,7 milyard...

23.07.2025 / 12:31
Azərbaycanda nüfuzlu şəxslərin məlumatlarını satışa çıxaran haker saxlanıldı - SON DƏQİQƏ!

23.07.2025 / 12:07
Mərkəzi Bank inflyasiyanı artıra biləcək əsas daxili risk faktorunu açıqladı

23.07.2025 / 11:52
Mərkəzi Bank uçot dərəcəsini endirdi

23.07.2025 / 11:20
Prezident İlham Əliyev Əbdülfəttah əs-Sisiyə təbrik məktubu göndərib

23.07.2025 / 11:19
Həssas qrupların cəmiyyətə inteqrasiyasına dəstək layihəsi

23.07.2025 / 11:15
Bu aviaşirkət Omskdan Bakıya reyslər həyata keçirəcək

İşğaldan azad ərazilərin iqtisadiyyatı sürətli inkişaf yoluna çıxıb...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910